تورم صنایع غذایی ایران بیش از جهان

به گزارش سرمایه فردا، از فوریه ۲۰۲۰ تا جولای ۲۰۲۴ بیشترین افزایش شاخص قیمت‌ مصرف‌کننده برای ایران در گروه کالایی خوراکی‌ها بوده است. در صورتی که بیشترین افزایش تورم در آمریکا برای گروه کالایی حمل و نقل بوده است. همچنین قیمت مواد غذایی و آشامیدنی برای ایران در ۳ سال گذشته ۵۰۰ درصد افزایش داشته است. اما تورم خوراکی‌ها در آمریکا تنها ۲۵ درصد افزایش داشته است. این موضوع حکایت از تورم صنایع غذایی ایران بیش از جهان بوده است. به همین دلیل در سال های آینده باید این تعادل برقرار شود و قیمت ها با تورم کمتررشد کند.
کارشناسان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ را از اصلی ترین عوامل تورم صنایع غذایی ایران معرفی می‌کنند. وابستگی به واردات برای تأمین کالا‌های اساسی، مسئله‌ای است که موجب می‌شود؛ نوسانات قیمت ارز به سرعت بر قیمت خوراکی‌ها اثرگذار باشد. درواقع سرعیت‌ترین عامل اثرگذار بر افزایش تورم در ایران، قیمت ارز است.
عوامل دیگر نظیر نقدینگی و حجم پول در گردش در بلند مدت بر شاخص تورم و تورم صنایع غذایی ایران اثرگذار است. در واقع اقدامات دولت جهت اصلاح شاخص نقدینگی نمی‌‌تواند در کوتاه مدت تورم را کاهش دهد. بر اساس آمار بانک مرکزی روند رشد نقدینگی در ایران بعد از طی مسیری صعودی بین سال‌های دهه ۹۰ و ثبت رکورد ۴۰ درصدی، مسیری کاهشی را ادامه داد و به زیر ۲۵ درصد در سال ۱۴۰۳ رسیده است.

ناثیر تخصیص بودجه بر تورم صنایع غذایی ایران

۶۴۵۸در حال حاضر هزار همت مجموع بودجه کل کشور برای سال ۱۴۰۳ هست که از این مبلغ ۲/۸۴ هزار همت مربوط به بودجه عمومی دولت و ۳/۷۴ هزار همت ( ۵۷/۶ درصد کل بودجه) مربوط به شرکت ها و بانک های دولتی است.
در بخش بودجه شرکت های دولتی سهم هزینه های جاری حدود ۲/۸۵ هزار همت ( معادل کل بودجه عمومی دولت) و ۶۹۰ همت سهم هزینه های سرمایه ای است ( بیش از دو برابر هزینه های عمرانی دولت) و سهم دولت از بودجه شرکت های دولتی شامل ۲۳ همت مالیات ، ۳۶ همت سهم سود ویژه و ۱۱/۴ همت سهم سود ( مجموعا ۷۰/۴ همت) است.
به طور قطع افزایش تخصیص بودجه به ارز ترجیحی برای واردات مواد ااولیه کالاهای اساس به کنترل تورم صنایع غذایی ایران کمک می کند. یکی از دلایل افزایش تورم صنایع غذایی ایران در دولت سیزدهم حذف ارز ترجیحی برای نهاده های دامی، حذف ارز شیرخشک و سایر مواد اولیه برای صنایع غذایی بود.
مجموع زیان شرکت های دولتی در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۲۴ همت بوه و برای سال ۱۴۰۳ زیان شرکت ها حدود ۱۲۸ همت پیش بینی شده است.
طی دهه گذشته ایران از منظر کنترل فساد همواره در یک سوم پایینی کشورهای جهان قرار داشته است. در همین بازه زمانی، امارات متحده عربی با ثبت رکوردهای خیره‌کننده، تصویری از کشوری با فساد پایین را از خود ترسیم کرده و حتی کشوری مانند عراق نیز پس از برخاستن از خاکستر جنگ، روندی رو به رشد را در زمینه کنترل فساد پیموده است.
در میان همتایان مشابه در منطقه‌، ترکیه تنها کشوری است که روندی نزولی در کنترل فساد داشته است. با این حال، این کشور همچنان جایی در میانه کشورهای جهان قرار دارد.

دلایل افزایش فساد در رانت های ارزی

یکی از عواملی که منجر به تورم صنایع غذایی ایران شد حذف ارز ترجیحی بود که در نتیجه بالا رفتن فساد و رانت ارزی در این بخش و همچنین در واردات دارو اتفاق افتاد.
ایران طی نیم قرن گذشته رویدادهای سیاسی و اقتصادی مهمی از جمله انقلاب ۱۳۵۷، جنگ ۸ ساله باعراق، رونق نفتی نیمه دهه ۱۳۸۰ و نیز، تغییرات راهبردی سیاستی مانند سیاست‌های تعدیل اقتصادی و خصوصی‌سازی را تجربه کرده که هر یک تاثیری مقطعی بر ادراک فساد توسط جامعه داشته است.
در این میان، تحریم‌های بین‌المللی و در نتیجه، وابستگی شریان‌های حیاتی کشور به واسطه‌ها و آقازاده‌ها را می‌توان به عنوان یکی از عوامل اصلی روند فزاینده تعمیق فساد در ایران طی دهه گذشته شناسایی کرد.