کشورهایی که موفق به جدا کردن دولت از بانک مرکزی برای کنترل تورم شده‌اند، معمولاً از چندین استراتژی و اصل کلیدی پیروی می‌کنند.

به گزارش سرمایه فردا، یکی از مهم‌ترین مراحل، اطمینان از اینکه بانک مرکزی به‌طور مستقل از فشارهای سیاسی عمل می‌کند، است. این استقلال به بانک مرکزی کمک می‌کند تا تصمیمات خود را بر اساس اصول اقتصادی اتخاذ کند و نه اهداف کوتاه‌مدت سیاسی. کشورهای موفق در این زمینه معمولاً به روش‌های زیر عمل می‌کنند:

• چارچوب قانونی: وضع قوانین یا اصولی که به بانک مرکزی استقلال عملیاتی و تصمیم‌گیری می‌دهند. به عنوان مثال، بسیاری از کشورها قانونی دارند که از دخالت مستقیم دولت در سیاست‌های بانک مرکزی جلوگیری می‌کند.
• فرآیندهای انتصاب: اجرای فرآیندهای شفاف و مبتنی بر شایستگی برای انتصاب مقام‌های بانک مرکزی، از جمله رؤسای بانک و اعضای هیئت مدیره، برای اطمینان از اینکه آن‌ها تحت تأثیر سیاسی قرار نخواهند گرفت.
• مدت زمان خدمت: فراهم کردن مدت زمان معین برای مقامات بانک مرکزی که با دوره‌های سیاسی همزمان نباشد، به این ترتیب احتمال برکناری آن‌ها به دلایل سیاسی کاهش می‌یابد.

اهداف مشخص بانک مرکزی

بانک‌های مرکزی اغلب اهداف قانونی روشنی دارند که بر حفظ ثبات قیمت و کنترل تورم متمرکز است. این اهداف به بانک مرکزی کمک می‌کند تا تمرکز اصلی خود را بر روی مدیریت تورم نگه دارد و نه مسائل اقتصادی یا سیاسی کوتاه‌مدت.

• هدف‌گذاری تورم: برخی کشورها چارچوب هدف‌گذاری تورم را اتخاذ می‌کنند، جایی که بانک مرکزی اهداف تورمی صریحی تعیین می‌کند و مسئولیت دستیابی به آن‌ها را بر عهده دارد. این رویکرد اهداف بانک مرکزی را روشن کرده و اعتبار آن را افزایش می‌دهد.
  بانک‌های مرکزی موفق در کنترل تورم معمولاً بر شفافیت و ارتباطات واضح تأکید می‌کنند. این شامل موارد زیر است:
• گزارش‌دهی عمومی: انتشار منظم گزارش‌هایی درباره تصمیمات سیاست پولی، پیش‌بینی‌های تورم و شرایط اقتصادی. شفافیت به مدیریت انتظارات بازار کمک کرده و اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد.
• بیانیه‌های سیاست پولی: ارائه توضیحات دقیق درباره تصمیمات سیاست پولی و دلایل آن‌ها. این به تعیین انتظارات روشن و کاهش عدم‌قطعیت در اقتصاد کمک می‌کند.

اهمیت استقلال عملیاتی در بازار پول

استقلال عملیاتی به بانک مرکزی این امکان را می‌دهد تا ابزارهای خود را به‌طور مؤثر بدون دخالت سیاسی استفاده کند. جنبه‌های کلیدی شامل:

• اجرای سیاست: اجازه دادن به بانک مرکزی برای تعیین و اجرای نرخ‌های بهره و دیگر سیاست‌های پولی بر اساس داده‌های اقتصادی و نه فشارهای سیاسی.
• استقلال مالی: اطمینان از اینکه بانک مرکزی منابع مالی خود را دارد و به تأمین مالی دولت وابسته نیست. این استقلال مالی به آن کمک می‌کند تا در برابر فشارهای سیاسی مقاومت کند.
  کشورهایی که موفق به جدا کردن بانک مرکزی از دولت می‌شوند، معمولاً مکانیزم‌های نظارتی و تعادل برای جلوگیری از تأثیرات نادرست ایجاد می‌کنند:
• مراجع نظارتی: ایجاد نهادهای نظارتی مستقل یا کمیته‌ها برای نظارت بر عملکرد بانک مرکزی و اطمینان از رعایت آن به اهدافش بدون دخالت سیاسی.
• مکانیزم‌های پاسخگویی: پیاده‌سازی مکانیزم‌هایی برای پاسخگویی مقامات بانک مرکزی به عملکردشان، از جمله بررسی‌های منظم توسط حسابرسان مستقل یا کمیته‌های پارلمانی.

استراتژی بانک مرکزی کشورهای موفق

• ایالات متحده: بانک فدرال (Federal Reserve) به‌طور مستقل از دولت عمل می‌کند. استقلال آن از طریق چارچوب قانونی، فرآیند انتصاب و هدف دوگانه‌ای که بر اشتغال حداکثری و ثبات قیمت تمرکز دارد، پشتیبانی می‌شود.
• اتحادیه اروپا: بانک مرکزی اروپا (ECB) به‌طور مستقل از تأثیرات سیاسی طراحی شده است، با هدف اصلی حفظ ثبات قیمت در سراسر منطقه یورو.
• نیوزلند: بانک مرکزی نیوزلند (Reserve Bank of New Zealand) دارای یک هدف‌گذاری تورمی واضح است و با درجه بالایی از استقلال از دولت عمل می‌کند.
  با اجرای این استراتژی‌ها، کشورها توانسته‌اند تورم را به‌طور مؤثر کنترل کنند، ثبات اقتصادی را حفظ کرده و اعتماد به سیاست‌های پولی خود را افزایش دهند.