جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳
به گزارش سرمایه فردا، انسان‌های اخلاق‌مدار تحت تاثیر عوامل مختلف به اقدام غیراخلاقی کشیده می‌شوند. در این مطلب جزئیات آن بررسی شده‌است.
پاسخ آلبرت بندورا استاد دانشگاه استنفورد چنین است؛ انسان‌های اخلاق‌مدار معمولا دست به اعمال ناپسند نمی‌زنند. مگر آنکه جنبه‌های غیراخلاقی آن اعمال را برای خودشان توجیه کرده باشند. او این حالت را غیرفعال کردن کنترل درونی نامید.
این اتفاق چگونه روی می‌دهد؟ آلبرت بندورا چند مکانیسم شناختی-رفتاری را که می‌توانند باعث غیرفعال شدن کنترل درونی انسان‌های اخلاق‌مدار شوند را توضیح داد.
۱⃣ توجیه اخلاقی: با تاکید بر اهداف متعالی رفتار غیراخلاقی طوری توجیه می‌شود که قابل دفاع یا حتی ستایش‌آمیز به نظر برسد. شستشوی مغزی هم مثالی از این روش است. ترویست‌های انتحاری با همین روش اقناع می‌شوند، پاک کردن زمین از ظلم، رفتن به بهشت موعود و…
۲⃣ تلطیف لُغوی یا حسن تعبیر: نامگذاری یک فعل غیراخلاقی با کلمات متفاوت که چهره آن را می‌پوشاند. فرماندهان در ابوغریب از لفظ نرم کردن به جای شکنجه کردن استفاده می‌کردند و رهبران نازی کشتار یهودیان را پاکسازی اروپا می‌نامیدند. نمونه‌های دم‌دستی‌تر این روش استفاده از اختلاس به جای دزدی و شیطنت به جای خیانت‌های جنسی در ازدواج است.
۳⃣ مقایسه با دیگران: در این روش انسان‌های اخلاق‌مدار با مقایسه رفتار خود با نمونه‌هایی بدتر از سوی دیگران از عذاب وجدان خود کم می‌کند. آنقدر تو این کشور دزدی می‌شه که از زیر کار در رفتن ما جلوش هیچی نیست.
۴⃣ جابجایی یا تقسیم مسئولیت: فرد در این حالت مسئولیت را به گردن یک منبع خارجی می‌اندازد یا آن را میان جماعت بزرگی تقسیم می‌کند. در قتل عام می لای یک گروه از سربازان آمریکایی پانصد غیر نظامی ویتنامی را شکنجه کردند، مورد تجاوز قرار دادند، کشتند و بدن بعضی‌ها را مثله کردند. وقتی ۱۴ نفر از افسران بابت این ماجرا محاکمه شدند مسئولیت را به گردن مافوق انداختند و البته رفع اتهام هم شدند!
۵⃣ انسانیت‌زدایی از قربانی: منطق کلی این روش مادون انسان در نظر گرفتن سایرین است. هرچه کیفیت انسانی قربانی بیشتر خدشه‌دار شود، آسیب رساندن به او سهل‌تر می‌شود. کاکاسیا خواندن برده‌ها، کم عقل دانستن زنان و… در واقع پیش درآمدی برای همین رفتارهاست.
۶⃣ مقصر دانستن قربانی: در این روش خود قربانی مسبب اصلی شرارت قلمداد می‌شود. کارگرانی که بدرفتاری کارفرما را دلیل دزدی خود می‌دانند. متجاوزی که می‌گوید سر و وضع قربانی تحریک‌آمیز بوده نمونه‌هایی ازاین مکانیسم هستند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا