اثر بنزین بر تورم

به گزارش سرمایه فردا، اثر بنزین بر تورم کاملا مشهود است. به همین دلیل است که قیمت بنزین در سال های اخیر به یکی از دغدغه های مهم دولت و مردم تبدیل شده است. چراکه در این سال ها تورم در اقتصاد به شدت بالا بوده است. ولی قیمت بنزین در بازار داخلی تغییر نکرده است. از طرف دیگر ناترازی در بنزین باعث شده ایران به یکی از واردکننده های بنزین تبدیل شود تا جایی که دولت اعلام کرده کشور سالانه حدود ۸ میلیارد دلار بنزین واردات می کند.
این مسائل منجر شده تا مسعود پزشکیان رئیس جمهور در روزهای اخیر با انتقاد نسبت به قیمت بنزین در کشور اعلام کرده است که  هم اکنون پول گندم، دارو و حقوق بازنشستگان را نداریم اما بنزین ۵ تومانی را با قیمت ۱۰ تومان می فروشیم. همین صحبت به یکی از بزرگترین دغدغه های مردم تبدیل شده است که مبادا دولت قیمت بنزین را بالا ببرد. زیرا همین الان آمارها حکایت از این دارد که خط فقر در ایران بالای ۲۰ میلیون تومان است و حقوق و دستمزد بسیاری از کارمندان کمتر از این مبلغ است.
 

جزئیات اثر بنزین بر تورم

از طرف دیگر اثر بنزین بر تورم می تواند به صورت انتظارات تورمی را در جامعه نشان داده شود همانطور که بعد از صحبت های رئیس جمهور برخی قیمت کالاها و خدمات خود را بالاتر برده اند. چراکه معتقدند با افزایش قیمت بنزین همین اجناس و خدمات بسیار گرانتر خواهد شد. در عالم واقعیت اگر قیمت بنزین آزاد به ۶ هزار تومان برسد به دلیل اثر تبعی در زنجیره تولید حداقل ۵ درصد اثر بنزین بر تورمنمایان می شود. به همین دلیل بار دیگر تورم در اقتصاد ایران از ۳۵ درصد به ۴۰ درصد می رسد. حالا اگر قیمت بنزین ۹ هزار تومان شود اثر بنزین بر تورم بین ۸ درصد خواهد بود. با رسیدن بنزین به قیمت ۱۲ هزار تومان اثر بنزین بر تورم حداقل ۱۰ درصد خواهد بود.
نکته عجیب درباره اظهار نظر رئیس جمهور درباره قیمت بنزین این است که وزیر نفت او که چند روزی است در ساختمان وزارت نفت مستقر شده است. وزیر از همان روز نخست اعلام کرد موضوع ناترازی بنزین راهکار قیمتی ندارد و باید به دنبال رفع این مساله از طریق اقداماتی مانند افزایش تولید بنزین باشد.
 

افزایش قیمت بنزین واقعیت یا شایعه

مساله دیگر اینکه همین یک ماه پیش در دوران انتخابات ریاست جمهوری پزشکیان در واکنش به ادعای علی عبدالعلی زاده رئیس ستادش که گفته بود که قیمت بنزین باید افزایش یابد در مناظره ها این موضوع را قویا رد کرد. اما حالا او رویکرد دیگری را در پیش گرفت است. البته قبلا در زمانی که در مجلس نیز حضور داشت در مصاحبه ای نسبت به قیمت پایین بنزین واکنش نشان داده بود. همین پازل باعث شد که بسیاری از مردم نسبت به افزایش قطعی بنزین صحبت کنند.
یکی از عواملی که در شرایط کنونی منجر شده تا واکنش بسیاری از طرفداران پزشکیان را برانگیزد. مصاحبه های او در زمان انتخابات ریاست جمهوری بود که بارها اعلام کرده است که برنامه ای ندارد.

در سخنرانی های خود بعد از پیروزی در انتخابات نیز بر این موضوع تاکید کرد که برنامه ای برای اقتصاد ندارد. از اینرو دلیل می خواهد از کارشناسان و متخصصان استفاده کند. البته در صحبت اخیرش که از ارزانی بنزین گلایه کرده است عنوان کرده که کارشناسان و دانشمندان باید درباره قیمت بنزین اظهار نظر کنند.

تاثیر افزایش قیمت بنزین بر قدرت خرید مردم

 
به طور قطع اقتصاد ایران که در چند سال گذشته با تورم بسیار بالایی مواجه بوده از نظر کارشناسان افزایش قیمت بنزین امری بدیهی به نظر می رسد. اما این موضوع تک وجهی نیست و باید فاکتورهای مختلفی در نظر گرفته شود. به عبارت دیگر در این سال ها قدرت خرید مردم در نتیجه تورم بسیار کاهش یافته که اثر بنزین بر تورم آن را تشدید می کند.  
بنابراین با افزایش قیمت بنزین شوک دیگری به جامعه وارد می شود.

این موضوع باعث می شود تا بار دیگر تعداد جمعیت زیر خط فقر در ایران جهش پیدا کند. چراکه اثر بنزین بر تورم از این قرار است که روی تمام کالاها و خدمات تاثیر می گذارد. چراکه هر کالا یا خدماتی از حمل و نقل استفاده می کند. شاید بتوان ادعا کرد که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از قیمت هر کالایی در زنجیره تولید به هزینه حمل بر می گردد. به همین دلیل این میزان تاثیرگذاری در قیمت یک کالا می تواند با افزایش قیمت بنزین یک واکنش بزرگ به همراه داشته باشد.
 

اثر بنزین بر تورم انتظاری یا واقعی؟

در حال حاضر میزان تورم در اقتصاد ایران حدود ۳۵ درصد است. با توجه به اینکه وزیر اقتصاد دولت چهاردهم اعلام کرده مردم زیر فشار معیشت اقتصادی هستند. به همین دلیل سیاست ها باید در راستای کنترل تورم اجرا شود. اما اثر بنزین بر تورم می تواند یک واکنش منفی باشد و به نسبت تغییر نرخ بار دیگر میزان رشد تورم در ایران را به بالای ۴۵ درصد برساند.

در شرایط کنونی یکی از راهکارهای رفع مشکل ناترازی بنزین افزایش تولید است. مشکل ناترازی بنزین در ایران بعد از کرونا تشدید شد. چراکه با حذف محدودیت های اپیدمی میزان مصرف بنزین در ایران از ۸۰ میلیون لیتر به ۱۲۰ میلیون لیتر رسید. در حالی که هیچ سرمایه گذاری برای افزایش تولید بنزین در ایران انجام نشده بود.
از طرف دیگر میزان مصرف بنزین در ایران از سال ۸۵ در همین محدوده بود. این موضوع سیاستگذاران را در خواب غفلت فرو برده بود، چراکه همچنان تصور آنها این بود که میزان مصرف بنزین در کشور همین میزان باقی می ماند.

مقدار مصرف و تولید بنزین در ایران
 

در واقع مصرف و تولید بنزین در ایران در یک مقطع زمانی به هم رسیدند اما پس از آن میزان تولید از مصرف عقب ماند. به عبارت دیگر میزان تولید بنزین در ایران از سال ۹۶ روندی صعودی گرفت و در سال ۹۸ رشد آن متوقف شد. درست در همان زمان بود که به دلیل کرونا مصرف بنزین در ایران کاهش قابل توجهی داشت. اما در آن زمان به دلیل اینکه تمام دنیا درگیر کرونا بود قیمت بنزین نیز افت قابل توجهی داشت. به همین دلیل وزارت نفت به دور از نگاه راهبردی هیچگونه سرمایه گذاری برای افزایش قیمت بنزین نداشته است. هرچند سرمایه گذاری در افزایش تولید نفت یک اقدام استراتژیک است و باید همچنان در اولویت کار قرار داشته باشد.
از طرف دیگر مهمترین دلیل ناترازی بنزین به دلیل استفاده از خودروهای بی کیفیتی بوده که در این سال ها متولی صنعت نسبت به آن بی توجه بوده است. اما حالا باید مردم پاسخگوی ناکارآمدی صنعت خودروی کشور باشد؟ از طرف دیگر چرا این وزارتخانه هیچ اقدامی برای تقویت زیرساخت های خودرو برقی نمی کند در صورتی که شاهد واردات بنزین در ایران است؟