ایران و افغانستان همزمان در اوایل قرن بیستم، برنامه تجدد و نوسازی را آغاز کردند. اما با وجود گذشته‌ی نسبتا مشترک و مشابهت‎‌های تاریخی و فرهنگی، روند و نتایج متفاوتی را تجربه کردند.

 پرسش اصلی دربارۀ علل موفقیت ایران از سویی و شکست افغانستان از سوی دیگر در دستیابی به سطوحی از توسعه، تجدد و نوسازی در دورۀ یاد شده است.

در ایران، در دوره رضا شاه، دولت با جلب همکاری و پشتیبانی روشنفکران و نیروهای اجتماعی پشتیبان توسعه و تجدد، با ارائه «استراتژی بقا و سیاست بقای» کارآمد، نیروهای اجتماعی  مخالف  توسعه، تجدد و نوسازی را مهار و خنثی ساخت و موانع اجتماعی نوسازی را برطرف کرد، اما در افغانستان فقدان نیروهای اجتماعی موثر و حامی نوسازی و ناتوانی در اتخاذ استراتژی بقا و سیاست بقای کارآمد، باعث شد دولت این کشور نتواند مخالفت اجتماع سنتی نیرومند ضد توسعه و تجدد را مهار کند و در نتیجه توسعه، تجدد و نوسازی با ناکامی رو به رو شد.

در دوره صفویه برخی از وجوه ساختاری و عملکردی مناصب اجرایی کشور دگرگونی‌هایی را از سر گذراند و در جریان آن شماری از آن مناصب به‌ منظور اثربخشی بیشتر در مأموریت‌های اداری، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، توسعه و تکامل یافت. از آن جمله منصب داروغه، که پیدایش آن به دوره پیش از صفویه مربوط بود.

 منصب داروغه در دوره صفوی، برخی دگرگونی‌های ساختاری و عملکردی را پذیرا شد و در نتیجه، نقش و عملکرد اداری و سیاسی آن به ‌‌همراه منزلت و جایگاه اجتماعی‌اش، تحول یافت.

 الگوی ساختار و عملکرد منصب داروغه که در دوره صفویه ظاهر شد، در ادوار بعد میل به انحطاط یافت و در اواخر دوره قاجار زوال یافت. در دوره صفوی به‌علت توسعه کارکردهای این منصب، این عنوان برای صاحب‌منصبان نظامی و اداری، استفاده می‌‌‌شد و داروغه‌ها نقش‌های گوناگون و مهمی در حوزه‌های اجرایی، قضایی، امنیت اجتماعی و مالیات‌ستانی برعهده داشتند. اهمیت و منزلت اداری و اجتماعی دارندگان این منصب سبب می‌‌‌شد آنان افزون‌ بر وظایف اصلی خود گاه به‌ عنوان سفیر، مشاور و کارگزار مالی به‌کار گرفته شوند.