برای نمونه، عرضه سکه در مرکز مبادلات و رأی اخیر هیأت تجدیدنظر شورای رقابت علیه کروز از جمله اخبار منفی بودند که منجر به خروج سرمایه از بخش‌هایی از بازار شدند، چرا که طلا همچنان به واسطه دلار سیگنال صعودی دارد.
در طرف دیگر، غیرقانونی خواندن حضور کروز در هیئت مدیره ایران‌خودرو تعارضی با سیاست خصوصی‌سازی بود. هرچند مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس در موضع‌گیری رسمی اعلام کرد مجمع فوق‌العاده شرکت ایران‌خودرو از نظر سازمان بورس قانونی است. با این وجود، سایه تردید در معاملات سهام خودرو همچنان وجود دارد و بازار سهام نیز تحت تاثیر خودرو، به عنوان لیدر بازار، قرار گرفته است. هیات‌مدیره ایران‌خودرو در اطلاعیه‌ای به دفاع از صحت و قانونی بودن مجمع این شرکت پرداخت و تاکید کرد که مجمع به‌طور کاملاً صحیح برگزار شده و هیچ نگرانی از بابت ابطال آن وجود ندارد. همچنین، این اطلاعیه از روند خصوصی‌سازی این شرکت به عنوان یکی از جدی‌ترین خصوصی‌سازی‌ها در کشور دفاع کرده است.
از طرف دیگر، افزایش نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها منجر به انتظار معامله‌گران برای شفاف‌سازی شرکت‌ها درباره میزان اثرگذاری این موضوع شده است. برخی کارشناسان معتقدند واکنش منفی بازار در روز گذشته به طبعات احتمالی نرخ خوراک نبوده است. با توجه به تغییر نرخ ارز از ۴۷ هزار تومان به ۶۷ هزار تومان، احتمالا شاهد تغییر چندانی نخواهیم بود.
تحلیل کارشناسان بورس در مورد سقوط بورس
علیرضا سادات، کارشناس بورس، درباره ارزیابی عملکرد بورس، گفت: «در دیماه ۲٫۷ درصد از ارزش بازار در معاملات خرد دست به دست شد. ارزش معاملات خرد ۲۷۸ هزار میلیارد تومان در دیماه بالاترین ارزش معاملات خرد پس از اردیبهشت سال گذشته بود. اما نسبت آن به ارزش کل بازار حتی به نزدیکی نسبت ۳٫۴ درصدی اردیبهشت ۱۴۰۲ هم نرسیده بود. همچنین این نسبت در شهریور ۱۴۰۰ عدد ۳٫۲ درصدی را نشان می‌دهد. بازار کمی از سرمای یک سال و نیم گذشته فاصله گرفته اما هنوز تا داغ شدن فاصله زیادی دارد.»
وی افزود: «این نسبت در مقایسه با دوره‌های رونق پس از سال ۹۹ داغ به حساب نمی‌آید. در اردیبهشت ۱۴۰۲، نسبت ارزش معاملات خرد به ارزش کل بازار به ۳٫۴ درصد نیز رسیده بود و این نشان می‌دهد علی‌رغم رشد قیمت سهام بعد از کف ایجاد شده در آبان، بورس نتوانست رونق داغی به خود بگیرد. عدم مشارکت بیش از ۲۰۰ هزار نفر در بورس نیز نشان داد علی‌رغم ارزندگی بازار سهام و تحولات جدی در آن، بورس کماکان در بین مردم خوشنام نیست.»
چشم‌انداز کوتاه‌مدت بورس
سادات درباره چشم‌انداز کوتاه‌مدت بورس گفت: «روند معاملات به گونه‌ای نیست که بگوییم از فردا حتما بازار به سمت مثبت بر می‌گردد و رشد می‌کند اما به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از فشار فروش بازار گرفته شده و می‌توان انتظار داشت روزهای آتی بهتر از هفته اخیر باشد. باید به سیاست بانک مرکزی در کنترل نقدینگی توجه کرد. برخی این مسأله را تحت تاثیر نرخ سود و بهره می‌دانند اما خبر کاهش نرخ گواهی‌های خاص به ۲۵ درصد در هفته گذشته تاثیر روانی مثبتی در بازار سهام نداشته‌است. به طوری که معاملات با هیجان بیشتری همراه است.»
وی تصریح کرد: «در این شرایط و فضای فعلی، کاهش نرخ بهره تصمیمی شجاعانه و بزرگ است که خبر نسبتاً خوبی برای بازار خواهد بود و جو خوبی را برای بازار رقم می‌زند. اما جمع کردن نقدینگی با عرضه سکه فعال شده و این کمی فشار عرضه‌ها را در بازار افزایش داده است. همچنین، برخی از فعالان بازار به موضوع نرخ ارز و نرخ بهره چشم دوخته‌اند که آن هم اثرات زیادی در روند بازار خواهد داشت.»
تاثیر شایعات و شنیده‌ها در بورس
نرخ‌های اخیر اوراق خزانه و شایعات و شنیده‌ها تردیدی را در بین فعالان بازار ایجاد کرده که کار را سخت‌تر می‌کند. برخی احتمال ادامه سیاست فعلی در نرخ بهره تا انتهای سال را خبر می‌دهند و حتی برخی تمدید این اوراق را برای یک سال دیگر با این نرخ می‌دانند. در شرایط فعلی، بازار فضای نرخ بهره را در خود حل کرده اما وقتی بازاری در رشد قیمت بوده و به اصطلاح در سود قرار دارد، خبرهای این چنینی به مانند یک چراغ زرد پیش روی بازار خواهد بود و آثار منفی و روانی تلخی بر بازار خواهد گذاشت.
تحولات اخیر و تاثیر آنها بر سقوط بورس
این هفته متفاوتی را در بازار داشتیم و به نظر می‌رسد دیگر مدل سابق رشد و زدن و رنج را شاهد نیستیم و احتمالا مسیر جدیدی پیش روی بازار آغاز شده است. به نظر می‌رسد نقش خبرها و گزارش‌های مالی در دوره جدید بیشتر خواهد بود. هر نمادی و به هر قیمتی در بازار مثبت و رشد نخواهد کرد. از این پس کار کردن در بازار کمی سخت‌تر و سود کردن دشوارتر می‌شود. باید پذیرفت که فضا تغییر کرده و نقش گزارش‌ها پررنگ‌تر شده است.
باید پذیرفت که مدل بازی بازار تغییر کرده و قرار نیست هر سهمی با هر شکلی رشد کند. بازار در شرکت‌هایی که گزارش‌های میان‌دورهای خوبی زده بودند، رفتار بهتری داشت. در مجموع بازار امروز از نظر حجم بهتر بود ولی انتظار جمع شدن صفوف فروش یا افزایش تعداد مثبت‌ها محقق نشد. انتشار گزارش‌های میان‌دورهای، امیدواری را به اردوی بازار بازگرداند.
گزارش‌های بنیادی قوی و چشم‌انداز سودآوری
اصل اول این است که دیگر همه نمادها با هم رشد نمی‌کنند و نمادهایی می‌توانند مسیر بازدهی خوب و نرمال و قوی را داشته باشند که دارای گزارش‌های بنیادی قوی و چشم‌انداز سودآوری مناسب باشند.
مدل رشد بعدی بازار به دلیل تعدد بازیگران مختلف و صندوق‌ها و نگاه متفاوت به بازار بیشتر حول محور تحلیل و بنیاد می‌چرخد. از سوی دیگر جریان پولی از بیرون خیلی راهی بازار نشده که بخواهد مدل را تغییر دهد. حتی دیدگاه‌هایی که سهم‌های بزرگ را برای رشد پیشنهاد می‌دهند، محقق نشده‌اند. رشد سهام‌ها دیگر بستگی به وضعیت بنیادی و عملکرد آنها دارد.
آیا چرخه و سرعت رشد بازار ممکن است متفاوت باشد؟ بسیاری از نمادها گزارش مالی خوبی داده‌اند. مثلاً سهمی با گزارش ۹ ماهه‌ای که چشم‌انداز سود ۳۰ درصدی را نشان می‌دهد و سود سال بعد آن نیز کمتر از ۳۰ درصد ارزش سهام نخواهد بود، ارزندگی دارد. بنابراین اگر خبر غیرمنتظره‌ای به بازار نرسد، حرکت کوتاهی به سمت رشد آن نماد در بازار آغاز می‌شود. البته ممکن است سرعت کمتری داشته باشد، اما در هر صورت، با این مدل گزارش‌ها بعید است ریزشی بزرگ رخ دهد. پس از تجدید قوا، بورس دوباره مسیر تازه‌ای را پیش خواهد گرفت.
سقوط بورس تحت تاثیر عوامل مختلف
در مجموع، بررسی‌ها نشان می‌دهد که سقوط بورس تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله اخبار منفی، تغییرات نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی بوده است. هرچند برخی کارشناسان امید به بهبود وضعیت بازار در روزهای آینده دارند، اما باید توجه داشت که روند معاملات همچنان با چالش‌ها و عدم‌قطعیت‌هایی مواجه است. برای سرمایه‌گذاران و سهامداران، توجه به تحلیل‌های بنیادی و گزارش‌های مالی شرکت‌ها امری ضروری است تا بتوانند تصمیمات بهتری در این بازار پیچیده بگیرند. امید است با شفاف‌سازی‌های بیشتر و مدیریت صحیح سیاست‌های اقتصادی، بازار بورس بتواند از این وضعیت عبور کند و به روندی پایدارتر و مثبت‌تر دست یابد