تحولات صنعت پالایش در سال ۱۴۰۳؛ چالش‌ها و اقدامات دولت
محمدصادق عظیمی‌فر، ، به بررسی فراز و نشیب‌های صنعت پالایش در سال ۱۴۰۳ پرداخت. وی با اشاره به فعالیت شبانه‌روزی بیش از ۱۶۰ هزار نفر در زنجیره سوخت‌رسانی کشور، از اقدامات دولت چهاردهم در زمینه افزایش تولید فرآورده‌های نفتی خبر داد.
وی اظهار داشت که همزمان با ارتقای کیفیت فرآورده‌های نفتی، تولید روزانه نفت‌گاز بیش از ۸ میلیون لیتر و تولید بنزین بیش از ۷ میلیون لیتر افزایش یافت. بخشی از این افزایش، حاصل اصلاحات فرآیندی در پالایشگاه‌ها بود.
چالش ناترازی انرژی و افزایش مصرف سوخت
عظیمی‌فر تأکید کرد که در سال ۱۴۰۳، حجم سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها نسبت به سال قبل ۴۰ درصد افزایش یافت و به ۲۱.۸ میلیارد لیتر رسید. بااین‌حال، رشد مصرف سالانه به میزان ۷ درصد، کشور را از یک صادرکننده بنزین به واردکننده فرآورده‌های نفتی تبدیل کرد.
وی به مشکلات ناترازی انرژی، تغییر الگوی مصرف، افزایش جمعیت و کاهش ذخایر اشاره کرد و بیان داشت که نظارت بر مصرف و مقابله با قاچاق سوخت در اولویت برنامه‌های دولت قرار دارد. در همین راستا، اجرای قرارداد پایش لحظه‌ای به‌منظور رصد فرآورده‌های نفتی از مرحله تولید تا مصرف، اقدامی مؤثر در کاهش قاچاق سوخت بوده است.
افزایش تولید و بهینه‌سازی زیرساخت‌های پالایش
وی با اشاره به کاهش ۴۳ درصدی ذخایر نفت‌گاز نسبت به سال ۱۴۰۲، گفت که فشار در زنجیره تأمین و تعمیرات اساسی واحدهای تقطیر، ظرفیت تولید را تحت تأثیر قرار داده بود. بااین‌حال، بهره‌برداری از واحد هیدروکراکر پالایشگاه آبادان و افزایش خوراک پالایشگاه‌های کشور، توان تولید را بهبود بخشید.
همچنین، پالایشگاه شیراز تمامی بنزین تولیدی خود را مطابق استاندارد یورو ۵ عرضه کرد و با اصلاح فرآیندها، ظرفیت‌های بلااستفاده در سایر پالایشگاه‌ها فعال شدند.
وی افزود که ضعف زیرساخت‌های انتقال سوخت یکی از چالش‌های مهم کشور بود و در سال ۱۴۰۳ برای تقویت این بخش، خط انتقال جدید بندرعباس به رفسنجان با طول ۴۶۰ کیلومتر به بهره‌برداری رسید. علاوه بر این، افزایش ناوگان نفتکش‌های جاده‌ای، توان انتقال سوخت را به میزان قابل توجهی ارتقا داد.
برنامه‌های مدیریت مصرف و سرمایه‌گذاری‌های جدید
معاون وزیر نفت اظهار کرد که رشد مصرف سوخت کشور با سرعت ۷ درصد در سال، نیازمند اقدامات فوری در حوزه بهینه‌سازی مصرف است. بر همین اساس، متنوع‌سازی سوخت و برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل در دستور کار قرار گرفته و به‌عنوان گام نخست، ۲۰ هزار موتورسیکلت بنزینی تهران ظرف یک سال به موتورهای برقی تبدیل خواهند شد.
وی همچنین خاطرنشان کرد که شرکت ملی پالایش و پخش در سال ۱۴۰۴، اجرای طرح‌های کلیدی و مقرون‌به‌صرفه را در اولویت قرار داده است. از مجموع ۳۵ پروژه تعریف‌شده، کمتر از ۱۰ درصد پیشرفت داشته‌اند و تمرکز باید بر طرح‌های راهبردی با بهره‌وری بالا باشد.
وی تأکید کرد که بیش از ۳ میلیارد دلار پروژه جدید صنعت پالایش در سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسد که ظرفیت پالایش کشور را ۱۸۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد. همچنین، احداث ۱۰۰۰ کیلومتر خط لوله انتقال نفت خام و سه طرح ارتقای کیفیت فرآورده‌های نفتی در پالایشگاه‌های شیراز، اصفهان و تهران، اجرایی خواهد شد.
لزوم اصلاح حکمرانی صنعت پالایش و افزایش نقش بخش خصوصی
عظیمی‌فر در پایان، به لزوم اصلاح سیاست‌های صنعت پالایش و افزایش نقش بخش خصوصی اشاره کرد و بیان داشت که تغییرات ناگهانی در فرمول خوراک پالایشگاه‌ها و سیاست‌گذاری‌های متغیر در سال ۱۴۰۲، مانع سرمایه‌گذاری پایدار شده است.
وی افزود که رفع موانع کسب‌وکار، اصلاح حکمرانی صنعت پالایش و پخش، و ایجاد زمینه برای مشارکت بخش خصوصی، از اهداف دولت در سال جاری خواهد بود.
با توجه به برنامه‌های جدید و سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته، صنعت پالایش در سال‌های آینده با تغییرات اساسی مواجه خواهد شد که می‌تواند مسیر تأمین پایدار انرژی را تضمین کند.