دلایل افزایش خودروهای گران‌قیمت در بازار ایران

به گزارش سرمایه فردا، برخلاف وعده های مسئولان که قرار بود واردات خودرو به کشور افزایش یابد تا بازار خودرو به تعادل برسد در حال حاضر تنها خودروهای لوکسی واردات می شود که تنها مردم دهک های بالا متقاضی این خودروها هستند. این موضوع ناشی از این است که واردات خودروهای گران‌قیمت هم برای واردکنندگان و هم برای دولت حاشیه سود بیشتری دارد.
واردکنندگان ترجیح می‌دهند خودروهای گران‌قیمت وارد کنند تا بتوانند از سود بیشتری بهره‌مند شوند. به همین دلیل عملا واردت خودرو در مسیر تنظیم بازار حرگت نمی کند. مگر اینکه سیاست گذاری های جدید در زمینه واردات خودرو اتخاذ شود که رقابت با خودروسازان داخلی به وجود آید.
کارشناس صنعت خودرو، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی وطن امروز با اشاره اولویت واردات خودرو‌های اقتصادی در مصوبه واردات اظهار کرد: آیین‌نامه‌ای که برای واردات خودروهای اقتصادی قبلا منتشر شد، با نقص‌های زیادی مواجه بود. متأسفانه، همان آیین‌نامه هم اکنون نیز دنبال شده هرچند تاکنون هیچ ویرایش و بازبینی بر روی این آیین‌نامه صورت نگرفته است. یکی از ضعف‌های این آیین‌نامه، دسته‌بندی خودروها بر اساس میزان قدرت موتور آنهاست. این مشکل از زمان دولت یازدهم و هم‌زمان با آخرین واردات خودرو که اتفاق افتاد، وجود دارد.
مسیح فرزانه ادامه داد: از سال ۹۷، زمانی که آخرین واردات خودرو به تعداد ۱۵۰۰۰ دستگاه ثبت سفارش شد، سقف ۲۵۰۰ سی‌سی برای حجم موتور و سقف بیست هزار یورو برای قیمت از جمله ایراداتی بودند که از ابتدای تصویب این آیین‌نامه مطرح شدند. زمانی که آیین‌نامه‌ا با محدودیت‌ها تدوین می شود، نباید توقع داشت که اثرگذاری آن مانند یک آیین‌نامه بدون محدودیت باشد.

خرید خودروهای گران‌قیمت به عنوان سرمایه

فرزانه در ادامه با بیان اینکه در کشور ما، خودرو همچنان به‌عنوان کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شود، تصریح کرد: به دلیل رکود شدید در حوزه اقتصاد و صنعت، خودرو از یک کالای سرمایه‌ای کوتاه‌مدت به یک کالای سرمایه‌ای بلندمدت تبدیل شده است. در سه سال اخیر، تعداد زیادی از افرادی که صرفاً برای نوسان‌گیری و حفظ ارزش پول خود اقدام به خرید خودروهای گران‌قیمت می‌کردند، عملاً به دلیل افت شدید قیمت خودروی صفر، از بازار خودرو حذف شده‌اند.
وی همچنین به واردات خودرو از مبدأ چین اشاره کرد و گفت: بسیاری از خودروهای وارداتی که از مبدأ چین خریداری می‌شوند،عملاً به‌عنوان خودروهای اقتصادی محسوب می‌شوند. اما در آیین‌نامه‌ای که منتشر شده، به بسیاری از عوارضی که از خودرو اخذ می‌شود، اشاره نشده است. حدود ۱۵ تا ۱۸ نهاد وجود دارند که عملاً مالیات‌ها و عوارضی را برای ترخیص از گمرک و اخذ پلاک خودرو دریافت می‌کنند. این مبالغ باید به تعرفه‌های واردات خودرو اضافه شود. علاوه بر این، تعداد واردات خودرو همچنان کم است و به میزانی که نیاز بازار را تأمین کند، واردات انجام نمی‌شود. برخلاف قول‌هایی که داده شده بود و قرار بود تا خرداد سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد شود، تا مهرماه سال ۱۴۰۳ تنها حدود ۲۳ هزار دستگاه وارد شده است.

مشکلات ترخیص خودرو در گمرک های ایران

این کارشناس حوزه صنعت افزود: یکی از مشکلات در فرآیند ترخیص خودرو دیوان‌سالاری اداری است. این مسئله عملاً باعث می‌شود که از زمان واردات تا ترخیص و تحویل خودرو به مصرف‌کننده نهایی، یک پروسه طولانی طی شود و مدت زمان زیادی بگذرد.
وی در ادامه با اشاره به عدم واردات خودرو از سال ۹۷ تا سال ۱۴۰۱ بیان کرد: باید از این منظر به مسئله نگاه کرد که خودرو به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای در کشور ما، مدت ۶ سال وارداتش متوقف بوده است. اگر به گذشته نگاهی بیندازیم، میانگین سالیانه واردات خودرو حدود ۵۰ هزار دستگاه بوده است. با در نظر گرفتن این میانگین، ما در طی این سال‌ها به حدود ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو نیاز داشتیم تا بازار به یک حالت تعادل برسد و باید از طریق واردات تأمین می‌شد. این امر باعث می‌شد که بازار خودرو از حالت کالای سرمایه‌ای خارج شده و به سمت کالای مصرفی حرکت کند.
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به سود بیشتر واردکنندگان در واردات خودروهای تجملی اظهار داشت: برای واردکنندگان و برای دولت، واردات خودرو باید سودآور باشد تا به واردات خودروهای اقتصادی تمایل نشان دهند. در حال حاضر، واردات خودروهای گران‌قیمت هم برای واردکنندگان و هم برای دولت حاشیه سود بیشتری دارد. به همین دلیل، واردکنندگان ترجیح می‌دهند خودروهای گران‌قیمت وارد کنند تا بتوانند از سود بیشتری بهره‌مند شوند. این یکی از دلایلی است که خودروهای گران‌قیمت وارد کشور می‌شوند و خودروهای اقتصادی که برای مصرف‌کنندگان واقعی است، به تعداد کافی وارد نمی‌شوند.

رابطه مالیات خودروهای گران‌قیمت و افزایش واردات این خودروها

وی ادامه داد: یکی دیگر از علل مشکلات بازار خودرو این است که تعداد واردات بسیار کم است و به‌اصطلاح واردات به شکل قطره‌چکانی انجام می‌شود. شما بخش بزرگی از این خودروهای ترخیص‌شده را در ویترین نمایشگاه‌ها یا شرکت‌های واردکننده مشاهده می‌کنید و این خودروها به‌ندرت به دست مصرف‌کننده واقعی می‌رسند. این وضعیت نشان می‌دهد که خودرو همچنان یک کالای سرمایه‌ای است و به‌عنوان یک کالای مصرفی در نظر گرفته نمی‌شود.
فرزانه در ادامه اضافه کرد: طبق اعلام سازمان مالیاتی، حدود ۶۰۰ هزار خودروی تجملی شناسایی شده است. خودروهای تجملی به خودروهایی اطلاق می‌شوند که ارزش آن‌ها بیش از ۳.۵ میلیارد تومان باشد. دولت از زمان تصویب این قانون، درآمدی از محل اخذ مالیات از این خودروها در نظر گرفته است. طبق اعلام سازمان مالیاتی کل کشور، حدود نیمی از این مالیات اخذ شده است و دولت تاکنون حدود ۲.۵ همت (دو هزار و پانصد میلیارد تومان) از این خودروهای تجملی درآمد داشته است.
وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد که این مسئله به نفع دولت نیز هست، زیرا با افزایش تعداد خودروهای وارداتی، دولت می‌تواند از محل اخذ مالیات از این خودروها درآمد بیشتری کسب کند. به همین دلیل است که با درخوسات شرکت ها برای واردات خودروهای گران‌قیمت مخالفتی می شود. از طرف دیگر شرکت‌ها تمایل به واردات خودروهای گران‌قیمت دارند زیرا در بازار داخلی عرضه برای این نوع تقاضا وجود ندارد.