در یک روز کم‌سابقه، دو خط پرتردد مترو تهران دچار اختلال جدی شدند و صدها مسافر را در تونل‌ها، واگن‌های خاموش و مسیرهای پیاده‌روی ناایمن گرفتار کردند. در حالی‌که شهروندان با تأخیر، اضطراب و هزینه‌های چندبرابری مواجه بودند، مسئولان شهری این حوادث را «عادی» و «غیرقابل پیش‌بینی» خواندند؛ ادعایی که با واکنش تند کارشناسان و اعضای شورای شهر روبه‌رو شد.

به گزارش سرمایه فردا، صبحی که برای صدها مسافر مترو با توقف ناگهانی قطارها در خطوط ۴ و ۵ آغاز شد، به یکی از پرحاشیه‌ترین روزهای حمل‌ونقل عمومی پایتخت تبدیل شد. قطارهایی که در تونل‌ها متوقف شدند، درهایی که باز نشدند، مسافرانی که با پای پیاده از ریل‌ها خارج شدند و تاکسی‌هایی که نایاب و گران شدند، تنها بخشی از پیامدهای این اختلال بود. در حالی‌که شرکت بهره‌برداری مترو تنها به یک اطلاعیه ناقص بسنده کرد، رئیس شورای شهر تهران این حوادث را «طبیعی» دانست. اما کارشناسان و اعضای کمیسیون حمل‌ونقل شورا، با اشاره به هشدارهای پیشین و بودجه‌های تخصیص‌نیافته، این اختلال‌ها را کاملاً قابل پیشگیری می‌دانند. این گزارش، روایتی است از یک روز بحرانی در مترو تهران و پرسش‌هایی که هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند.

براساس گزارش های منتشر شده در فضای مجازی و رسانه ها،در اولین حادثه در خط ۴ مترو، یکی از قطارها صبح دیروز حدود ۱۵ دقیقه در تونل میان ایستگاه‌های دروازه دولت و شهدا و مسیر شرق به غرب به دلیل نقص فنی متوقف شد. توقف طولانی قطار در تونل باعث نگرانی شهروندان حاضر در واگن‌ها شد.

هرچند شرکت بهره‌برداری متروی تهران دراین‌باره توضیح رسمی ارائه نکرد، اما با وجود نگرانی شهروندان حاضر در واگن‌ها این نفص فنی در حدود ۱۵ دقیقه بعد مرتفع شد و قطار به راهش ادامه داد.

اما این پایان اختلال های مترو تهران؛ تقریبا همزمان با اختلال در خط ۴ مترو، در خط ۵ مترو (تهران ـ کرج) نیز اختلالی جدی‌تر رخ داد. به‌گفته مسافران، یکی از قطارها در نزدیکی ایستگاه چیتگر بیش از نیم ساعت با درهای بسته متوقف ماند و هیچ پاسخی از سوی مسئولان یا سیستم هشدار اضطراری به مسافران نگران داده نشد.

تصاویر مرتبط با خرابی مترو در دو خط تهران

اختلالی که حدود نیم ساعت به طول انجامید و باعث شد تا بسیاری از‌مسافران برای خروج، ناچار به استفاده از درب اضطراری و ورود به حریم ریلی شوند. رخدادی که تصاویر زیادی از آن در فضای مجازی منتشر شد که حکایت از آن داشت که مسافران بعد از پیاده شدن؛ با پای پیاده در حال حرکت در مسیر خطوط مترو و خارج شدن از ایستگاه هستند. به گفته برخی از حاضران در این صحنه، هجوم مسافران برای گرفتن تاکسی اینترنتی و رسیدن به مقصد یا محل کار باعث شده بود تا اولا تاکسی در این محدوده به شدت نایاب و در عین حال کرایه های ثبت شده نیز چندین برابر شود!

علاوه بر انتشار تصاویر مرتبط با خرابی مترو در دو خط تهران، فضای مجازی پر شد از اظهار نظرها و انتقادهای شهروندان. یکی از کاربران در صفحه ئویتر خود نوشت: امروز حدود ساعت ۱۱ سرکارم رسیدم. چون اسنپ و تپسی گیر نمی آمد. بعد هم که بالاخره یک ماشین پیدا شد مجبور شدم سه برابر قیمت معمول کرایه بدهم تا زودتر برسم اداره. تازه وقتی رسیدم به خاطر دیررسیدن، توبیخ هم شدم!

یکی دیگر از کاربران نیز به طعنه خطاب به شهردار تهران نوشته بود: شهردار تهران را با مترو و با سلام و صلوات در «چین» این طرف و آن طرف می برند و اینجا، ما مجبوریم از قطار فرار کنیم تا نکند خطری تهدیدمان کند!

اطلاعیه ناقص مترو

در این میان تنها اطلاعیه ای که شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه صادر کرد به حادثه دوم باز می گشت. گویا از حادثه خط ۴ بی خبربوده باشند! این شرکت دراطلاعیه خود اعلام کرد که این اختلال به‌دلیل نقص فنی در تأمین برق ناوگان خط ۵ در محدوده ایستگاه اتمسفر رخ داده است.

دراین اطلاعیه آمده است: از ساعت ۸:۱۶ صبح، حرکت قطارها در مسیر گلشهر به تهران به‌صورت موقت متوقف شد؛ تیم‌های فنی بلافاصله در محل حاضر شده به عیب‌یابی و رفع مشکل پرداختند، تا زمان بازگشت سرویس به حالت عادی، شهروندان می‌توانند از سایر سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند!

هادی زند، مدیر ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت بهره‌برداری متروی تهران نیز، ساعتی بعد، از رفع کامل اختلال در خط ۵ خبر داد و گفت: این نقص فنی که از ساعت ۸:۱۶ صبح رخ داد، با تلاش بی‌وقفه تیم‌های فنی در ساعت ۸:۵۲ صبح برطرف شد و سرویس‌دهی در این خط به وضعیت عادی بازگشت.

اما از بدشانسی شرکت مترو، این دو حادثه همزمان شد با جلسه شورای شهر تهران. بعد از انتشار اخبار این حوادث، مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران در واکنش به این حوادث گفت: تلاش بر این است که قطارها اورهال شوند اما همواره ممکن است چنین اتفاقاتی رخ دهد!. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو نیز اعلام کرد که باید دقت بیشتری صورت بگیرد. به میزان درآمد، بودجه به مترو اختصاص یافته که البته اعلام کردیم بودجه این بخش به صورت خاص تخصیص یابد.

حوادثی که قابل پیشگیری بود

سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، در واکنش به اختلال امروز در خط ۵ مترو تهران – کرج اظهار کرد: «این اتفاق امروز باعث ناراحتی همه ما شد. متأسفانه هزاران نفر از شهروندانی که قصد داشتند از مسیر کرج به تهران با خط پنج مترو وارد شهر شوند، به دلیل خرابی برق بالاسری این خط، سفرشان دچار اختلال شد. در نتیجه، کارگران و کارمندان نتوانستند به موقع به محل کار برسند و دانشجویان و دانش‌آموزان نیز با مشکل مواجه شدند. این واقعاً جای تأسف دارد.

وی با تأکید بر اینکه این موضوع قابل پیش‌بینی بوده، افزود: «ما بار‌ها تذکر داده بودیم و هشدار داده‌ایم که تجهیزات برقی، مکانیکی و دیجیتالی در اثر کارکرد مستمر نیازمند به‌روزرسانی و تعمیرات به‌موقع هستند. تعمیرات پیشگیرانه باید انجام شود تا شاهد بروز چنین وقایعی نباشیم. سال‌هاست تأکید کرده‌ایم که باید نسبت به رفع مشکلات برق بالاسری و اورهال واگن‌های خط پنج اقدام شود.»

تشکری هاشمی با اشاره به مصوبات بودجه‌ای شورای شهر خاطرنشان کرد: «در بودجه مصوب شورای شهر، قرار بود شرکت بهره‌برداری مترو در طی هشت ماه، صددرصد بودجه تخصیص‌یافته را دریافت کند. در جلسه پیشین شورا نیز اعلام کردم که در حالی‌که پس از گذشت هفت ماه باید حدود ۸۸ درصد از این مبلغ پرداخت می‌شد، تنها ۱۱ درصد پرداخت شده است.»

به گفته وی، در حال حاضر نزدیک به ۹۰ درصد واگن‌های خط پنج نیاز به اورهال دارند، اما متأسفانه این اقدام انجام نشده است. برق بالاسری این خط نیز سال‌هاست که باید قطعاتش تعویض و تعمیر می‌شد، اما این اتفاق رخ نداده است. ما از مدیریت شهری و شخص شهردار تهران در این زمینه گله‌مندیم؛ نمی‌شود با وقت مردم بازی کرد. زندگی بسیاری از شهروندان تحت‌تأثیر چنین اختلال‌هایی قرار می‌گیرد.»

اما چرا شهرداری نمی تواند از بروز چنین حوادثی جلوگیری کند؟ تشکری اما معتقد است که برخلاف گفته های شهرداری و معاونت حمل و نقل و ترافیک و شرکت مترو، این مشکل کاملا قابل پیش بینی و قابل پیشگیری بود. وی در این زمینه گفته است: این خرابی نه ارتباطی با تحریم‌ها داشته، نه با بودجه، نه با دانش و فناوری؛ بلکه فقط نیازمند انجام وظیفه به موقع و اختصاص منابع مالی بوده است. متأسفانه این وظیفه انجام نشده و بودجه لازم برای تعمیرات در اختیار شرکت بهره‌برداری مترو قرار نگرفته است.»

با این حال همچنان یک سوال، بی پاسخ باقی می ماند. اینکه بالاخره دلیل حادثه امروز خط مترو چه بوده است؟ سوالی که تشکری هاشمی در پاسخ به آن گفت: «از شرکت بهره‌برداری مترو پرس‌وجو کردم و مشخص شد که یکی از مهم‌ترین دلایل توقف قرارداد تعمیرات برق بالاسری، همین مسئله تأمین‌نشدن منابع مالی است. همان‌طور که در جلسه قبل شورا نیز تذکر داده بودم، این موضوع را با جدیت پیگیری خواهیم کرد. شهرداری موظف است منابع را در اختیار شرکت بهره‌برداری قرار دهد تا بتواند قطعات لازم را تهیه و تعمیرات را انجام دهد تا مردم عزیزمان دیگر دچار چنین مشکلاتی نشوند.»