به گزارش سرمایه فردا، صنعت شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران از زمان انقلاب اسلامی تاکنون تحولات چشمگیری داشته و به یکی از ارکان اصلی زیرساختی کشور تبدیل شده است. با هدف کاهش وابستگی به حمل‌ونقل جاده‌ای، افزایش صادرات و واردات، و تسهیل جابه‌جایی مسافران، این صنعت مسیر پیشرفت و نوسازی خود را طی کرده است.
توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران موجب افزایش طول خطوط به بیش از ۱۴,۰۰۰ کیلومتر شده است که در مقایسه با ۵۰۰۰ کیلومتر در سال ۱۹۷۹، رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. نوسازی ناوگان قطارهای مسافری و باری و استفاده از لوکوموتیوهای پیشرفته و تجهیزات جدید، موجب افزایش ایمنی و بهره‌وری در حمل‌ونقل شده است. روند برقی‌سازی خطوط ریلی و افزایش تعداد کیلومترهای برقی‌شده نیز به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و ارتقای راندمان کمک کرده است.
صنعت شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران شاهد رشد چشمگیری در جابه‌جایی مسافر و بار بوده است. به‌طور میانگین، هر سال حدود ۳۰ میلیون مسافر توسط راه‌آهن جابه‌جا می‌شوند و ایران در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۰ میلیون تن بار را از طریق شبکه حمل‌ونقل ریلی حمل کرده است. این آمارها نشان‌دهنده رشد استفاده از حمل‌ونقل ریلی به‌عنوان گزینه‌ای مؤثر و پایدار در مقایسه با دیگر روش‌های حمل‌ونقل است.
بر اساس ماده ۲ قانون برنامه هفتم توسعه، رشد متوسط سالانه بخش حمل‌ونقل و انبارداری ایران به میزان ۱۰ درصد تعیین شده است. همچنین در ماده ۵۶ این قانون، هدف سهم ترابری ریلی در بخش باری به میزان ۳۰ درصد از جابه‌جایی کل بار زمینی داخلی تا سال ۱۴۰۷ تعیین شده است. این در حالی است که سهم شبکه حمل‌ونقل ریلی در سال ۱۴۰۲ حدود ۹.۵ درصد بود.
در سال ۱۴۰۲، عملکرد ترابری ریلی کشور در حمل بار داخلی حدود ۲۷.۶ میلیارد تن کیلومتر بوده است. انتظار می‌رود در سال جاری، عملکرد کلی ترابری زمینی داخلی به حدود ۳۲۰ میلیارد تن کیلومتر برسد.
ترانزیت بار در سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۶.۲ میلیون تن بوده و برای سال ۱۴۰۳ حدود ۲۰ میلیون تن پیش‌بینی شده است که شامل ۱۸ میلیون تن ترانزیت جاده‌ای و ۲ میلیون تن ترانزیت ریلی می‌باشد. در سال ۱۴۰۲، ترانزیت ریلی به میزان ۱.۵۷ میلیون تن بوده که نشان‌دهنده افزایش فعالیت ترانزیتی راه‌آهن ایران به میزان ۲۷ درصد است.
برنامه هفتم توسعه با هدف رشد متوسط سالانه بخش حمل‌ونقل و انبارداری به میزان ۱۰ درصد، به بهبود زیرساخت‌های شبکه حمل‌ونقل ریلی توجه ویژه‌ای داشته است. هدف‌گذاری برای افزایش سهم ترابری ریلی در بخش باری به ۳۰ درصد تا سال ۱۴۰۷ نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این بخش در کاهش وابستگی به حمل‌ونقل جاده‌ای و افزایش کارایی اقتصادی کشور است.
عملکرد ترانزیتی در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و این روند افزایشی نشان‌دهنده تمایل به بهبود وضعیت حمل‌ونقل بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید است.
علی ضیایی، کارشناس حوزه شبکه حمل‌ونقل ریلی، درباره برنامه‌های ترانزیتی کشور و تکمیل پروژه‌های ریلی کریدور شمال به جنوب، اظهار داشت که کشورهای همسایه مانند عراق نیز در حال برنامه‌ریزی برای تشکیل کریدورهایی مشابه هستند. به‌ویژه، کشور عراق با توجه به منافع خود، درصدد ایجاد کریدور شرق به غرب است و همکاری با ایران در این حوزه را مورد توجه قرار داده است.
کریدورهای خارجی و سیاسی تأثیر زیادی در ترانزیت ندارند. اهمیت اصلی در ترانزیت کالا به کریدورهای توسعه‌ای با پایه امنیت برمی‌گردد و ایران به دلیل داشتن ضریب بالای امنیتی، گزینه مناسبی برای کریدورهای وارداتی به شمار می‌آید. به‌عنوان مثال، کریدور ترانزیتی شمال به جنوب هنوز به طور کامل محقق نشده است و تکمیل این کریدور و اتصال آن به سایر راه‌های بین‌المللی می‌تواند تأثیر مثبتی در تجارت و ترانزیت کشور داشته باشد.
ضیایی بر اهمیت حمل‌ونقل ترکیبی تأکید کرد و اشاره داشت که ممکن است حمل ترکیبی هزینه‌ها و زمان جابه‌جایی کالا را افزایش دهد. به همین دلیل، کریدورهایی که کمتر جابه‌جایی در آن‌ها صورت می‌گیرد، باید در اولویت قرار گیرند.
نقش عراق در کریدور زمینی شرق به غرب مهم است و تعامل با عراق و مقابله با هزینه‌ها و زمان بیشتر حمل ترکیبی در سطح بین‌قاره‌ای می‌تواند روش‌های حمل‌ونقل را ساده‌تر کند.
تکمیل مسیر ریلی شرق به غرب، در کنار تکمیل مسیر شمال به جنوب و اتصال این دو کریدور، در مرحله اول برای ایران و در نگاه بعدی برای عراق سودمند خواهد بود. گسترش مسیرهای شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران می‌تواند کشور را به هاب حمل‌ونقل منطقه تبدیل کند.
محمد جواد شاهجویی، کارشناس شبکه حمل‌ونقل ریلی، درباره توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران گفت: پس از انقلاب طول خطوط ریلی از ۵۰۰۰ کیلومتر به حدود ۱۵۰۰۰ کیلومتر رسیده است. با این حال، برخی از این خطوط به دلیل عدم دسترسی به بار و مسافر بی‌استفاده مانده‌اند و نیاز به برنامه‌ریزی جامع‌تر و اولویت‌بندی پروژه‌ها دارند.
صنعت شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران با توسعه شبکه و افزایش طول خطوط، نقش مهمی در کاهش وابستگی به حمل‌ونقل جاده‌ای ایفا کرده است. با این حال، عدم دسترسی مناسب به بار و مسافر و مشکلات مربوط به بودجه و فشارهای سیاسی، نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌گذاری‌ها و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. برای دستیابی به آینده‌ای روشن‌تر، صنعت شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران نیازمند برنامه‌ریزی جامع، اولویت‌بندی پروژه‌ها و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. این اقدامات می‌تواند به تحقق اهداف اسناد بالادستی و بهبود بهره‌وری و کارایی شبکه حمل‌ونقل ریلی کشور منجر شود.
توسعه کریدورهای ترانزیتی شمال به جنوب و شرق به غرب برای ایران به‌منظور تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه، اهمیت بسیاری دارد. همکاری با کشورهای همسایه مانند عراق در ایجاد این کریدورها و تأمین امنیت ترانزیت، می‌تواند نقش مهمی در افزایش ظرفیت ترانزیتی ایران ایفا کند. همچنین، تأکید بر حمل‌ونقل ترکیبی و انتخاب کریدورهایی با کمترین جابه‌جایی، می‌تواند به افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها و زمان جابه‌جایی کالا کمک کند.
با تکمیل این کریدورها، ایران می‌تواند نقش بیشتری در تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا کند و مزایای اقتصادی بیشتری را برای کشور به ارمغان آورد.
سود عملیاتی نماد سخزر با رشد ۵۳ درصدی به ۳۴۵ میلیارد تومان رسیده. این افزایش…
ارزش بازار نماد شکبیر به ۲۴,۴۰۸ میلیارد تومان رسیده که نشان‌دهنده افزایش ارزش شرکت در…
حاشیه سود عملیاتی نماد لطیف به ۱۱ درصد رسیده که از مدیریت ناکارآمد هزینه‌ها و…
امسال حاشیه سود ناخالص نماد دزهراوی ۳۲ درصد بوده که نشان‌دهنده افزایش کارآمدی و کاهش…
ارزش بازار نماد پارتا به ۶,۶۴۰ میلیارد تومان رسیده است که نشان‌دهنده افزایش ارزش شرکت…
حاشیه سود خالص نماد خشرق ۰.۱ درصد بوده که نشان‌دهنده تأثیر منفی هزینه‌های مالی و…