از چند ماه گذشته، کمبود کالاهای اساسی در بازار جدی شد و قیمت اقلام سفره مردم روز به روز افزایش یافت. مسئولان این وضعیت را به تشدید تحریمها و آثار جنگ ۱۲ روزه نسبت دادند، اما اعتراض واردکنندگان نهادههای دامی و کالاهای اساسی و همچنین دامداران و مرغداران نشان داد که دولت در تأمین ارز برای واردات دچار مشکل شده است. گفته میشود علت اصلی این کمبود ارز، عملکرد تراستیها و صرافیهای امینی است که از سوی دولت و بانک مرکزی انتخاب شدند؛ آنها نفت کشور را فروختند اما پول آن را بازنگرداندند، همان اتفاقی که در ماجرای توقیف کشتی تالارا نیز دیده شد.
محمدمهدی نهاوندی، عضو هیات مدیره واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران، در گفتوگو با ایلنا توضیح داد که فساد «خالیخوانی» از سوی برخی شرکتهای تراستی و صرافیهای امین، به این معناست که ارز حاصل از فروش نفت در ظاهر وصول شده اما در عمل هیچ پولی به کشور بازنگشته است. او تأکید کرد این فساد ناشی از ضعف نظارت وزارت نفت و بانک مرکزی بر کارگزارانی است که خودشان انتخاب کردهاند. تا چند ماه پیش نظارتها جدیتر بود، اما اکنون کمرنگ شده و شرکتهای تراستی و صرافیها خود را ملزم به پاسخگویی نمیدانند.
نهاوندی افزود: پیش از ورود این تراستیهای جدید چنین فسادی رخ نداده بود. امروز آنها به بهانه تحریمها از بازگرداندن پول نفت سر باز میزنند، در حالی که سایر تراستیها در همین شرایط تحریم ارز را تحویل میدهند. بارها دیده شده اسناد سوییفت جعلی به بانک مرکزی و وزارت نفت ارائه شده و پس از دو هفته مشخص شده که هیچ انتقال واقعی صورت نگرفته است. او مقصر اصلی را وزارت نفت و بانک مرکزی دانست که در نظارت بر عملکرد کارگزاران کوتاهی کردهاند.
وی با اشاره به اسناد موجود گفت: فساد در بین صرافیها و تراستیها بارها رخ داده و باید آقایان پاکنژاد، فرزین و مدیران شرکت نیکو پاسخ دهند که این صرافیها و تراستیهای منتخب تا امروز چه میزان ارز را با چه میزان تأخیر تسویه نکردهاند. نهاوندی تأکید کرد خسارت این تأخیر را واردکنندگان و مردم میپردازند و باید مشخص شود منافع این خالیخوانی به جیب چه کسانی میرود.
او نام برخی صرافیها و تراستیهای مشکوک از جمله «ب.ص» و «ب.ز» را مطرح کرد و گفت این افراد سهم زیادی در بحران امروز دارند. به گفته او، اگر امروز ارز کافی برای واردات کالاهای اساسی وجود ندارد، به دلیل همین مافیای فروش نفت است که توسط فرزین و پاکنژاد انتخاب شدهاند و باید در برابر فساد چند میلیارد دلاری پاسخگو باشند.
نهاوندی ادامه داد: در شش ماه گذشته این فساد به اوج رسیده، در حالی که پیشتر چنین وضعیتی وجود نداشت. همزمان با ادعای وزیر نفت مبنی بر بهبود صادرات نفت، بحران ارزی و کمبود کالاهای اساسی شدت گرفته است. او پرسید اگر صادرات بهتر شده، چرا ارز واردات تأمین نمیشود و چه کسانی ذینفع این اختلالات هستند؟
به گفته او، واردکنندگان نهادههای دامی ماههاست معطل دریافت ارز هستند و حتی سوییفتهای جعلی به آنها داده میشود که پس از چند روز مشخص میشود بیاعتبار بوده و خسارت سنگینی به اعتبارشان وارد میکند. نهاوندی تأکید کرد اثر فساد این صرافیها و تراستیهای جاعل بسیار بیشتر از تحریمهاست و اگر مبدا تولید این رانت مسدود نشود، فساد ادامه خواهد داشت؛ بازیگران تغییر میکنند اما چرخه فساد باقی میماند.
او گفت پشت پرده این فساد فشارهایی وجود دارد که افراد مشخصی نفت کشور را بفروشند و صرافیهای خاصی پول آن را بازگردانند. باید اعلام شود چه کسانی این تراستیهای فاسد را معرفی کردهاند که امروز سوییفت جعلی تحویل میدهند و پول نفت را یا پس نمیدهند یا با تأخیر بازمیگردانند. این وضعیت منجر به کمبود و گرانی کالاهای اساسی شده است.
نهاوندی همچنین به ضعف در اخذ تضامین از شرکتهای تراستی و صرافیها اشاره کرد و پرسید آیا تضامین لازم برای برگشت ارز گرفته شده یا نه؟ او گفت وقتی شاهد تأخیر در بازگشت پول نفت هستیم، یعنی توصیهها و ارتباطات جایگزین قوانین و تضامین شدهاند و خروجی آن بحران ارزی امروز است.
براساس روایت کنونی نشان میدهد که فساد در شبکه صرافیها و تراستیها نه تنها منابع ارزی کشور را تهدید کرده، بلکه مستقیم بر سفره مردم و امنیت اقتصادی اثر گذاشته است؛ فسادی که اگر مهار نشود، همچنان ادامه خواهد یافت و تنها بازیگران آن تغییر خواهند کرد.