ابهام در کاهش نرخ گواهی سپرده و واکنش‌های بازار
با وجود اینکه فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، وعده کاهش نرخ گواهی سپرده خاص تا سطح ۲۵ درصد را داده است، اما سرمایه‌گذاران همچنان اطمینان کافی از کاهش این نرخ برای دوره آتی ندارند. این عدم اطمینان باعث شده است که در فضای معاملاتی بازار سهام، نگرانی‌هایی بروز کند. در صورت تمدید مجدد این گواهی با نرخ فعلی یا حتی بالاتر، ممکن است واکنش منفی در سطح بازارهای مالی، به‌ویژه بورس تهران، ایجاد شود و به خروج سرمایه از بازار سهام منجر شود.
سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری کمتری دارند، در چنین شرایطی ممکن است ترجیح دهند سرمایه‌های خود را به جای ورود به بخش مولد اقتصاد کشور، در گواهی‌های سپرده با نرخ سود بالا نگه دارند. این موضوع می‌تواند به کاهش جریان سرمایه به سمت بازار سهام و در نتیجه کاهش حجم معاملات و افت شاخص‌های بورسی منجر شود. خروج سرمایه از بازار سهام می‌تواند بر پویایی و نقدشوندگی بازار تأثیر منفی بگذارد.
عدم شفافیت بانک مرکزی و تأثیر آن بر خروج سرمایه از بازار سهام
بانک مرکزی با اینکه یکی از مقامات آن عنوان کرده است که مهلت اوراق در تاریخ سررسید به اتمام می‌رسد، اما واکنش صریح و شفافی نسبت به تمدید یا عدم تمدید گواهی سپرده ۳۰ درصدی نشان نداده است. این عدم شفافیت باعث شده است که سرمایه‌گذاران با ریسک تمدید گواهی مذکور مواجه شوند و فضای معاملاتی بازار سهام در چند روز اخیر مبهم و پر از تردید شود.
برخی کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که بخشی از ریزش شاخص‌های سهامی طی روزهای اخیر به همین عدم شفافیت بانک مرکزی و ترس از خروج سرمایه از بازار سهام بازمی‌گردد. آنها بر این باورند که اعلام رسمی و صریح بانک مرکزی در خصوص عدم تمدید این گواهی می‌تواند به بازگشت اطمینان به بازار و کاهش خروج سرمایه از بازار کمک کند.
نرخ بهره بالا و انگیزه خروج سرمایه از بازار سهام
علاوه بر موضوع گواهی سپرده خاص، نرخ مؤثر بازده تا سررسید (YTM) اوراق خزانه در محدوده ۳۳ درصد و نرخ سود بانکی نیز در سطح ۲۳.۹۸ درصد قرار دارد. این نرخ‌های بهره بالا می‌توانند به‌تنهایی باعث تحریک سرمایه‌گذاران بورسی به خروج سرمایه از بازار سهام و ورود به بازار پول شوند.
سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی ثابت و بدون ریسک هستند، ممکن است ترجیح دهند سرمایه‌های خود را به سپرده‌های بانکی یا اوراق با درآمد ثابت انتقال دهند. این امر می‌تواند به کاهش تقاضا برای خرید سهام و در نتیجه افت قیمت‌ها در بورس منجر شود. افزایش خروج سرمایه از بازار سهام می‌تواند به افت بیشتر شاخص‌ها و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شود.
تأثیر احتمالی تصویب FATF بر کاهش خروج سرمایه از بازار
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که می‌تواند بر آینده بازار سرمایه و جریان خروج سرمایه از بازار تأثیرگذار باشد، بررسی لوایح پالرمو و CFT در مجمع تشخیص مصلحت نظام است. این دو لایحه که مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) هستند، در صورت تصویب می‌توانند به بهبود روابط مالی و بانکی ایران با جهان کمک کنند.
کاهش نرخ‌های بهره در کنار تصویب FATF می‌تواند به‌عنوان پیشران صعود بورس تهران عمل کرده و سرمایه‌گذاران را به مشارکت بیشتر در بازار سهام ترغیب کند. تصویب این لوایح می‌تواند به کاهش ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، و در نتیجه کاهش خروج سرمایه از بازار سهام منجر شود.
آخرین وضعیت نرخ ارز و طلا و تأثیر آن بر خروج سرمایه
در حال حاضر، اسکناس آمریکایی در بازار آزاد با رقم ۸۴,۲۵۰ تومان معامله می‌شود. این نرخ ارز نشان‌دهنده نوسانات بازار ارز و تأثیرات آن بر اقتصاد کشور است. سکه امامی در محدوده ۶۱,۳۸۰,۰۰۰ تومان و طلای ۱۸ عیار با قیمت ۵,۶۰۸,۰۰۰ تومان خرید و فروش می‌شود. نوسانات قیمت طلا و سکه نیز می‌تواند سرمایه‌گذاران را به خروج سرمایه از بازار سهام و ورود به بازار طلا و ارز تشویق کند.
نرخ دلار در سامانه بازار ارز توافقی نیز ۶۶,۸۳۱ تومان اعلام شده است که نشان‌دهنده تفاوت قیمت در بازارهای مختلف و تأثیر سیاست‌های ارزی بانک مرکزی است.
با نزدیک شدن به زمان سررسید گواهی سپرده خاص ۳۰ درصدی و ابهامات پیرامون تمدید یا عدم تمدید آن، بازار سرمایه تحت تأثیر قرار گرفته است. عدم شفافیت بانک مرکزی در این زمینه باعث افزایش نگرانی‌ها و احتمال خروج سرمایه از بازار شده است. در کنار این موارد، نرخ‌های بهره بالا، نوسانات ارزی، و وضعیت سیاسی مرتبط با تصویب FATF نیز بر تصمیمات سرمایه‌گذاران اثرگذار است.
روشن شدن وضعیت گواهی‌های سپرده، اتخاذ سیاست‌های شفاف، و کاهش نرخ بهره می‌تواند به بهبود اعتماد در بازار سرمایه کمک کرده و از خروج سرمایه از بازار سهام جلوگیری کند. همچنین، تصمیمات مثبت در حوزه سیاست خارجی و بهبود روابط بین‌المللی می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید و رونق اقتصادی منجر شود.
بورس تهران در آستانه تحول؟
در هفته جاری، پالس‌هایی در حوزه مذاکرات به بازار سرمایه مخابره شد. در شرایطی که سیگنال‌های مثبت در مسیر حل بحران‌ها جدی‌تر از گذشته به طرفین مخابره می‌شود، واکنش بازارهای مالی به این تحولات حائز اهمیت است. پرسش اصلی این است که آیا این تحولات می‌تواند از خروج سرمایه از بازار جلوگیری کرده و حتی به ورود سرمایه جدید منجر شود؟
رهبر انقلاب در دیدار جمعی از مسئولان نظام، سفرای کشورهای اسلامی و قشرهای مختلف مردم تأکید کردند: “باید مراقب باشیم که با چه کسی مواجهیم و با چه کسی معامله می‌کنیم و حرف می‌زنیم.” با توجه به چنین رهنمودی، اگر مذاکرات آتی به کاهش تنش‌ها یا توافقات مثبتی بین ایران و سایر کشورها منجر شود، می‌توان انتظار بهبود روابط اقتصادی، کاهش تحریم‌ها، و در نتیجه کاهش خروج سرمایه از بازار را داشت.
اظهار نظر مقامات در مورد مذاکرات
اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، عنوان کرده است که این ترامپ با ترامپ قبلی کاملاً فرق دارد؛ برای همزیستی مسالمت‌آمیز بهترین روش مذاکره است. از طرفی، سخنگوی دولت نیز از آماده‌سازی سناریوهای مختلف درباره ترامپ و شرایط مختلف خبر داده و مواضع سیاست خارجی دولت را ذیل سیاست خارجی حاکمیت تعریف کرده است.
این اظهار نظرها می‌تواند به اعتمادسازی در میان سرمایه‌گذاران کمک کرده و از خروج سرمایه از بازار سهام جلوگیری کند.
رفتار بی‌سابقه آمریکا در قبال ایران
از سوی دیگر، شاهد رفتار بی‌سابقه‌ای از آمریکا در قبال ایران هستیم. واشنگتن برای اولین بار از انتقاد از کارنامه حقوق بشری ایران خودداری کرده است. در جریان چهل و هشتمین نشست بررسی دوره‌ای جهانی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، ایالات متحده از انتقاد از کارنامه حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران خودداری کرد. این اقدام بی‌سابقه می‌تواند نشانه‌ای از تغییر رویکرد دولت جدید آمریکا باشد و به بهبود روابط بین‌المللی کمک کند. بهبود روابط می‌تواند به کاهش ریسک‌های سیاسی و در نتیجه کاهش خروج سرمایه از بازار سهام منجر شود.
تأثیر سیاست‌های اقتصادی بر کاهش خروج سرمایه از بازار
فارغ از موارد مطرح‌شده، امروز همتی، وزیر اقتصاد، از سازوکار جدید تعیین نرخ گواهی سپرده خبر داد و عنوان کرد که طبق اعلام بانک مرکزی، اوراق گواهی ۳۰ درصدی تمدید نمی‌شود. به گفته همتی، این گواهی سپرده عام نیست و بنابراین با توجه به پروژه باید نرخ آن تعیین شود. قرار است بانک مرکزی بر اساس درخواست بانک‌ها و تعیین پروژه، نرخ را تعیین کند.
این تصمیم می‌تواند به کاهش نرخ‌های بهره و در نتیجه کاهش خروج سرمایه از بازار سهام کمک کند. با کاهش جذابیت سپرده‌های بانکی، سرمایه‌گذاران ممکن است دوباره به بازار سهام بازگردند.
بازگشایی نمادهای معاملاتی پتروشیمی و تأثیر آن بر بازار
هرچند مدت‌هاست که برخی از شرکت‌های پتروشیمی در گردونه معاملات سهام حضور ندارند، اما امروز برای نخستین بار نماد معاملاتی پتروشیمی تندگویان بازگشایی شد. احتمالاً سایر شرکت‌های پتروشیمی نیز پس از بررسی و رفع ابهامات، در صف بازگشایی قرار خواهند گرفت. این اتفاق می‌تواند به افزایش تنوع در بازار سهام، جذب بیشتر سرمایه‌گذاران، و کاهش خروج سرمایه از بازار کمک کند.
جمع‌بندی
بازار سرمایه ایران در شرایط حساسی قرار دارد. ابهامات پیرامون گواهی‌های سپرده، نرخ‌های بهره بالا، تحولات سیاسی داخلی و بین‌المللی، و تغییرات در بازارهای ارزی و طلا همگی بر تصمیمات سرمایه‌گذاران و خروج سرمایه از بازار تأثیرگذار هستند. شفافیت در سیاست‌های اقتصادی، اتخاذ تصمیمات هوشمندانه در حوزه سیاست خارجی، و بهبود فضای کسب‌وکار می‌تواند به تقویت اعتماد سرمایه‌گذاران، جلوگیری از خروج سرمایه از بازار، و رونق بازار سرمایه کمک کند.
استفاده از سیاست‌های مناسب برای کاهش خروج سرمایه از بازار سهام نه تنها به بهبود وضعیت بورس تهران منجر می‌شود، بلکه می‌تواند به رشد اقتصادی و توسعه پایدار کشور کمک نماید.
