چهارشنبه ۵ شهریور ۱۴۰۴
دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان در شرایطی بی‌سابقه و بحرانی زمام امور را در دست گرفت؛ از مدیریت جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و تقویت دیپلماسی منطقه‌ای تا تلاش برای بازسازی اعتماد اجتماعی و گام‌هایی نمادین در مسیر وفاق ملی. با این حال، تورم فزاینده، نوسانات ارزی، ضعف ساختاری در تیم اقتصادی و ناتوانی در تدوین استراتژی رسانه‌ای منسجم، چالش‌هایی جدی برای این دولت رقم زده‌اند. در حالی که دولت توانسته در حوزه امنیتی و سیاسی عملکردی قابل قبول ارائه دهد، عبور از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی مستلزم اصلاحات ساختاری، گفت‌وگوی ملی و بهره‌گیری هوشمندانه از فرصت‌های بین‌المللی است.
به گزارش سرمایه فردا، دولت مسعود پزشکیان پس از شهادت دکتر رئیسی در شرایطی کاملاً استثنایی و بحرانی زمام امور را به دست گرفت. از یک سو، کشور با پیامدهای ترور شهید اسماعیل هنیه در روز تحلیف رئیس‌جمهور مواجه بود و از سوی دیگر، خطر بحران سازی اقتصادی از سوی دشمن داخلی و خارجی، تحریم‌های بین‌المللی و چالش‌سازی اجتماعی عمیق، عرصه را برای آن تنگ کرده بود. در چنین فضایی، دولت چهاردهم مسئولیت خود را با شعار وفاق ملی آغاز کرد. مهم‌ترین دستاورد دولت در حوزه امنیتی، مدیریت موفق جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل بود. برخلاف بسیاری از پیش‌بینی‌ها، دولت توانست با حفظ وحدت ملی و هماهنگی با نهادهای نظام، پاسخ مناسبی به تجاوز دشمن بدهد. پزشکیان شخصاً در جلسات شورای عالی امنیت ملی حضور فعال داشت و در بحبوحه جنگ، حتی دچار مجروحیت شد. این حضور فعال و میدانی، نقش بسزایی در هماهنگی بین بخش‌های مختلف نظام و ایجاد اجماع ملی در مقابل تهدیدات خارجی داشت. در حوزه دیپلماسی، دولت توانست روابط خارجی ایران را در شرایط بسیار دشوار تا حدی تثبیت کند. استمرار رابطه با عربستان و تقویت روابط با ترکیه، تداوم همکاری با چین و روسیه، و تلاش ادامه دارد اما مبهم برای کاهش تنش با اروپا و مذاکرات با چاشنی جنگ تحمیلی از جمله دستاوردهای دیپلماتیک این دولت بوده است.
شعار اصلی پزشکیان در انتخابات، «وفاق ملی» بود و دولت او در این زمینه گام‌های عملی برداشت. به کارگیری مقاماتی از اهل تسنن، اقوام، زنان و سایر گروه‌ها، از جمله اقدامات نمادین دولت در این زمینه بود. این انتصابات نه تنها جنبه تشریفاتی نداشت، بلکه نشان‌دهنده عزم دولت برای شکستن تابوها و ایجاد اجماع درون حکومت بود. پزشکیان همچنین شخصاً با نمایندگان جریان‌های سیاسی مختلف جلسات متعددی برگزار کرد. این منش اخلاقی و رفتار متفاوت او با مقامات پیشین، تا حد زیادی به دل مردم نشست و اعتماد از دست رفته بخشی از جامعه را بازگرداند. در حوزه اجتماعی، بازگشت برخی اساتید و دانشجویان به دانشگاه‌ها، ایجاد فضای بازتر در عرصه فرهنگی و تلاش برای کاهش تنش‌های اجتماعی از جمله اقدامات مثبت دولت در این زمینه بود. در بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب، بر پرتلاش بودن دولت چهاردهم تأکید شد.
دولت مسعود پزشکیان در حوزه اقتصادی با چالش‌های جدی مواجه بوده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد نرخ تورم از ۳۲.۲ درصد در مرداد ۱۴۰۳ به ۴۱.۲ درصد در مرداد ۱۴۰۴ رسیده است. قیمت دلار از حدود ۶۰ هزار تومان به بیش از ۹۰ هزار تومان افزایش یافته و قیمت کالاهای اساسی مانند برنج (۱۳۵ درصد افزایش)، گوشت گوسفندی (۱۶ درصد) و مرغ (۳۶ درصد) رشد قابل توجهی داشته است. این آمار نشان می‌دهد دولت نتوانسته است بر اسب سرکش تورم مهار بزند و معیشت مردم تحت تأثیر این وضعیت قرار گرفته است. یکی از ضعف‌های ساختاری دولت، فقدان ستاد اقتصادی منسجم و هدایتگر است که بتواند تصمیم‌سازی و اولویت‌گذاری اقتصادی را راهبری کند. تصمیم‌های اقتصادی دولت پراکنده و واکنشی توصیف شده‌اند و اصلاحات ساختاری هنوز آغاز نشده است. برکناری عبدالناصر همتی نیز به بی‌ثباتی بیشتر در تیم اقتصادی دامن زد. در حوزه مدیریت انرژی برخلاف اینکه در سال‌های پیش از این چنین بحران‌های بروز نمی‌کرد و مدیریت می‌شد اما دولت در شرایط بسیار عجیب و دشواری ساز که سیستم انرژی کشور با ناترازی شدید مواجه بود، توانست متکی بر صمیمیت رئیس‌جمهور و با همراهی و همکاری مردم، وضعیت را مدیریت کند.
دولت چهاردهم از همان ابتدا با مخالفت‌های جدی از سوی برخی جریان‌های داخلی و البته رسانه‌ها مواجه شد. برخی رسانه‌های منتقد که بعضا انتقادات به‌جایی را مطرح کرده و می‌کنند به واسطه کنشگری منفی عوامل و عناصر نزدیک به دولت واکنش‌هایی نشان می دادند که به التهاب فضا دامن می‌زند. تلاش برخی جریان‌های رسانه‌ای سیاست‌زده برای برچسب‌زنی به منتقدان و همچنین حملات گسترده مجازی به برخی منتقدان با برجسته سازی کلمه «تندرو» در رادیکال شدن فضای کنشگری کشور بی تاثیر نبوده است. به نظر می رسد که ضعف سیستم اطلاع‌رسانی دولت چهاردهم یکی از دلایل اصلی عدم اعتماد و اطلاع دقیق رسانه‌های موافق و مخالف از اخرین تحولات روز است. ارتباط حسنه‌ای بین دولت و اغلب رسانه‌ها هنوز شکل نگرفته و حلقه رسانه‌های نزدیک به جریان سیاسی حامی دولت نیز نمی‌خواهند اگاهی فراگیری رقم بخورد که خارج از دایره خواست سیاسی آنها باشد. از سوی دیگر، تحریم‌های بین‌المللی و فشارهای خارجی نیز دست دولت را در اجرای برنامه‌هایش بسته است.
جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و ادامه تحریم‌ها، فضای لازم برای اجرای اصلاحات اقتصادی را از دولت گرفت. بر اساس گزارش‌ها، حجم نقدینگی همچنان روند صعودی دارد و نابرابری منطقه‌ای در سرمایه‌گذاری به قوت خود باقی است. در حوزه ارتباطات، شاید یکی از بارزترین نقاط ضعف دولت، ناتوانی در تدوین یک استراتژی رسانه‌ای منسجم بوده است. «سردرگمی، اظهارات ضدونقیض و واکنش‌های جزیره‌ای در موضوعات مهم، وجه غالب واکنش‌های تیم اطلاع‌رسانی دولت بوده است». برای ادامه راه، دولت نیازمند عزمی راسخ برای اجرای اصلاحات ساختاری، تشکیل تیم اقتصادی کارآمد، و تدوین استراتژی رسانه‌ای هوشمندانه است. همچنین، گفت‌وگوی ملی با حضور همه جریان‌های سیاسی و ظرفیت‌سازی برای مشارکت حداکثری مردم می‌تواند به خروج کشور از وضعیت کنونی کمک کند. دولت چهاردهم اگر از شعارزدگی به عملیاتی‌سازی ایده‌های درست متمایل شود، قطعا سرنوشتی بهتر از دولت حسن روحانی خواهد داشت.
دولت پزشکیان در نخستین سال حکمرانی خود، در میانه میدان مین سیاسی-اقتصادی حرکت کرد. از یک سو با میراث سنگین به جا مانده از برجام نافرجام و بحران‌های ساختاری روبرو بود و از سوی دیگر، انتظارات فزاینده جامعه را پاسخ می‌داد. مدیریت موفقیت‌آمیز جنگ ۱۲ روزه و تقویت دیپلماسی منطقه‌ای نشان داد که این دولت در شرایط بحرانی از ظرفیت‌های قابل توجهی برخوردار است. اما چالش‌های اقتصادی و معیشتی همچون تورم فزاینده و افزایش قیمت‌ها، مهم‌ترین آزمون ناکام دولت بوده است. نکته حائز اهمیت این است که دولت پزشکیان در فضای به شدت قطبی شده داخلی و تحت شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی عمل می‌کند. با این وجود، رویکرد مبتنی بر وفاق ملی و گفت‌وگوی فراگیر توانسته تا حدی فضای سیاسی کشور را آرام کند. اما رسیدن به ثبات اقتصادی و رفع مشکلات معیشتی مردم نیازمند عزمی جدی‌تر، برنامه‌ای منسجم و تیمی کارآمد است. آینده موفقیت این دولت به توانایی آن در تبدیل دستاوردهای امنیتی به پیشرفت‌های اقتصادی، و همچنین ایجاد وفاق ملی حول محور منافع مشترک بستگی دارد. تحقق این هدف مستلزم عبور از چالش‌های داخلی و بهره‌گیری از فرصت‌های بین‌المللی است. دولت پزشکیان نشان داده که در شرایط سخت قادر به تصمیم‌گیری‌های مناسب است، اما اکنون زمان آن رسیده که این شجاعت را به عرصه اقتصاد و معیشت مردم نیز تسری دهد.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا