بوستان جنگلی سرخه‌حصار، یکی از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده جهان، این روزها با بحران خشکسالی، آفات و فرسودگی درختان دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ اما با آغاز برنامه‌های احیای گسترده، امیدها برای بازگرداندن طراوت به شرق تهران دوباره زنده شده است.

به گزارش سرمایه فردا، در دل شرق تهران، جایی که روزگاری شکارگاه سلطنتی قاجار بود، امروز بوستانی نفس‌گیر در تلاش برای بقاست. سرخه‌حصار، با قدمتی بیش از یک قرن، نه‌تنها میراث طبیعی پایتخت بلکه یکی از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده جهان است. اما خشکسالی، آفات پوستخوار، و فرسودگی درختان، چهره این تفرجگاه را دگرگون کرده‌اند. مرگ هزاران اصله درخت، هشدار کارشناسان منابع طبیعی، و تهدید امنیتی در مرزهای رهاشده، همگی زنگ خطر را برای این میراث طبیعی به صدا درآورده‌اند. با این حال، شهرداری منطقه ۱۳ با اختصاص بودجه‌ای چشمگیر، فعال‌سازی چاه‌ها، احداث تصفیه‌خانه و کاشت ده‌ها هزار درخت مقاوم، ماراتن احیای سرخه‌حصار را آغاز کرده است. اگر این تلاش‌ها با نظارت دقیق، مشارکت مردمی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری همراه شود، شاید بتوان دوباره طراوت را به این خاطره سبز تهران بازگرداند.

شاید کمتر کسی اطلاع داشته باشد که یکی از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده‌ در سرتاسر جهان بیخ گوش تهرانی ها و در شرق آن قرار دارد. منظورمان بوستان جنگلی سرخه حصار است که قدمت آن به دوره‌ی قاجار می‌رسد. این پارک و منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی خجیر در واقع در گذشته شکارگاه سطلنتی پادشاهان قاجار بودند. از ویژگی‌های این تفرج گاه وپارک جنگلی می‌توان به پوشش گیاهی، گونه‌های جانوری متنوع و آب‌و‌هوای مطلوب آن اشاره کرد. علاوه بر این جاذبه‌های طبیعی این پارک امکانات رفاهی و تفریحی مناسب و مهیجی دارد که آن را به تفرجگاهی کلیدی بدل کرده وگردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.

با این حال این منطقه گردشگری چند سالی است که حال و روز چندان خوبی ندارد. بخشی از درختان خشک یا قطع شده این بوستان در کنار بخشی از درختانی که قطع شده اند باعث شده تا دیگر این بوستان تقریبا ۶۰ ساله، طراوات و شادابی گذشته را نداشته باشد. دلیل آنهم، درست همان دلیلی است که باعث شده تا برخی دیگر از بوستان ها نیز به همین شکل، حال و روز خوبی نداشته و نیازمند رسیدگی فوری باشند. کمبود آب و آبیاری به همراه شیوع آفت سوسک پوستخوار و البته سن زیاد، باعث شده تا به گفته کارشناسان منابع طبیعی در این بوستان نیز چندین هزار اصله درخت عملا از بین بروند که باید با درختان جدید جایگزین شوند.

مرگ ۶ هزار اصله درخت

در سرخه‌حصار ۲۷۰ هزار درخت وجود دارد که ۲۵۰ هزار اصله آن کاج است و از این تعداد حداقل شش هزار درخت به‌صورت قطعی خشک شده‌اند.

پیش از این شهریار زمانی‌پور، معاون فنی سازمان منابع‌طبیعی استان تهران، چندی قبل گفته بود  که اگر شرایط فعلی از نظر تنش آبی و آفت در پارک سرخه‌حصار ادامه پیدا کند، حداقل ۷۰ تا ۸۰ درصد درختان آن باید جایگزین شوند.

با این حال امیر نوری، شهردار منطقه ۱۳ در گفت و گو با «هفت صبح» می گوید که خوشبختانه مشکل تامین آب آبیاری دو ساله بوستان حل شده است. وی در این زمینه توضیح می دهد که تا دو سه سال پیش فقط دو چاه از ۶ چاه سرخه حصار فعال بودند ولی الان همه آنها فعال شده اند که باعث شده تا دیگراین بوستان مشکل آبیاری نداشته باشد. در عین حال دو تصفیه‌خانه در مسیل جاجرود احداث خواهد شد تا نیاز به استفاده از سفره‌های آب زیرزمینی برای آبیاری به کلی رفع شود.

نوری همچنین بر لزوم جایگزینی درختان در سرخه حصار تأکید کرد و می گوید: امسال ۱۲ هزار درخت جایگزین کاشتیم و قرار است ۳۰ هزار درخت دیگر از گونه‌های مقاوم مانند بلوط، داغداغان و زیتون تلخ کاشته شود.

حالا و همزمان با هشدارهایی که از سوی دوستداران محیط زیست و کارشناسان داده شده، به نظر می رسد هم مدیریت شهری و هم دیگر متولیان، به شدت به تکاپو افتاده باشند تا این قدیمی ترین بوستان جنگلی شرق پایتخت را دوباره سرزنده کنند بطوریکه شهرداری فقط در بودجه امسال ۳۵۰ میلیارد تومان اختصاص داده است ضمن آنکه پیش‌بینی شده تا این اعتبار در سال آینده به حدود ۸۰۰ میلیارد تومان برای بخش‌های مختلف افزایش یابد.

از تامین امنیت تا گرم شدن بازار ورزش و تفریح

اما همانطور که گفته شد بی شک سرخه حصار مهمترین و قدیمی ترین تفرجگاه مردم پایتخت نشین شرق تهران است. برای همین قرار است با توسعه خط ۲ مترو، ایستگاهی نیز در یکی از ورودی آن زده شود. گرچه هنوز برای تبدیل این منطقه به یک منطقه گردشگری استاندارد. راه زیادی وجود دارد کمااینکه به گفته شهردار منطقه ۱۳، هنوز ۲۹ کیلومتر مرز این بوستان با مراکز نظامی، بدون نظارت و بی  دفاع رها شده است که می تواند امنیت شهروندانی که برای تفریح و گردش و ورزش به این بوستان می آیند را تهدید کند. البته نوری در عین حال تاکید کرده که رای رفع ناامنی، ۴۰ دوربین نظارتی، ۴ دوربین گردان با زوم بالا و ۴ دوربین پلاک‌خوان نصب شده و تعداد نیروی یگان حفاظت مستقر در پارک به ۱۲ نفر افزایش یافته است.

از حق نباید گذشته که چهره سرخه حصار این روزها کم کم رو به بهبود است. حالا شما می توانید ورزشکاران  و دوچرخه سواران بسیاری را ببینید که روزها برای ورزش و تمرین در این بوستان تردد می کنند که به گفته شهردار منطقه، خودش می تواند عاملی باشد برای تامین امنیت بوستان. حالا باید منتظر ماند و دید که آیا این اقدامات می تواند این قدیمی‌ترین منطقه حفاظت‌شده‌ دنیا را تجات دهد یا ….؟!