تحلیل اقتصاد ایران با نگاه به مقادیر ساده شاخص‌ها در دو مقطع زمانی مختلف ممکن نیست با بررسی «نرخ رشد»، شرایط محیطی و پتانسیل‌های ممکن می‌شود.

به گزارش سرمایه فردا، اشتباه اصلی شما در تحلیل اقتصاد ایران قبل و بعد از انقلاب این است که به جای تحلیل نرخ رشد و پیشرفت، صرفاً به مقدار متغیرها در دو زمان مختلف نگاه کرده‌اید. این روش مقایسه‌ای نه‌تنها ناقص است، بلکه قدرت درک ما از پتانسیل‌های توسعه و از دست رفتن فرصت‌ها را نیز محدود می‌کند.
درست است که نرخ باسوادی از ۴۰ درصد به ۹۵ درصد رسیده است. اما باید توجه داشت که روند افزایش باسوادی در ۵۰ سال گذشته با سرعت چشمگیری آغاز شد. به ویژه با اصلاحات آموزشی، نهضت سوادآموزی به طور گسترده‌ای شروع شد. اگر تحریم‌ها پس از انقلاب رخ نمی‌داد و آن نرخ رشد ادامه می‌یافت، امروز ایران به جایگاهی حتی بالاتر از آنچه هست، می‌رسید.
تحلیل اقتصاد ایران با افزایش نرخ تحصیلات دانشگاهی هم باید بررسی شود. سیستم آموزشی نیمه نخت ۱۳۰۰ از دهه ۴۰ و ۵۰ شروع به گسترش دانشگاه‌ها و نهادهای آموزشی کرد. اگر روند توسعه ادامه می‌یافت، با حذف موانع مانند تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های داخلی، ما امروز شاهد شکوفایی بیشتری در این حوزه بودیم.
امید به زندگی یک شاخص کلان است که به پیشرفت‌های پزشکی، بهبود بهداشت عمومی و افزایش استانداردهای زندگی بستگی دارد. اما بخش بزرگی از این افزایش در دوران پیش از انقلاب و به دلیل سیاست‌های بهداشتی و عمرانی آن دوره رخ داد. جنگ تحمیلی باعث افت این شاخص در سال‌های ابتدایی پس از انقلاب شد و بازگشت به روند پیشرفت تنها به دلیل توسعه‌های جهانی پزشکی و دارویی بود که در نهایت تأثیر خود را بر ایران نیز گذاشت.

تحلیل اقتصاد ایران

رشد نیروی کار زنان بدون شک از دستاوردهای مهم هر جامعه‌ای است، اما این رشد نیز در بستر جامعه مدرن ایران پیش از انقلاب شروع شده بود. از آنجا که تغییرات اجتماعی و فرهنگی ناگهانی نیستند، باید دید اگر به تدریج فضای بیشتری برای حضور زنان در جامعه باز شود، چه دستاوردهای بیشتری می‌توانستیم ببینیم.
در تحلیل اقتصاد ایران کاهش سهم نفت از GDP نه به دلیل پیشرفت در اقتصاد غیرنفتی، بلکه به دلیل تحریم‌های شدید اقتصادی است. اقتصاد ایران به دلیل این تحریم‌ها، توانایی کامل استفاده از ظرفیت‌های نفت و گاز خود را از دست داده و سهم این بخش در GDP کاهش یافته است. اگر تحریم‌ها نبود و ظرفیت‌های اقتصادی ایران به طور کامل استفاده می‌شد، شاهد سهم بسیار بیشتری از نفت و گاز در اقتصاد بودیم. این تغییر به هیچ عنوان دستاوردی برای جمهوری اسلامی محسوب نمی‌شود، بلکه نشانه‌ای از ضعف در مدیریت و تعاملات بین‌المللی است.
در نهایت، تحلیل درست از شرایط کشور نه با نگاه به مقادیر ساده شاخص‌ها در دو مقطع زمانی مختلف، بلکه با بررسی «نرخ رشد»، شرایط محیطی و پتانسیل‌های از دست رفته ممکن می‌شود. اگر روند توسعه‌ی ایران در دوره پهلوی با همان سرعت و بدون موانعی چون تحریم‌ها و جنگ ادامه پیدا می‌کرد، وضعیت امروز ایران بسیار بهتر و پایدارتر بود.