طرح فروش خودرو توسط ایران‌خودرو درست در زمانی اجرا شد که نه تنها بازار خودرو، بلکه بازار ارز، بورس و … دچار رکود بود. پشت پرده چیست؟

به گزارش سرمایه فردا، منصور خضاعی: در خبر ها آمده است که در طرح فروش خودرو محصولات ایران خودرو بیش از دو میلیون نفر شرکت کرده اند. اما سوال مهم اینجاست که چرا در وضعیت رکود شدید بازار خودرو طی چند ماهه گذشته ایران خودرو دست به چنین اقدامی زده است.
سالهاست مردم ایران برای اینکه پول های نقد نه چندان بزرگ خود را از آفت تورم سنگین حفظ کنند اقدام به خرید یک یا چند خودروی اضافی می کنند و بازار خودرو همواره یکی از پر رونق ترین بازارهای کشور بوده‌است. طی چند سال گذشته همواره قیمت خودروهای وارداتی نه تنها چندین برابر قیمت جهانی آن بوده بلکه قیمت خودروهای داخلی هم در بازار آزاد حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد از قیمت تحویلی کارخانه بیشتر بوده است. نرخ دلاری قیمت خودرو هم بسیار بالاتر از قیمت روز دلار معامله شده است. این فاصله در چند وقت اخیر کمی کاهش داشته و حالا طرح فروش خودرو اجرا شده است درحالی که تعهدات قبلی شرکت هنوز اجرا نشده است.
اما پرسش دوم این است که با وجود این همه تولیدات سالانه خودرو در کشور و در کنار آن برخی خودروهای وارداتی آیا بازار خودرو اشباع شده یا هنوز جامعه بر اساس نیاز خودرو می خرد؟
گشتی در کوچه و خیابان شهر و مقایسه خودروهای پارک شده در آن با سالهای گذشته نشان می دهد دیگر مکان خالی برای پارک خودرو باقی نمانده است. هر خانواده علاوه بر خودروهای قابل استفاده در پارکینگ منزل، یک یا چند خودرو هم بعنوان کالای سرمایه ای، پارک شده کنار خیابان دارد، به نحوی که تقاضا برای خرید کم شده اما عرضه همچنان ادامه دارد.

افزایش طرح فروش خودرو در سال ۱۴۰۳

در چنین وضعیتی معمولا دولت ها امکانات صادرات را برای تولیدکننده داخلی فراهم می کنند تا مازاد آن صادر گردد اما با توجه به وضعیت تحریم ها و کیفیت بسیار پایین خودروهای تولید داخل امکان چنین امری برای دولت فراهم نیست. در نتیجه اشباع بی اندازه بازار داخلی از خودرو و نهایتا رکود و معکوس شدن روند قیمت ها باعث شده طرح فروش خودرو اجرا شود.
اکنون اختلاف قیمت خودروی تولیدی کارخانه با بازار آزاد به حداقل رسیده و ادامه این وضعیت این اختلاف را همچنان کمتر خواهد کرد. همان چیزی که اکنون در کشور مشاهده می کنیم. برای همین تولید کننده داخلی برای فروش خودرو دست به طرح های فروش اقساطی یا قرعه کشی به قیمت کارخانه می زند تا خودرو را بفروشد و کارخانه از تولید بازنماند که نهایتا هر چه بیشتر بازار خودرو را اشباع نمایند.
اسقاط و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده هم کمکی به رونق این بازار نخواهد کرد زیرا کفاف مازاد تولید را نمی دهد. این چرخه باطل و خطرناک از چاپ پول بی پشتوانه توسط دولت برای کسری بودجه شروع شده و هر چه پول بیشتری به اقتصاد سرازیر شده، مردم مصرف کننده برای حفظ آن پول مجبور بودند خودرو بیشتری بخرند و تولید کننده هم بیشتر تولید کرده، اما می دانیم که به جایی خواهیم رسید که اصطلاحا خودرو ها باد کرده و روی دست مردم و تولید کننده خواهد ماند. این وضعیت، دشوار، خطرناک و منجر به واژگونی بازار ( collapse) می گردد.
در نتیجه پیش بینی می شود بازار خودرو در ایران برای چند سال آینده در رکود و کاهش قیمت باشد بغیر از برخی خودروهای خاص.