ابوالفضل علوی خوارزاده، وزیر سابق اطلاعات و از چهره‌های نزدیک به دولت روحانی، پس از دوره‌ای حذف از مدیریت ایرانول، با بازگشت اصلاح‌طلبان و حضور مجدد جواد اوجی در وزارت نفت، به‌عنوان معاون بازرگانی شرکت نفت پاسارگاد منصوب شده است. این انتصاب، بار دیگر توجه‌ها را به چرخه رفت‌وبرگشت مدیران سیاسی در بنگاه‌های اقتصادی جلب کرده است.

به گزارش سرمایه فردا، بر اساس اطلاعات تأییدشده، ابوالفضل علوی خوارزاده که در دوره دولت روحانی و وزارت جواد اوجی در شرکت ایرانول حضور داشت، پس از تغییر دولت و خروج اصلاح‌طلبان، از سمت خود کنار گذاشته شد. با این حال، در پی بازگشت نسبی جریان اصلاح‌طلب به ساختار اجرایی و انتصاب مجدد جواد اوجی به وزارت نفت، علوی خوارزاده بار دیگر به ساختار مدیریتی بازگشت و با حکم امیرحسین باقری، مدیرعامل نفت پاسارگاد، به‌عنوان معاون بازرگانی این شرکت منصوب شد.

شرکت نفت پاسارگاد، از زیرمجموعه‌های هلدینگ تاپیکو، در سال‌های اخیر با تغییرات مدیریتی مکرر، انتصابات اتوبوسی و چرخش چهره‌های سیاسی در سمت‌های کلیدی مواجه بوده است. این شرکت، با مأموریت تولید و صادرات قیر، یکی از بازیگران مهم در زنجیره انرژی کشور محسوب می‌شود، اما ساختار مدیریتی آن به‌شدت تحت تأثیر تحولات سیاسی قرار دارد.

در همین راستا، انتصاب علوی خوارزاده را می‌توان بخشی از الگوی رفت‌وبرگشت مدیران سیاسی در بنگاه‌های شبه‌دولتی دانست؛ الگویی که نه‌تنها مانع از شکل‌گیری مدیریت تخصص‌محور می‌شود، بلکه موجب تضعیف بهره‌وری، کاهش اعتماد عمومی و اختلال در سیاست‌گذاری اقتصادی می‌گردد.

  تحلیل ساختار انتصابات سیاسی، پیامدهای راهبردی و ضرورت اصلاح

 چرخه انتصابات سیاسی در بنگاه‌های اقتصادی در بسیاری از شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی یا شبه‌دولتی، انتصابات مدیریتی نه بر اساس تخصص و تجربه، بلکه بر پایه وابستگی جناحی و سیاسی انجام می‌شود. این روند، به‌ویژه در شرکت‌هایی مانند نفت پاسارگاد، ایرانول، تاپیکو و شستا، به تکرار چهره‌های سیاسی در سمت‌های اجرایی منجر شده است.

 پیامدهای این الگو برای اقتصاد ملی

• کاهش کارآمدی و بهره‌وری در بنگاه‌های تولیدی
• اختلال در برنامه‌ریزی بلندمدت و توسعه صادرات
• افزایش هزینه‌های عمومی و کاهش شفافیت مالی
• تضعیف اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی
• بی‌ثباتی در ساختار مدیریتی و اجرایی شرکت‌ها

سناریوهای اصلاحی پیشنهادی برای خروج از این چرخه معیوب، پیشنهاد می‌شود:

• تفکیک نقش دولت از مدیریت اجرایی و حرکت به‌سوی سهامداری غیرمداخله‌گر
• تدوین سازوکار شفاف برای انتصابات مدیریتی با اولویت تخصص و تجربه
• تقویت نظارت عمومی و رسانه‌ای بر فرآیندهای انتصاب در شرکت‌های شبه‌دولتی
• اصلاح ساختار مالکیت و واگذاری تدریجی به بخش خصوصی واقعی
• انتشار گزارش‌های دوره‌ای از عملکرد مدیران منصوب‌شده و ارزیابی مستقل آن‌ها

در نهایت، انتصاب مجدد ابوالفضل علوی خوارزاده در نفت پاسارگاد، نمادی از تداوم نفوذ سیاسی در ساختار اقتصادی کشور است. تا زمانی که دولت از مدیریت بنگاه‌ها فاصله نگیرد و نقش خود را به سهامداری محدود نکند، این زنجیره باطل انتصابات سیاسی ادامه خواهد داشت با هزینه‌ای سنگین برای بهره‌وری، شفافیت و توسعه اقتصادی ایران.