قانون آزادی اطلاعات به شفافیت بیشتر نهادهای دولتی کمک کرده و موارد بسیاری از فساد و سوءمدیریت از طریق اطلاعاتی که به دست آمده، افشا شده است.

به گزارش سرمایه فردا، قانون “آزادی اطلاعات” یا FOIA (Freedom of Information Act) یکی از قوانین کلیدی ایالات متحده آمریکا است که در سال ۱۹۶۶ به تصویب رسید. این قانون به مردم اجازه می‌دهد تا به اسناد و مدارک دولتی دسترسی پیدا کنند، به جز موارد خاصی که از افشای اطلاعات محرمانه و خصوصی محافظت می‌شوند.
هدف از قانون آزادی اطلاعات ، افزایش شفافیت در عملکرد دولت و بهبود پاسخگویی عمومی است. این قانون به شهروندان، روزنامه‌نگاران و محققان اجازه می‌دهد که به اطلاعات دولتی دسترسی پیدا کنند و از آن برای نظارت بر عملکرد نهادهای دولتی استفاده کنند.

اجزای اصلی آزادی اطلاعات

حق دسترسی به اطلاعات: هر فرد می‌تواند درخواست کند که اسناد و مدارک مشخصی از نهادهای فدرال منتشر شود. این درخواست معمولاً به شکل کتبی ارائه می‌شود و سازمان‌های دولتی موظف به پاسخگویی هستند.
استثناها: برخی اسناد و اطلاعات تحت FOIA از افشا مستثنی شده‌اند. این موارد شامل اطلاعاتی است که می‌تواند به امنیت ملی لطمه بزند، حریم خصوصی افراد را نقض کند، اطلاعات محرمانه تجاری باشد، یا به مسائل مربوط به اجرای قانون و تحقیقات حقوقی مربوط باشد.
مراحل رسیدگی: زمانی که یک فرد درخواست FOIA می‌دهد، نهاد دولتی موظف است ظرف مدت معینی (معمولاً ۲۰ روز کاری) به درخواست رسیدگی کند و اطلاعات را ارائه دهد یا دلایل قانونی برای عدم ارائه اطلاعات را توضیح دهد. در مواردی که درخواست پیچیده باشد، این مهلت ممکن است تمدید شود.
هزینه‌ها: در برخی موارد، ممکن است از متقاضی هزینه‌ای برای پردازش درخواست FOIA اخذ شود، به ویژه زمانی که درخواست‌ها شامل تعداد زیادی اسناد باشد یا نیاز به جستجو و بررسی دقیق اطلاعات داشته باشد. اما برای درخواست‌های ساده یا در مواردی که درخواست‌ها به نفع عمومی باشند، این هزینه‌ها می‌تواند کاهش یابد یا حذف شود.
پیگیری قضایی: اگر نهاد دولتی درخواست FOIA را رد کند یا به درستی به آن پاسخ ندهد، متقاضی می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و از آنجا درخواست کند که نهاد دولتی را ملزم به ارائه اطلاعات کند.

ابزارهای کلیدی برای تضمین شفافیت

قانون FOIA چندین بار اصلاح شده است تا با نیازهای جدید سازگار شود. از جمله این اصلاحات می‌توان به FOIA Improvement Act of 2016 اشاره کرد که برخی از مفاد این قانون را به‌روزرسانی و شفافیت بیشتری در روند درخواست اطلاعات ایجاد کرد. یکی از اصلاحات کلیدی این بود که اطلاعاتی که بیش از ۲۵ سال از طبقه‌بندی آن‌ها می‌گذرد باید عمومی شوند، مگر آن که به امنیت ملی آسیب برساند.
ابزاری حیاتی برای روزنامه‌نگاران، محققان و نهادهای نظارتی است تا بر عملکرد دولت نظارت کنند. قانون آزادی اطلاعات به شفافیت بیشتر در نهادهای دولتی کمک کرده و موارد بسیاری از فساد و سوءمدیریت از طریق اطلاعاتی که از این قانون به دست آمده، افشا شده است.در نتیجه، FOIA یکی از ابزارهای کلیدی برای تضمین شفافیت، پاسخگویی و اعتماد عمومی به دولت محسوب می‌شود.