‌موانع توسعه اقتصاد ایران

به گزارش سرمایه فردا، از اوایل روزگار قاجاریه به این‌سو به هیچ عنوان نمی‌توان نقش علل و عوامل بیرونی در توسعه اقتصاد ایران را نادیده گرفت یا اندک ارزیابی کرد.

در روزگار قاجاریه جایگاه ایران در نظام سیاست و اقتصاد بین‌الملل قدرت‌های مسلط بودند. ‌یعنی روسیه و انگلیس، با توسعه ایران موافق نبودند و منافع خود را در نگاه‌داشتن ایران در وضعیت ضعف و عقب‌ماندگی می‌جستند.

بعدها که آلمان نیرو گرفت و برای توسعه نفوذ خود در ایران اندک کوششی کرد به سد استوار روس و انگلیس برخورد کرد.

پیشرفت و بالندگی مشروطه‌ نوپای ایرانی به‌ویژه برای روسیه تزاری بسبار نگران‌کننده بود.

شرکت‌ نفت و منافع نفتی

چندی بعد که پای نفت و شرکت‌ نفت و منافع نفتی درمیان آمد قضیه پیچیده‌تر شد.

علل و عوامل درونی و ضعف‌ها و کاستی‌هایی که ایران و ایرانی در همه‌ ابعاد داشت و میراث قرون و اعصار بود نیز به کمک می‌آمد.

ریشه نهال تجدد و نوخواهی و توسعه اقتصاد ایران همواره و بارها توسط این دو لبه‌ قیچی بریده شده است.

در نهضت ملی نیز نه گروه‌های داخلی و نه نیروهای بیگانه هیچ‌یک به‌تنهایی توان و امکان این را نداشتند که طومار آن حرکت را درهم بپیچند.

همسویی و پیوند ناخجسته‌ نیروهای درونی و برونی بود که رخداد شوم کودتای ۲۸مرداد را رقم زد.

تحلیل کلی وضعیت توسعه اقتصاد ایران

در یک تحلیل کلی وضعیت ایران به‌گونه‌ای است که برای همسایگان و پاره‌ای از کشورهای منطقه و جهان به درخت ثمردهنده تبدیل شده است.

توسعه‌ ایران، به ویژه و در وهله نخست توسعه سیاسی‌اش، به سود هیچ‌یک از قدرت‌ها و کشورهای همسایه و منطقه نیست.

نه ترکیه و عربستان و نه چین و روسیه و نه اسرائیل و… خوش ندارند ایران به‌پیش برود. به‌ویژه نمی‌خواهند توسعه و گشایش سیاسی در ایران را ببینند. به سود هیچ‌یک نیست.

چشم‌انداز اقتصاد ایران

در چنین شرایطی پیروزی مسعود پزشکیان با شعار تنش‌زدایی و بهبود روابط با همسایگان، تغییر یا تداوم سیاست همسایگی به دنبال تقویت اقتصاد ایران رفته است.

پیام‌های تبریک مقامات منطقه از جمله عربستان، امارات، ترکیه، مصر، عراق، سوریه و… و ابراز امیدواری نسبت به توسعه روابط دوجانبه نشان داد. که دولت‌های منطقه نسبت به روی کار آمدن یک رئیس جمهور اصلاح طلب و عملگرا خوشبین بودند. هم اکنون درصدد هستند تا از فرصت بوجود آمده برای ارتقای روابط همسایگی و منطقه‌ای حداکثر استفاده را بعمل آورند.

سکاندار سیاست خارجی در عرصه منطقه‌ای

در طول ۳ سال گذشته سکاندار سیاست خارجی در عرصه منطقه‌ای را بر عهده داشت، روند تنش‌زدایی با همسایگان عرب خلیج فارس و همچنین سایر بازیگران عربی بهبود پیدا کرد. این مهم نیازمند توسعه و تقویت در ابعاد اقتصادی است. باید بعنوان یکی از ماموریت‌های مهم دولت چهاردهم در دستور کار قرار گیرد.

خاورمیانه در لحظه کنونی در وضعیت ابهام قرار دارد. به این معنی که از یکسو روندهای تنش‌زدایی بین بیشتر بازیگران آن کلید خورد. هم اکنون در حال تقویت است و از سوی دیگر مسائل و پرونده‌های بازی دارد که در صورت حل نشدن، می‌تواند کلیه تلاش‌ها را عقیم سازد.

تاثیر بلاتکلیف در جنگ غزه

از وضعیت بلاتکلیف در جنگ غزه تا احتمال جنگ بین حزب‌الله و اسرائیل، از بازگشت دوباره ترامپ تا پرونده باز عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان. باید به این لیست وضعیت پرونده هسته‌ای ایران و پیمان دفاعی بین عربستان و آمریکا را اضافه کرد که بر عدم‌قطعیت‌ها بیش از پیش اضافه می‌کند.

در این دریای پرتلاطم، قطب‌نمای سیاست خارجی دولت چهاردهم باید بتواند با جهت‌گیری درست، از فرصت‌های نوظهور بهره‌برداری حداکثری کند. زمینه خنثی سازی و مدیریت تهدیدها را نیز فراهم کند.

با چنین اقداماتی است که می‌توان زمینه بازیگری مطلوب و در‌خور موقعیت منطقه‌ای ایران در خاورمیانه را فراهم کرد و سیاست همسایگی را به جایگاه واقعی خود رساند.

ناترازی‌ها گریبان کشور را گرفته‌اند

۱_ شما منتخب ۱۶٫۴ میلیون نفر از مردم هستیدو یعنی حدود ۲۷ درصد واجدان شرایط، قهرکنندگان با نظام هنوز با نزدیک به ۵۰ درصد اول‌اند. لذا باید قبل از رای دهندگان به خود، به فکر آنان باشید. اگر به دور بعد رسیدید و آمار مشارکت (بالای ۶۰ درصد و ۷۰ درصد رفت) می توان گفت که موفق بودین.

۲_ گمان نکنید افرادی که طرفدار شما بودند، مخصوصا در بازار سرمایه، در هر تصمیمی از شما حمایت می‌کنند. ما بورسی‌ها اولین منتقدانت خواهیم بود، ولی شما به انتقادات ما کار نداشته باشید. به این فکر کنید چه تصمیمی برای مردم و اقتصاد بهینه است؟ اقتصاد که راه بیافتد بورس هم حالش خوب می‌شود.

۳_ ناترازی‌ها گریبان کشور را گرفته‌اند، برق و گاز کافی نداریم، صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی کسری دارند. دخل و خرج دولت اصلا با هم نمی‌خواند، جوانان بیکار هستند و همه در حال مهاجرت. اگر زودتر فکری نکنیم دیگر کشوری نخواهد ماند که دور بعدی از آن حرفی بزنیم.

ناترازی ها موانع توسعه اقتصاد ایران

یک ناترازی مهم حوزه انرژی داریم که بعید می د‌انم بتوانید بدون درد و خونریزی حلش کنید. ولی تلاش‌تان رو بکنید، آن‌هم چهار پنج تا بانک مشکل‌دار هستند که اگه مرد باشید باید همه‌شان رو منحل کنید، اما بعید می‌دانم به سادگی بشود انجامش داد.

۴_ از همین لحظه افراد مختلف برای کسب منافع به شما مراجعه می‌کنند. حواست‌تان باشد که «هیچ گربه‌ای محض رضای خدا موش نمی‌گیرد» لذا پرونده چای دبش و نظایر آن را به دقت مطالعه کنید امید است تجربیات مهمی از آن کسب کنید.

گذر از موانع توسعه اقتصاد ایران

مسعود پزشکیان،‌‌ رئیس‌جمهور چهاردهم در یک بازه زمانی کوتاه باید کار را از دولت قبل تحویل بگیرد و به دنبال تایید اعتبار وزرای خود در مجلس شورای اسلامی باشد.

وزیر میراث فرهنگی، ‌‌‌گردشگری و صنایع دستی یکی از این وزیران است. او در این دولت باید چه اولویت‌هایی را مدنظر قرار دهد و با چه برنامه‌‌‌ای به مجلس بیاید؟ 

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در دیپلماسی گردشگری است. در برخی از کشورها حتی چین که رابطه خوبی با کشورمان دارد، ‌‌‌همچنان شاهد تبلیغات منفی نسبت به ایران هستیم که مسوولان و کارشناسان در وزارت خارجه می‌توانند این دیدگاه‌های منفی را برطرف کنند.

گردش سرمایه‌های خرد و کلان

آموزشگاه‌های تخصصی نباید رها شوند، منابع آموزشی و روش پرورش نیروی انسانی باید بر اساس نیازهای روز باشد و گزینش مربیان ضابطه‌مند شده و راه فعالیت رانتی در این زمینه سد شود.

تدوین برنامه دراز‌مدت با گرفتن موافقت همه دستگاه‌‌‌ها برای ایجاد انگیزه در جذب سرمایه و برنامه‌ریزی نیز باید از اولویت‌های سیاستگذار گردشگری باشد.

ماهیت صنعت گردشگری رونق آهسته و رکود و شکست ناگهانی است، چه فعالان کنونی و چه سرمایه‌های آینده، نیازمند اطمینان از وجود یک سیاست ثابت بلندمدت برای برنامه‌ریزی هستند‌، در غیر‌ این صورت باقی‌مانده همین سرمایه‌های خرد و کلان در گردش موجود به سمت بازارهای باثبات کوچ خواهند کرد.

سیاست خارجی راهگشای اقتصاد ایران

منطقی و تخصصی شدن موضوع مالیات از دیگر اولویت‌هاست. فعالان صنعت گردشگری و صنایع دستی مخالف پرداخت مالیات نیستند. بلکه آنچه آنان را آزار می‌دهد، غیرتخصصی بودن و غیر‌منطقی بودن نحوه اخذ مالیات است.

نیویورک‌تایمز در خصوص انتخابات ریاست جمهوری ایران و تاثیر آن بر سیاست خارجی نوشت، مقامات و کارشناسان فعلی و سابق می‌‌گویند که با انتخاب مسعود پزشکیان، نامزد اصلاح‌‌طلبان به عنوان رئیس‌جمهور، ایران ممکن است شاهد نرم شدن سیاست خارجی سنتی خود باشد و فرصتی برای گشایش دیپلماتیک جدید پیدا کند.

دنیس راس که به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور باراک اوباما و مذاکره‌کننده قدیمی خاورمیانه مشغول به کار بوده، می‌‌گوید که پزشکیان نماینده موضع عمل گرایانه‌تر و موضعی کمتر متضاد نسبت به خارج و داخل است.

اقتصاد ایران با روابط بین المللی

جایی که رئیس‌جمهور ممکن است بیشترین تاثیر را در سطح بین‌المللی داشته باشد، شکل دادن به نحوه نگرش به سیاست‌‌های ایران در سراسر جهان عمدتا از طریق دیپلمات‌‌هایی است که انتخاب می‌کند.

پزشکیان گفته است که مصمم به تعیین سیاست تعامل بین‌المللی است و از کاهش روابط با غرب با هدف پایان دادن به تحریم‌‌ها حمایت می‌کند. او می‌‌گوید که می‌‌خواهد ارتباط با اکثر دولت‌‌های دیگر در سراسر جهان – به جز اسرائیل – را تقویت کند.

یک آزمون کلیدی برای علاقه ایران به دیپلماسی با غرب در این خواهد بود که آیا ایران به تلاش‌‌ها برای احیای توافق هسته‌‌ای ۲۰۱۵ پاسخ می‌دهد؛ موضوعی که با نامزدی رئیس‌‌جمهور سابق دونالد جی ترامپ پیچیده شده است.