عرضه خودرو در بورس کالا نه‌تنها نتوانسته قیمت‌ها را تعدیل کند، بلکه با افزایش هزینه‌های جانبی و رقابت غیرواقعی میان متقاضیان، قیمت نهایی خودرو در مواردی از نرخ بازار آزاد نیز فراتر رفته و عملا به نفع دست های پشت پرده و خودروسازان شده است.

مونا موسوی: با آغاز مجدد عرضه خودرو در بورس کالا، امید آن می‌رفت که این سازوکار بتواند هم زیان انباشته خودروسازان را کاهش دهد و هم امکان خرید خودرو با قیمت واقعی را برای مصرف‌کنندگان فراهم سازد. با این حال، بررسی‌های میدانی و واکنش‌های بازار نشان می‌دهد که این سیاست در عمل نتوانسته به اهداف اولیه خود دست یابد.

در شرایطی که هدف از عرضه در بورس، حذف واسطه‌گری و کاهش حباب قیمتی بازار آزاد بود، اکنون نه‌تنها قیمت‌ها کاهش نیافته‌اند، بلکه در مواردی به دلیل رقابت میان متقاضیان و هزینه‌های جانبی مانند مالیات، کارمزد، بیمه و نقل‌وانتقال، قیمت نهایی خودرو از نرخ بازار آزاد نیز فراتر رفته است. این موضوع، نه‌تنها موجب نارضایتی مصرف‌کنندگان شده، بلکه کارایی بورس کالا به‌عنوان بستری برای تنظیم بازار را زیر سؤال برده است.

از سوی دیگر، رکود حاکم بر بازار خودرو و کاهش تولید خودروسازان، موجب شده تا عرضه در بورس با استقبال محدودی مواجه شود. در چنین فضایی، نه متقاضیان انگیزه کافی برای خرید دارند و خودروسازان وانمود می کنند که تمایلی به عرضه گسترده محصولات خود در این بستر ندارد. دلیل آن را ناترازی در زنجیره تأمین، و نبود چشم‌انداز روشن برای قیمت‌گذاری، عنوان می کنند در حالی که از این مسیر خودرو را با قیمت های بسیار بالاتر عرضه می کنند.

در حالی که عرضه خودرو در بورس کالا می‌توانست به فرصتی برای بازسازی اعتماد عمومی و اصلاح ساختار بازار تبدیل شود، نبود اراده برای تغییرات بنیادین، این سیاست را به ابزاری تبلیغاتی بدل کرده که نه تولید را تقویت کرده و نه دسترسی عادلانه را تضمین می‌کند.

در مجموع، به نظر می‌رسد که عرضه خودرو در بورس کالا، بدون اصلاحات ساختاری و سیاست‌های مکمل، نمی‌تواند به عنوان راه‌حل مؤثر برای تنظیم بازار و حمایت از مصرف‌کننده عمل کند. بازنگری در این سیاست، با محوریت شفافیت، عدالت در دسترسی، و تقویت تولید داخلی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

آیا بورس کالا مشکلات بازار خودرو را اصلاح می کند؟

در صورتی که عرضه خودرو در بورس کالا به‌صورت هدفمند و مستمر تقویت شود، می‌توان انتظار داشت که برخی از اختلالات ساختاری بازار خودرو به‌تدریج کاهش یابد. این تقویت، البته باید با اصلاحات اجرایی، نظارت دقیق و سیاست‌گذاری هوشمند همراه باشد تا آثار مثبت آن در سطح بازار و برای مصرف‌کننده نهایی قابل لمس شود.

نخستین پیامد این تقویت، کاهش تدریجی حباب قیمتی در بازار آزاد خواهد بود. با افزایش عرضه و تنوع در مدل‌ها، رقابت واقعی میان متقاضیان شکل می‌گیرد و قیمت‌ها به سمت واقعیت اقتصادی حرکت می‌کنند. در نتیجه، فاصله میان قیمت پایه و قیمت بازار آزاد کاهش یافته و امکان خرید خودرو با نرخ منطقی برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌شود.

از سوی دیگر، شفاف‌سازی فرآیند فروش از طریق بورس کالا، اعتماد عمومی را افزایش داده و امکان رصد دقیق معاملات، جلوگیری از سوداگری و کنترل رفتارهای غیررقابتی را فراهم می‌سازد. این شفافیت، نه‌تنها به نفع مصرف‌کننده است، بلکه خودروسازان را نیز در موقعیتی قرار می‌دهد که بتوانند برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای تولید و عرضه داشته باشند.

درواقع افزایش عرضه در بورس، انگیزه تولیدکنندگان را نیز تقویت می‌کند. اگر خودروسازان اطمینان یابند که فروش پایدار و قابل پیش‌بینی از مسیر بورس کالا امکان‌پذیر است، تمایل بیشتری برای افزایش تیراژ، ارتقای کیفیت و تنوع محصول خواهند داشت. این موضوع می‌تواند به احیای ظرفیت‌های راکد و ارتقای بهره‌وری در صنعت خودرو منجر شود.

در کنار این موارد، می‌تواند عدالت در دسترسی متقاضی%D