به گزارش سرمایه فردا، در هفته اخیر، بازار بورس ایران با افت قابل‌توجهی مواجه شده و ارزش معاملات کاهش چشمگیری داشته است. این وضعیت باعث نگرانی سهامداران و سرمایه‌گذاران شده است. یکی از دلایل اصلی این افت، رشد سریع نرخ دلار رسمی و در پی آن، بروز هیجانات منفی در بازار بوده است. به علاوه، تنگنای نقدینگی و فشارهای اقتصادی نیز مزید بر علت شده‌اند.
به منظور مقابله با کاهش ارزش معاملات و بازگرداندن ثبات به بازار، راهکارهای مختلفی می‌توان مطرح کرد، از جمله تنظیم حجم مبنا، رفع قوانین بازدارنده و ایجاد شفافیت بیشتر در عملکرد شرکت‌ها و نهادهای مرتبط با بازار سرمایه. همچنین، آگاهی از ریسک‌های مختلف بازار بورس ایران می‌تواند به سرمایه‌گذاران در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک کند.
وضعیت بازار و ریسک‌های بورس ایران
بورس ایران همچنان به مسیر هیجانی خود ادامه می‌دهد، با این تفاوت که در چند روز اخیر این هیجان بیشتر به سمت منفی سوق یافته است. بورس ایران اغلب درگیر هیجان است و کم پیش می‌آید که معاملاتی بدون این رفتارهای هیجانی صورت گیرد. بعد از چند هفته رشد سریع که ناشی از افزایش نرخ دلار رسمی بود، اکنون شرایط آرام‌تر شده و سهامداران این بار هیجان خود را در جهت منفی بروز می‌دهند.
این وضعیت نشان‌دهنده ریسک‌های هیجانی و روانی بازار است که می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های سهامداران تأثیرگذار باشد. برای افرادی که به صورت هیجانی خرید و فروش می‌کنند، صندوق‌های اهرمی بهترین گزینه هستند. همان‌طور که در روزهای مثبت، این صندوق‌ها بیشترین توجه را جلب می‌کردند، اکنون در روزهای منفی فشار فروش بر روی این صندوق‌ها قرار دارد.
ارزش معاملات دوشنبه نسبت به روز شنبه که به شدت منفی بود، بهتر شد و به حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان رسید، اما نسبت به یکشنبه که بازار متعادل‌تر بود، ارزش معاملات کمتری ثبت شد. ۸۲ درصد از نمادها نیز منفی بسته شدند که نسبت به شنبه کمی بهتر بود، اما همچنان اکثریت نمادها منفی و صف فروش بودند. این آمار نشان‌دهنده ریسک‌های معاملاتی و نقدشوندگی در بازار است.
کمبود نقدینگی و ریسک‌های بورس ایران
دولت برای پوشش بودجه، اوراق منتشر می‌کند، در حالی که بانک مرکزی برای کنترل تورم، سیاست انقباضی را در پیش گرفته است. از طرفی، رشد دلار نیما نیاز به سرمایه در گردش را افزایش داده است. در واقع همه به پول نیاز دارند اما چون دولت توان بیشتری دارد، تنها او به پول دست می‌یابد و بانک مرکزی نیز برای کنترل تورم، تلاش می‌کند تا پول کمتری در بازارها وجود داشته باشد.
در نتیجه شاهد تنگنای شدید نقدینگی هستیم. این تنگنای نقدینگی باعث می‌شود قیمت سهام به ارزش ذاتی نرسد و اغلب حباب منفی در بورس مشاهده می‌شود. تنگنای نقدینگی و حباب منفی از جمله ریسک‌های بورس ایران هستند که می‌توانند مانع از رشد و توسعه بازار شوند.
گزارش‌های پاییز و ریسک‌های اطلاعاتی
گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها برای فصل پاییز در کدال منتشر شده‌است. در مورد گزارش‌های پاییز می‌توان گفت که بیشتر نمادها مطابق انتظار بودند (انتظارات زیادی از آن‌ها نمی‌رفت و همان هم محقق شد)، اما تعداد نمادهایی که وضعیت بدتری از انتظارات داشتند، بیشتر از تعداد نمادهایی بود که وضعیت بهتری داشتند.
به عبارت دیگر، گزارش‌های پاییز دلیل کافی برای خرید ارائه نکردند. هنوز اثرات تغییر نرخ ارز رسمی کشور در صورت‌های مالی منعکس نشده و انتظاری هم از پاییز نمی‌رفت. این وضعیت نشان‌دهنده ریسک‌های اطلاعاتی و شفافیت در بازار بورس است که می‌تواند تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار دهد.
بازگشت ترامپ و ریسک‌های سیاسی
ترامپ بازگشته و برنامه‌ای دارد تا با فشار اقتصادی، کاهش درآمدهای نفتی ایران و دسترسی ایران به ارز صادراتی، میز مذاکره و در نهایت توافق را به نتیجه برساند. احتمالاً با توجه به سرعت عمل او، خیلی زود این برنامه را اجرا خواهد کرد. ما نمی‌دانیم آیا او می‌تواند مانند ۴ سال قبل در برنامه‌ی فشار اقتصادی موفق شود یا نه، اما در هر صورت دورانی با تورم و نرخ بهره بالا در پیش است.
بورس می‌تواند در چنین دورانی بازدهی داشته باشد، اما سوال اساسی این است که آیا بازدهی دلاری خواهد داشت یا نه؟ برخی سهم‌ها می‌توانند بازدهی دلاری داشته باشند، اما به طور کلی با دورانی نوسانی و سخت مواجه هستیم. با این حال می‌توان امیدوار بود که بعد از دلار و طلا، جذاب‌ترین دارایی، سهام باشد.
البته در مواقعی ابزارهای سود بدون ریسک جذابیت بیشتری خواهند داشت. هر چیزی که نقدشوندگی نداشته باشد، وضعیت بدی خواهد داشت. بازگشت ترامپ و برنامه‌های اقتصادی او نشان‌دهنده ریسک‌های سیاسی و اقتصادی بازار بورس ایران است که می‌تواند بازار را تحت تأثیر قرار دهد.
اظهارات پرویز خالقی درباره ریسک‌های بورس ایران
حجم مبنای بسیاری از سهام کوچک بازار بیش از ۰٫۱ درصد از تعداد کل سهام آن‌ها (و نه حتی سهام شناور) است، در حالی که حجم مبنای سهامی مانند فملی ۰٫۰۰۲ درصد از تعداد سهام آن‌ها است.
این بدان معناست که نسبت حجم مبنا به کل سهام در شرکت‌های کوچک ۵۰ برابر همین نسبت در شرکت‌های بزرگ است. این کجای عدالت است؟ چه کسی یا کسانی مسئول این وضعیت هستند؟ تا کی باید جلوی جبران ضرر سهامداران گرفته شود؟ نکته عجیب‌تر این است که چرا صندوق‌ها حجم مبنای یک دارند؟
قانونی وضع شده بود که در زمان ریزش بازار با افزایش غیرعادی حجم مبنا از ریزش بیش از حد سهام جلوگیری شود. این قاع بلای جان سهام در روند صعودی بود. بسیاری از نمادها طی روند صعودی پاییز درجا زده‌اند حالا که بازار متعادل شده حقوقی ها حجم مبنا را چندین برابر پر می کنند.
ریسک‌های سیستماتیک بازار از قبیل نرخ ارز نیما و قیمت‌گذاری دستوری از طرف دولت رفع می‌شود، اما در داخل سازمان همچنان قوانین بازدارنده به قوت خود باقی است و اراده‌ای برای اصلاح وجود ندارد. باز و بسته شدن سلیقه‌ای و بدون دلیل نمادها همچنان ادامه دارد. به‌ویژه نماد خودرو که مدام باز و بسته می‌شود و کسی هم نه توضیحی می‌دهد و نه پاسخگو است.”
ریسک‌های کنونی بورس ایران
بازار بورس ایران با انواع مختلفی از ریسک‌ها مواجه است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ریسک هیجانی و روانی: نوسانات شدید ناشی از رفتارهای هیجانی و روانی سهامداران که می‌تواند به افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت‌ها منجر شود.
- ریسک نرخ ارز: نوسانات نرخ ارز می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر عملکرد شرکت‌ها و در نتیجه بازار بورس داشته باشد.
- ریسک سیاست‌های دولتی: تصمیمات و سیاست‌های دولت، مانند قیمت‌گذاری دستوری و تصمیمات مالیاتی، می‌تواند بازار بورس را تحت تأثیر قرار دهد.
- ریسک نقدینگی: کمبود نقدینگی و تنگنای مالی می‌تواند منجر به کاهش معاملات و افت ارزش سهام شود.
- ریسک‌های اطلاعاتی: عدم شفافیت و انتشار دیرهنگام گزارش‌های مالی شرکت‌ها می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران تأثیر منفی بگذارد.
- ریسک‌های سیاسی و اقتصادی: تغییرات در سیاست‌های بین‌المللی و برنامه‌های اقتصادی کشورها می‌تواند بازار بورس را تحت تأثیر قرار دهد.
- ریسک‌های سیستماتیک: عواملی مانند نرخ بهره، تورم و شرایط اقتصادی کلان می‌تواند بازار بورس را تحت تأثیر قرار دهد.
به منظور مدیریت و کاهش این ریسک‌ها، نیاز به اصلاحات ساختاری و سیاست‌های مناسب در بازار سرمایه داریم.ریسک‌های بورس ایران در ماه‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته‌اند و بازار سرمایه با افت قابل‌توجهی مواجه شده است. تغییرات سریع نرخ دلار رسمی، تنگنای نقدینگی و سیاست‌های دولتی از جمله عواملی هستند که به این وضعیت دامن زده‌اند.
بورس ایران همچنان با هیجانات منفی و رفتارهای غیرمنطقی سهامداران دست‌وپنجه نرم می‌کند. از طرفی، بازگشت ترامپ و برنامه‌های اقتصادی او نیز به عنوان یک ریسک سیاسی مهم مطرح است.