چهارشنبه ۲۲ اسفند ۱۴۰۳
در حالی که قیمت ارز بین ۹۲ تا ۹۴ هزار تومان در نوسان است، استیضاح وزیر اقتصاد عبدالناصر همتی نیز نتوانسته نرخ دلار را کاهش دهد. با ادامه سیاست‌های ارزی و تحریم‌های اقتصادی، قیمت دلار همچنان در حال افزایش است و مشکلات اقتصادی کشور را تشدید می‌کند.
این موضوع نشان می‌دهد که فضای اجتماعی ما بیشتر تمایل به شنیدن حرف‌های خوشایند و غیر دقیق دارد. وقتی وزیر اقتصاد می‌گوید نرخ واقعی دلار مثلاً ۷۰ هزار تومان است، برای برخی تلخ می‌آید. واقعیت این است که نه تنها مجلسی‌ها بلکه بخش اجتماعی و مردم نیز این رویکرد را دارند که چیزی خوشایند برای ما بگوید، هرچند واقعی نباشد.
اصل ماجرا این است که افزایش نرخ سامانه‌ای دلار، سیاست درستی بود. تجربه سال‌های طولانی نشان داده که یارانه ارزی فقط به جیب رانت‌خواران می‌رود و هیچ چیزی به مردم نمی‌رسد. وزیر سابق اقتصاد تاکید داشت ارز دو نرخی باعث نمی‌شود چیزی به جیب مردم برود. در نظام چند نرخی، فساد گسترده‌ای به وجود می‌آید و این سیستم چند نرخی باعث می‌شود افرادی به‌طور خاص از آن بهره‌برداری کنند. حتی در حوزه‌هایی مانند نان و دارو نیز این فساد وجود دارد و بسیاری به دنبال جواز نانوایی یا موسسات ترک اعتیاد هستند تا از این سیستم استفاده کنند. سیستم چند نرخی مشکلات زیادی ایجاد کرده و باعث سوءاستفاده‌های گسترده‌ای شده است.
شهاب موسوی، کارشناس اقتصادی، گفت: «کاملاً مشخص بود که با وجود استیضاح وزیر اقتصاد، قیمت دلار کاهش نمی‌یابد. این امر به دلیل عوامل مختلفی است که بر نرخ ارز تأثیر می‌گذارند. یکی از این عوامل، انتظارات تورمی و رفتار فعالان اقتصادی است که تحت تأثیر اظهارات سیاسی و انتظارات عمومی قرار دارد. همچنین، تحریم‌های اقتصادی و کاهش درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت نیز نقش مهمی در افزایش نرخ دلار دارند. تغییر یک فرد در تیم اقتصادی دولت نمی‌تواند به تنهایی کاهش پایدار قیمت دلار را به همراه داشته باشد.»
وی افزود: «برخی به دنبال این هستند که امروز با ارز ۲۸ هزار تومان کالا بیاورند و با ارز ۹۰ هزار تومان بفروشند یا با ارز ۶۰ هزار تومان بیاورند و با ارز ۹۰ هزار تومان بفروشند. در خیلی از کشورها فساد شناسایی شده و حل شده‌است. اصل قصه در مملکت ما هنوز حل نشده است چراکه برخی از همین دست‌های پنهان در بازار نفوذ در مجلس و… دارند و حتی جریان‌سازی رسانه‌ای می‌کنند.»
تحریم‌های اقتصادی تأثیرات گسترده‌ای بر نرخ ارز دارند. تحریم‌ها باعث کاهش صادرات نفت و دیگر کالاهای صادراتی می‌شوند که منجر به کاهش درآمدهای ارزی کشور می‌شود. این کاهش درآمدها باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. همچنین، تحریم‌ها باعث افزایش هزینه‌های واردات کالاها و خدمات می‌شوند. این افزایش هزینه‌ها باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور از دیگر عواملی است که تحت تأثیر تحریم رخ می‌دهد. این کاهش سرمایه‌گذاری باعث کاهش عرضه ارز خارجی و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود.
افزایش انتظارات تورمی در کشور از دیگر تبعات تحریم‌هاست. این افزایش انتظارات تورمی باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی به عنوان یک سرمایه‌گذاری امن و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. همین‌طور تحریم‌ها باعث کاهش اعتماد به اقتصاد کشور می‌شوند. این کاهش اعتماد باعث افزایش تقاضا برای ارز خارجی به عنوان یک سرمایه‌گذاری امن و در نتیجه افزایش نرخ ارز می‌شود. این عوامل باعث می‌شوند که تحریم‌های اقتصادی تأثیرات قابل توجهی بر نرخ ارز داشته باشند و باعث افزایش آن شوند.
همان‌طور که چای دبش را با ارز یارانه‌ای وارد کردند و سپس در فرآیندی یا با شرکت دیگر یا با همان شرکت، راهی همچون زدوبند با دو وزیر وقت صنعت و کشاورزی پیدا کردند که سیستم را دور بزنند و در این فاصله از مردم و یارانه‌ها سود می‌گیرند.
همتی در بخشی از دفاعیات خود گفت که کشور در احاطه سه دسته از افراد قرار گرفته است: «رانت‌خواران، کاسبان تحریم و قاچاقیان». اتفاقات اخیری که در بازار دلار افتاد نشان می‌دهد که این گروه‌ها در نوسانات بازار نقش جدی داشته‌اند. در حالی که کمتر از ۴ روز کاری تا آخر سال باقی مانده دلار می‌تازد و جو بسیار منفی آن بازار کالایی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
نتیجه‌گیری؛ رفتن همتی از وزارت اقتصاد باعث شد که بازار سرمایه حامی قوی و قدرتمندی را از دست بدهد. این موضوع نشان می‌دهد که تغییرات سیاسی و اقتصادی نقش مهمی در نوسانات بازار دارند و برای رسیدن به ثبات اقتصادی نیازمند سیاست‌های بلندمدت و موثر هستیم. به نظر می‌رسد پیام و این اتفاق برای بازار سنگین خواهد بود که در گذر زمان مشخص می‌شود و البته هنوز عمق و درک بحران لمس نشده و این نگرانی به آینده را سخت خواهد کرد.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا