چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۴۰۴
قانون مستقل درباره سگ گردانی وجود ندارد اما در مواد مختلف به مسیولیتهای صاحبان سگ پرداخته و به نوعی جریمه سگ‌گردانی تعیین شده است.
به گزارش سرمایه فردا، با گرم شدن هوا و افزایش پیاده‌روی افراد در پارک‌ها و سطح شهر، شاهد افزایش سگ‌گردانی نیز هستیم که منجر به آزار و اذیت شهروندان می‌شود، به همین دلیل بسیاری از مردم خواستار برخورد دستگاه‌های نظارتی با این مسئله هستند.
سگ‌گردانی در ایران و بسیاری از کشورهای جهان همواره یکی از موضوعات مورد بحث حقوقی و اجتماعی بوده است، از یک‌سو صاحبان حیوانات خانگی به دنبال حفظ حقوق خود برای همراه داشتن سگ در اماکن عمومی هستند و از سوی دیگر برخی شهروندان و مراجع قانونی این موضوع را از دیدگاه نظم عمومی، امنیت و بهداشت مورد بررسی قرار می‌دهند.
اگرچه در ایران قوانین مشخص و جامعی برای تنظیم سگ‌گردانی وجود ندارد، بعضی مقررات پراکنده و تصمیمات محلی محدودیت‌هایی را اعمال کرده‌اند، اما بررسی قوانین موجود و تحلیل مسئولیت‌های صاحبان سگ، نقش دادستانی را در برخورد با تخلفات احتمالی و مقایسه با مقررات بین‌المللی می‌پردازد.
در قوانین ایران، حفظ محیط زیست و کنترل حیوانات از اهمیت خاصی برخوردار است. اصل ۵۰ قانون اساسی صراحتاً حفاظت از محیط زیست را وظیفه‌ای همگانی دانسته و بر حفظ تعادل زیست‌بوم تأکید دارد. اولین قانون جامع مرتبط با حمایت از حیات وحش، قانون شکار مصوب ۱۳۳۵ است که با هدف حفظ گونه‌های جانوری و تنظیم رفتار شهروندان با حیات‌وحش تصویب شد.
علاوه بر این، آئین‌نامه جلوگیری از مرض هاری مصوب ۱۳۰۴ نخستین تلاش رسمی برای تنظیم مقررات مرتبط با سگ‌گردانی محسوب می‌شود. این آئین‌نامه با در نظر گرفتن تهدیدهای بهداشتی مرتبط با سگ‌ها، اصولی برای کنترل حیوانات خانگی ارائه کرد. در یکی از مواد این آئین‌نامه، صاحبان سگ‌های شهری موظف شدند گردنبند فلزی یا چرمی برای حیوانات خود تهیه کنند. همچنین شرایط همراه داشتن سگ در معابر عمومی به‌صورت مفصل مشخص شده بود.
در سال‌های اخیر نیز تلاش‌هایی برای قانون‌گذاری در زمینه سگ‌گردانی صورت گرفته است. در سال ۱۳۸۹، مجلس شورای اسلامی پیشنهاد قانون‌گذاری در مورد محدودیت‌های سگ‌گردانی را مطرح کرد، اما این پیشنهاد به دلیل اولویت‌های دیگر به تصویب نرسید. در سال ۱۳۹۳، ۳۲ نماینده مجلس طرحی را پیشنهاد دادند که همراه داشتن سگ در معابر عمومی را مشمول جریمه‌های نقدی سنگین و حتی مجازات حبس کند، اما این طرح نیز به نتیجه نرسید.
در نهایت، قوانین موجود تنها در برخی مواد قانون مجازات اسلامی به موضوع سگ‌ها و خسارات احتمالی ناشی از آن‌ها پرداخته‌اند، بدون اینکه سگ‌گردانی به‌عنوان یک جرم مستقل تعریف شده باشد. به‌عنوان مثال، در اصفهان، سگ‌گردانی در اماکن عمومی ممنوع شده و پلیس اجازه توقیف سگ‌ها را دارد. در تهران نیز نیروی انتظامی اعلام کرده است که سگ‌گردانی در پارک‌ها جرم محسوب می‌شود و ممکن است منجر به توقیف حیوان گردد.
یکی از مشکلات اصلی در ایران، فقدان یک قانون مشخص و جامع درباره سگ‌گردانی است. در حالی که برخی مواد قانون مجازات اسلامی، مقررات مرتبط با مسئولیت صاحبان حیوانات را تعیین کرده‌اند، هیچ ماده‌ای صراحتاً سگ‌گردانی را جرم نمی‌داند. این مسئله موجب شده که اجرای قوانین در این حوزه سلیقه‌ای و غیرمنسجم باشد و برخورد با موارد مختلف سگ‌گردانی بستگی به تفسیر مقامات محلی و دادستانی داشته باشد.
نتیجه‌ی این خلأ قانونی عدم شفافیت برای شهروندان است به طوری که بسیاری از مردم دقیقاً نمی‌دانند چه قوانینی درباره سگ‌گردانی اعمال می‌شود و آیا همراه داشتن سگ در اماکن عمومی ممنوع است یا خیر. برخوردهای متفاوت توسط مراجع اجرایی رخ می‌دهد به طوری که در برخی شهرها مانند اصفهان، سگ‌گردانی در معابر عمومی ممنوع شده و پلیس اجازه توقیف سگ‌ها را دارد، اما در سایر شهرها این محدودیت اجرایی نمی‌شود.
مهدی داودآبادی وکیل دادگستری اظهار کرد: در حال حاضر، سگ‌گردانی به‌طور خاص در قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری نشده است، اما در برخی موارد، شرایطی برای مسئولیت کیفری یا حقوقی صاحبان سگ در نظر گرفته شده است. بر اساس ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، هر اقدامی که تهدیدی برای بهداشت عمومی محسوب شود، مشمول مجازات خواهد بود. مواردی مانند ایجاد آلودگی زیست‌محیطی توسط سگ‌ها ممکن است تحت عنوان تهدید علیه بهداشت عمومی قابل پیگیری باشند.
وی افزود: درواقع برخی مواد قانون مجازات اسلامی، هرچند به‌طور مستقیم به سگ‌گردانی نپرداخته‌اند، مسئولیت صاحبان سگ را مشخص کرده‌اند، طبق ماده ۵۰۱ اگر فردی سگ را تحریک کند تا باعث هراس یا حمله شود و این اقدام منجر به آسیب گردد، شخص تحریک‌کننده به قصاص یا دیه محکوم خواهد شد. همچنین براساس ماده ۵۱۲ اگر فردی سگ را در مکانی قرار دهد که موجب خطر برای شهروندان شود (مثلاً باعث شود افراد از مسیر ناامن عبور کنند و دچار حادثه شوند)، صاحب سگ مسئول خسارات وارده خواهد بود. در ماده ۵۲۲ نیز آمده است که صاحبان سگ موظف‌اند حیوانات خود را کنترل کنند و در صورت عدم توانایی در مهار سگ، مسئول آسیب‌های وارده خواهند بود. این ماده تصریح می‌کند که عدم کنترل سگ مصداق تقصیر بوده و موجب مسئولیت قانونی می‌شود.
وکیل دادگستری تاکید کرد: بر اساس ماده ۲۲ قانون آئین دادرسی کیفری، دادستانی می‌تواند در موارد وقوع جرم اقدامات قانونی را علیه متهم انجام دهد. در زمینه سگ‌گردانی، مداخله دادستانی در دو حالت رخ می‌دهد؛ نخست برای پیشگیری از وقوع جرم خواهد بود. به طوری که گر گسترش سگ‌گردانی به تهدیدی برای بهداشت عمومی یا اخلال در نظم اجتماعی تبدیل شود، دادستانی می‌تواند اقدامات پیشگیرانه‌ای اتخاذ کند.
وی ادامه داد: همچنین نوعی برخورد با جرایم مشهوداست. درواقع در مواردی که تجمعات مرتبط با سگ‌گردانی منجر به سلب آسایش عمومی شود یا خرید و فروش حیوانات بدون رعایت ضوابط قانونی انجام گردد، دادستان می‌تواند به جرم اخلال در نظم عمومی ورود کند.
یکی دیگر از جنبه‌های قابل بررسی، تعارض میان حقوق شهروندی و حفظ نظم عمومی است. طرفداران نگهداری حیوانات خانگی، سگ‌گردانی را بخشی از حقوق شهروندی می‌دانند که باید محترم شمرده شود، در حالی که برخی مقامات انتظامی و قضائی، آن را تهدیدی برای امنیت عمومی و بهداشت شهری تلقی می‌کنند. درواقع برخی سگ‌ها می‌توانند برای افراد جامعه تهدیدزا باشند، به‌خصوص سگ‌های بزرگ و نژادهای خطرناک. همچنین نگهداری سگ‌ها در اماکن عمومی ممکن است به آلودگی محیط زیست و تهدید علیه بهداشت عمومی منجر شود.
در مقطع کنونی نبود قوانین مشخص موجب شده است که برخی افراد بدون رعایت مقررات، حیوانات خود را به اماکن عمومی بیاورند، که ممکن است موجب نارضایتی عمومی شود. درحالی که در بسیاری از کشورها، مسئولیت کیفری و حقوقی صاحبان حیوانات خانگی در صورت وقوع حادثه دقیقاً مشخص شده است. البته در ایران نیز، برخی مواد قانون مجازات اسلامی مسئولیت صاحبان سگ را تعیین کرده‌اند. اما این قوانین عمدتاً درباره مسئولیت کیفری پس از وقوع حادثه صحبت می‌کنند و هیچ‌کدام از آن‌ها به پیشگیری از وقوع تخلفات سگ‌گردانی نمی‌پردازند. نبود مقررات مشخص درباره محدوده‌های مجاز سگ‌گردانی، شرایط نگهداری و نظارت بر حیوانات در اماکن عمومی موجب شده است که کنترل این مسئله دشوار شود.
بنابراین در مقطع کنونی مشخص کردن شرایط مداخله پلیس و دادستانی در موارد تخلف و ایجاد فرآیند قانونی مشخص برای رسیدگی به شکایات مرتبط با سگ‌گردانی و در نهایت تعیین مجازات‌های متناسب برای صاحبان سگ‌هایی که مقررات را رعایت نمی‌کنند باعث می‌شود حقوق شهروندی بیشتر در کشور رعایت شود.
بر اساس نظریه اکثریت قضات دادگستری تهران، سگ‌گردانی به‌خودی‌خود جرم نیست، اما اگر موجب ترس عمومی، مزاحمت، آلودگی محیطی یا تهدید بهداشت عمومی شود، ممکن است قابل پیگیری قانونی باشد. در برخی شرایط، امکان اعمال مجازات بر صاحبان سگ‌ها وجود دارد. نبود یک قانون جامع موجب ایجاد ابهام‌های حقوقی و برخوردهای سلیقه‌ای شده است. در مقایسه با سایر کشورها، ایران فاقد استانداردهای مشخص برای مدیریت سگ‌گردانی است و نیاز به تدوین مقررات دقیق‌تر و شفاف‌تر دارد. برای بهبود وضعیت حقوقی سگ‌گردانی در ایران، تدوین یک قانون جامع و منسجم ضروری است که حقوق صاحبان حیوانات خانگی را در کنار حفظ نظم عمومی و بهداشت شهری در نظر بگیرد. این قانون نه‌تنها به حل اختلافات حقوقی کمک می‌کند، بلکه موجب کاهش تنش‌های اجتماعی در برخورد با مسئله سگ‌گردانی خواهد شد.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا