قدرت‌های جهانی همواره ایران را در نقش «نعش بلاتکلیف» نگه داشته‌اند، به‌گونه‌ای که هم هزینه‌های زنده و مرده را می‌پردازیم و هم از فرصت‌های توسعه محروم هستیم.

فرشاد مومنی-عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی: برنامه های توسعه اقتصادی ایران همواره از یک درماندگی و ضعف رنج می برند.عموم این برنامه ها از درک واقعیت بحران های اقتصادی کشور چه در سه سطح خرد(مایکروسکوپ) یا سطح کلان (میکروسکوپ) و یا حتی در سطح جهانی(گلوبال اسکوپ) عاجزند. به عبارت دیگر ما در هر سه سطح با درماندگی فکری مواجه هستیم و به همین علت قادر به نقش آفرینی به موقع در توسعه اقتصاد جهانی نیستیم.

به‌عنوان مثال، در سفر ترامپ به عربستان، ۵۰۰ میلیارد دلار معامله انجام شد، اما در ایران تنها به ۱۵۰ میلیارد دلار قراردادهای نظامی پرداخته شد و به بخش‌های فناوری و اقتصادی آن توجهی نشد. این توافقات عمدتاً با هدف کاهش درآمدهای ارزی ایران و محدود کردن آینده درآمدی کشور طراحی شده بود.

اما متأسفانه تحلیلگران ما روی این بُعد از پیامدهای سفر رئیس جمهور جدید آمریکا به منطقه خاورمیانه تمرکز نکردند. برای برون‌رفت از این وضعیت، ابتدا باید شناخت دقیقی از مناسبات جهانی به دست آوریم.

باید بپذیریم که قدرت‌های جهانی همواره ایران را در نقش «نعش بلاتکلیف» نگه داشته‌اند، به‌گونه‌ای که هم هزینه‌های زنده و مرده را می‌پردازیم و هم از فرصت‌های توسعه محروم هستیم. هم‌راستاسازی منافع فردی و جمعی و ملاحظات کوتاه‌مدت و بلندمدت در سیاست های توسعه اقتصادی یک ضرورت انکار ناپذیر است، وگرنه از این قافله عقب خواهیم افتاد.

البته هنوز امید به توسعه اقتصادی ایران وجود دارد، چراکه این مسائل در تسخیر علم هستند. تجربیات کشورهایی مانند آلمان و ژاپن نشان می‌دهد که با علم‌محوری و تولید فناورانه می‌توان به توسعه رسید.

نباید از معجزه همکاری با قدرت های اقتصادی غافل شویم. به‌جای رقابت باید به دنبال توسعه همکاری ها رفت. این همکاری باعث جهش بازدهی خواهد شد و نیازمند انباشت تدریجی دانش ضمنی و ظرفیت‌های سازمانی است که البته وارد کردنی نیست و باید ایجاد شود.

ارتقای بنیه اندیشه‌ای و گفت‌وگوی ملی اکنون یک اولویت برای طراحی نظام توسعه اقتصادی ایران است.باید با بی‌پروایی علمی، آسیب‌ها را شناسایی و برنامه‌ریزی مناسبی برای برون‌رفت از چالش‌ها با عزم ملی انجام دهیم.