جمعه ۱ فروردین ۱۴۰۴
تحلیل بازار سرمایه در یکسال گذشته نشان می‌دهد که در کنار ظرفیت که منجر به رشد پاییز شد ریسک‌ها اثرگذار تر بوده اند.جزئیات را بخوانید؛
به گزارش سرمایه فردا، از همان اوایل سال ۱۴۰۳ بود که با افزایش تنش‌های منطقه‌ای شدت عرضه در بازار سهام افزایش یافت. به طوری که شاخص کل بورس تا محدوده دو میلیون واحدی نیز افت داشت همزمان تقاضا برای خرید سهام نیز وجود نداشت. البته در آن زمان هنوز بازار خودرو به این اندازه وارد رکود نشده بود و تب خرید خودرو وجود داشت. همچنین بازار طلا نیز رونق پیدا کرده بود و بازار رمزارزها نیز در حال جذب سرمایه بود به همین دلیل بازار سهام وارد یک روند رکودی شد.
به هر حال در ۱۴۰۳ از ابتدای سال تا به امروز بازار متناوباً و در هر دوره‌های مختلف پشت سر هم تحت تاثیر اتفاقات و رویدادهای سیاسی بوده است. از ۱۳ فروردین و هدف قرار داده شدن کنسولگری ایران در سوریه بگیر تا پاسخ ایران وعده صادق ۱ صادق ۲، سقوط هلیکوپتر رییس‌جمهور سابق، انتخابات ریاست جمهوری، ماجرای هنیه، تحولات لبنان و شهادت سید حسن نصرالله، جنگ غزه، سقوط حماس، سقوط حکومت اسد، آمدن ترامپ، بحث اوکراین و ایران و مذاکرات و استیضاح و … همینطور تا به این لحظه این ماجرا همچنان ادامه داشته‌است و البته این موضوع را نشان می‌دهد که سال ۱۴۰۳ از بعد سیاسی سالی خارق‌العاده و عجیب و از بعد اثرگذاری هم سالی پر تنش و تاثیرگذار در گفتمان‌های بازار سرمایه بوده است.
علیرضا سادات کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بورس در یک سال اخیر گفت:« بازار را سال ۱۴۰۳ در حالی پبه پایان رساندیم که چشم فعالان بازار به مسائل سیاسی و تابلوی معاملات بود. در برخی مواقع به دلیل تنش‌های نظامی منطقه بازار به چالش کشیده شد و خیلی از سهامداران ایستادگی کردند که همه انگشت به دهان مانده‌اند! این ایستادگی هیجان بازار را بالاتر برده بود. اما امروز به واسطه اخبار و تحولات، شرایط بازار اندکی نسبت به گذشته تغییر کرده چون بازارهای موازی در حال جذب نقدینگی از بورس هستند.»
وی افزود: «بازار بورس ایران از همان ابتدای سال کم رمق جلوه می‌کرد تا زمانی که قیمت ارز در پاییز با جهش قابل توجهی همراه شد. همین مسأله باعث شد تا شاخص کل بورس تهران حدود ۵۰ درصد رشد داشته باشد و به مقاومت سه میلیون واحدی نزدیک شود. اما در ادامه ریسک‌های سیستماتیک منجر شد تا دوباره روندی نزولی به خود بگیرد. درواقع امسال نیز سهامداران به تغییر روند بازار اعتماد نکردند و از معاملات خارج شدند چون دولت فروش سکه را به شدت افزایش داده است. همین مسأله باعث شده بازدهی بورس در ایران بسیار کمتر از انتظار باشد.»
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه معاملات بورس در یک سال اخیر روندی سینوسی داشته است، گفت: «تحلیلگران بنیادی معتقدند که بازار در سال جاری باید رشد واقعی می‌داشت. اما فقط شاخص کل بورس رشد داشته است. در مقابل تکنیکالیست ها معتقدند بازار در یک سال گذشته نتوانسته روند صعودی پایداری داشته باشد. به همین دلیل احتمال بازگشت شاخص وجود دارد.»
او ادامه داد: «این دو دیدگاه روبروی هم قرار گرفته‌اند از این رو همه منتظر هستند ببینند آیا شاخص دوباره سبز می‌شود یا به محدوده دو میلیون و ۵۰۰ هزار واحد بر می‌گردد. برخی معتقدند نمودار شاخص کل بورس از حالت اصلاح عمیق فاصله گرفته است. از سو دیگر بنیادی‌هابه این موضوع نگاه می‌کنند که معاملات بورس کالا و گزارش‌های ماهانه و ارزش دلاری بازار مانع برگشت شاخص کل می‌شود.»
سادات تصریح کرد: «به طور کلی امسال سه دسته تحولات در دل بازار سرمایه وجود داشت که توانست به سهامداران کمک کند؛ اول از همه منطقی شدن نرخ نیما بود. دوم گزارش ماهانه خوب شرکت‌ها و تحولات بورس کالا و سوم شرایط صنایع نظیر تحت تأثیر نرخ خوراک یا تسعیر ارز بانک‌ها بود. این اقدامات توانست کمک حال بزرگی برای این بازار باشد اما به دلیل اینکه تنش‌های سیاسی و ارزی وجود داشت این سه عامل روی بازار تأثیر مثبتی نداشتند.»
وی با اشاره اینکه بازارهای موازی نیز امسال تأثیر منفی روی بورس داشت گفت:« رشد صد درصدی بازار طلا در سال جاری نقدینگی را جذب کرد. آرامش نسبی بازارهای طلا و سکه در حال حاضر نتیجه جهش قیمتی است که در طول سال جاری تجربه شده‌است و حالا فضای نسبتاً آرامی پیدا کرده هرچند گردش جریان پول در آن کاهش یافته با این حال همچنان نقدینگی بازارهای رقیب مانند بورس را به سمت خود جذب می‌کند.»
علیرضا سادات کارشناس بازار سرمایه در ارزیابی وضعیت بورس سال ۱۴۰۳ به خبرنگار بازار گفت: «بازار سال گذشته روندی رکودی و نزولی داشت هرچند بعد از سه ماه رشد پاییز، سه ماه آخر سال منفی های در نتیجه استیضاح، وزیر اقتصاد، تحریم ها و تهدیدها رخ داد. زهرش تلخ و اثرش جانکاه و سوزش زیاد بود. به هر حال بازار تلخی بود. حقیقت امر اسفند ۱۴۰۳ انتظار این حجم منفی را نداشتیم و بازار بدجور فروشنده بود. به نظر بازار بیشتر تحت تاثیر ترس و خبرهای سیاسی و البته تجربه قبلی بود.»
این کارشناس افزود: «در دفعه گذشته که بحث مذاکره پیش آمده بود بازار استقبال کرد ناگهان ورق چرخید و همه اظهارنظر منفی و خلاصه بازار هم منفی و صندوق‌های طلا مثبت شدند. این بارهم به نظر ماجرا از دید بسیاری همین شد و بازار سرمایه بعد از ضربه استیضاح وزیر اقتصاد حالا خود را در محاصره اخبار تلخ سیاسی می‌بیند نکته عجیب بازار سال گذشته این بود که روند ادامه‌دار خروج جریان پول از صندوق‌های درآمد ثابت و بازار سهام پیوسته بود و این نقطه خطرناکی برای بازار است. به نظر این اوج بی‌اعتمادی به بازارهای مالی را نشان می‌دهد و در این شرایط ایستادن در بازار سهام هم ریسک‌های خود را دارد.»
سادات تصریح کرد: «بازار در اسفند ماه کم‌کم آن موج منفی استیضاح و رفتن همتی فروکش کرده و اتفاقات و رویدادهای جدیدی جایگزین آن شد. به هر حال بازار تحت تاثیر اخبار ترامپ بود و دوباره ریسک سیاسی به مهم‌ترین و خاص‌ترین تحولات بازار تبدیل شد.»
این کارشناس ادامه داد: «سرنوشت بازار سرمایه یک سال گذشته بیش از اینکه به عوامل بنیادی مربوط باشد به رخدادهای سیاسی گره خورده بود. خبرهای سیاسی سال ۱۴۰۳ حول محور تنش‌های منطقه ای و تحریم‌های جدید بود. »
نکته‌ای که درباره بورس ۱۴۰۳ وجود دارد این است که از ۳ ماه پیش که آمدن ترامپ به کاخ سفید جدی شد روند نزولی بازار شدت گرفت و خروج پول از بازار در دور تند قرار گرفت. رفتار ترامپ برای اهالی بازار سرمایه که زیر آوار ریسک‌های مختلف هستند خطرات است.
فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بورس بعد از چند سال اصلاح امسال نیز عملکرد بدی داشت، گفت: «در شرایطی که همه بازارها سال ۱۴۰۳ رشد خوبی داشته‌اند اما بورس تحت تأثیر سیاست‌های دستوری، نرخ بهره بالا و ریسک‌های سیستماتیک جا ماند. البته نباید فراموش کرد که اصلاح قیمتی که بازار بورس در چند ماه آخر سال ۱۴۰۳ تجربه کرده بستر خوبی برای رشد بورس در آینده می‌شود، اما این مساله به اصلاح سیاست‌ها و همچنین کاهش ریسک‌های سیستماتیک وابسته است. در نهایت باید توجه کرد که آیا در ابتدای سال آینده شاهد معاملات مثبتی خواهیم یود یا اینکه روند سال جاری ادامه دارد.»
وی افزود: «امسال گزارش‌های ماهانه و فصلی در اوج تعطیلی قطعی برق و گاز بد نبود چون چون شرکت‌ها افزایش نرخ‌های خوبی را گرفته بودند و همین مساله باعث شد شرکت‌های بورسی گزارش‌های خوبی در کدال داشته باشند. این اتفاق ناشی از تحولات بورس کالا و رویدادهای آن بود که به شکل مستمر و ادامه‌داری خود را در گزارش شرکت‌ها نشان داد.»
سپس او ادامه داد:« هم اکنون بازار سرمایه تا حدودی سرنوشت خود را به تحولات سیاسی گره زده است در چند ماه اخیر، خبرها و اتفاقات به سرعت بازار سرمایه و سهامداران را به سمت خروج از بازار سوق داده است که این تحولات یک سر آن توافق و سر دیگر آن تنش‌های جدی است. به نظر تا به امروز مدیریت کشور میانه این مسیر بوده اما از این به بعد کار سخت‌تر خواهد شد. »
این تحلیلگر در ادامه گفت:« بازار سرمایه سال ۱۴۰۳ بازاری بازنده در بین سایر بازارها باید. زیرا همان سیاست‌های که روی بورس اثر منفی دارند در حال تکرار شدن است. برای نمونه سیاست قیمت گذاری یک زنگ هشدار جدی برای بورسی‌هاست که نشان می‌دهد تولید و اقتصاد مولد چندان مورد توجه قرار نگرفته است. این مساله به خروج سرمایه از بازار سرمایه دامن زد. به همین دلیل بسیاری از فعالان بازار تصور می‌کردند که در دولت چهاردهم بازار سرمایه روندی صعودی پیدا خواهد کرد، اما در عمل اینگونه نشد. هرچند در ابتدا بازار یک نوسان مثبت داد اما با اصلاحی که در سه ماه گذشته داشته است عملاً بسیاری از نمادها به کف قیمت قبلی خود برگشته‌اند.»
آقابزرگی تاکید کرد: «ادامه روند بی اعتمادی فعالان بازار سرمایه باعث شده که بسیاری از مردم به سمت معاملات سوداگری بروند. این مساله بزرگترین خطر برای اقتاد ایران در سال ۱۴۰۴ است. به عبارت دیگر وقتی مردم احساس کنند در بازارهای دیگر می‌توانند ارزش سرمایه خود را حفظ کنند وارد آن بازارها می‌شوند در حالی که بازارهایی مانند رمزارزها و… ریسک بالایی دارند و همین مساله می‌تواند مشکل آفرین باشد. به همین دلیل بهتر است که دولت سیاست‌های منطقی را در قبال بازار سرمایه در پیش بگیرد تا از این طریق بتواند نقدینگی موجود در اقتصاد را در اقتصاد مولد حفظ کند.»
وی افزود:» اگر بازار در محدوده آبان و آذر رشد خوبی را تجربه کرد به این دلیل بود که در یک بستر آرام سیاسی در حالی که قیمت‌ها اصلاح شده بود و تصمیمات درست اقتصادی گرفته شد بازار مسیر خوبی را طی کرد. در حال حاضر همه به دنبال این بستر آرام سیاسی می‌گردند اگر محقق شود و بتواند شکل جدیدی از تحولات سیاسی را نشان بدهد حتی این بار سرعت رشد بازار متفاوت‌تر خواهد شد.»
آقابزرگی گفت: «موضوع نرخ بهره و نرخ دلار نیما در سال گذشته بیشتر سر زبان‌ها بود. کارشناسان تصور می کردند که نرخ ارز توافقی راه بازار سهام را باز می‌کند. اما اینگونه نشد چون قیمت دلار بازار آزاد جهش پیدا کرد و اختلاف آن با نرخ دلار توافقی دوباره معادلات بازار ارز را تغییر داد.
سال ۱۴۰۳ مانند ۱۳۹۹ نبود جریان پول موجود سراغ کمتر از ۲۰ سهم رفت و بازار به این ۲۰ سهم گره خورده بقیه شرکت‌ها و نمادها مورد توجه نبودند.»
همچنین او تاکید کرد: «از لحاظ آماری افرادی ابتدای سال ۱۴۰۳ سهام خریدند به نسبت آنهایی پول نقد نگه داشتند خیلی ضرر و زیان دیدند. درواقع شاخص هم وزن در بازار در سال ۱۴۰۳ بازدهی آنچنانی را کسب نکرده اما شاخص کل وضعیت بهتری داشته است که نشان می دهد که بورس با دست‌های پیدا و پنهان در پی بزک کردن و آرایش شاخص کل برای مقاصد سیاسی خود است. از همین رو بازار سال گذشته ۱۵ تا ۲۰ نماد بود که بخشی از آنها اهرمی و بخشی سهم‌های بزرگی بودند که عمده معاملات در آنها متمرکز است این موضوع خود را در دو ماه اخیر بیشتر نشان داده شد و تقریباً اکثر بازار در کمتر از ۱۰ سهم خلاصه شد و عمده حجم معاملات به آنها تعلق دارد.»
براساس این گزارش، سال گذشته جریان پول موجود در بازار به این جمع‌بندی رسید که برای حفظ اهرم نقد شونده بودن چاره‌ای جز حضور در این نمادهای محدود ندارد. این موضوع در هفته ها و ماه‌های گذشته بیشتر به چشم آمد و دلیل عمده آن همین است که هرچه نقدینگی بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد و جریان پول ضعیف‌تر می‌شد این موضوع بیشتر خود را نشان خواهد داد
سال گذشته چند اتفاق رخ داد مهم‌ترین آن این بود که صندوق‌ها به جای تلاش برای جذب جریان پول بیرونی و تجهیز منابع برای حرکت در خود بازار رو به خوردن منابع داخلی بازار کردند و بزرگ شدند. به خصوص صندوق‌های اهرمی به جای جذب منابع از بیرون پول تریدرها را جذب کردند. از آن سو مدیریت نه چندان حرفه‌ای این صندوق‌ها در مقاطع مختلف بازار باعث شد تا آن کارایی لازم را نیز این صندوق‌ها نداشته باشند و کلاف بازار سرمایه پیچیده‌تر شد.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا