حقوق اجتماعی در اسلام از نگاه پیامبر شامل صلح‌طلبی و دوری از جنگ افروزی‌های قدرت محور، حفظ کرامت انسانی، گرامی داشتن سنت‌های عالمانه و…است.

به گزارش سرمایه فردا، در سندی آمده که پیامبر پیش از آن که به سئوال «چه کسی حکومت کند» پاسخ دهد، به این پرسش که به چه روش حکومت شود، می‌اندیشد‌‌ و بر حقوق اجتماعی در اسلام تاکید می‌کند.
عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ حَمَّادٍ وَ غَیْرِهِ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ نُعِیَتْ إِلَى النَّبِیِّ ص نَفْسُهُ وَ هُوَ صَحِیحٌ لَیْسَ بِهِ وَجَعٌ قَالَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ قَالَ فَنَادَى ص الصَّلَاهَ جَامِعَهً وَ أَمَرَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارَ بِالسِّلَاحِ وَ اجْتَمَعَ النَّاسُ فَصَعِدَ النَّبِیُّ ص الْمِنْبَرَ فَنَعَى إِلَیْهِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ قَالَ أُذَکِّرُ اللَّهَ الْوَالِیَ مِنْ بَعْدِی عَلَى أُمَّتِی أَلَّا یَرْحَمَ عَلَى جَمَاعَهِ الْمُسْلِمِینَ فَأَجَلَّ کَبِیرَهُمْ وَ رَحِمَ ضَعِیفَهُمْ وَ وَقَّرَ عَالِمَهُمْ وَ لَمْ یُضِرَّ بِهِمْ فَیُذِلَّهُمْ وَ لَمْ یُفْقِرْهُمْ فَیُکْفِرَهُمْ وَ لَمْ یُغْلِقْ بَابَهُ دُونَهُمْ فَیَأْکُلَ قَوِیُّهُمْ ضَعِیفَهِمْ وَ لَمْ یَخْبِزْهُمْ فِی بُعُوثِهِمْ فَیَقْطَعَ نَسْلَ أُمَّتِی ثُمَّ قَالَ قَدْ بَلَّغْتُ وَ نَصَحْتُ فَاشْهَدُوا وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَذَا آخِرُ کَلَامٍ تَکَلَّمَ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى مِنْبَرِهِ (الکافی (ط – الإسلامیه)، ج‏۱، ص: ۴۰۶)

محورهای حقوق اجتماعی مردم که برعهده حاکمان است

• بر جماعت مسلمین مهر بورزد «أَلَّا یَرْحَمَ عَلَى جَمَاعَهِ الْمُسْلِمِینَ» [مدارا، رواداری و دوری از خشونت باید روش اصلی زمامداران بعد از پیامبر(ص) باشد.]

ـ بزرگانشان را گرامی بدارد «فَأَجَلَّ کَبِیرَهُمْ» [از تجربه بزرگان باید استفاده کرد.ضمن احترام به آنها باید به نقد آنها پرداخت و نه نفی آنها که نادیده گرفتن بزرگان و پیشکسوتان برای جامعه خسارتی بس بزرگ است.]

-با بینوایان مهربان برخورد کند «وَ رَحِمَ ضَعِیفَهُمْ» [در تعاون و کمک به بینوایان، مهربانی و حفظ کرامت انسانی باید محور اصلی کنش خیرخواهانه انسان‌ها باشد.]

-دانایانشان را گرامی بدارد «وَ وَقَّرَ عَالِمَهُمْ» [جامعه دانش محور رو به توسعه است. در جامعه‌ای که عالمان و اخلاق فرهنگ و سنت‌های عالمانه گرامی داشته شود خرافات و سنت‌های جاهلانه که از موانع توسعه هست از میان می‌رود.]

-به مردمان ضرر و زیان نرساند تا بدین وسیله آنها را خوار و زبون کند [کرامت انسانی آنها را پاس بدارد.] «وَ لَمْ یُضِرَّ بِهِمْ فَیُذِلَّهُمْ»

-مردمان را به فقر دچار نسازد که در این صورت به کفر می‌گرایند «وَ لَمْ یُفْقِرْهُمْ فَیُکْفِرَهُمْ» [فقر و ناداری در اجتماع سبب دین گریزی و حتی در زمان‌هایی سبب دین‌ستیزی می‌شود.]

-درب [مکان حکمرانی] خویش را بروی مردم نبدد که توانایانشان ناتوانان آنها را بخورد «وَ لَمْ یُغْلِقْ بَابَهُ دُونَهُمْ فَیَأْکُلَ قَوِیُّهُمْ ضَعِیفَهِمْ» [درصورت بسته بودن  راه ارتباط عموم مردم با ارباب قدرت پدیده زشت ویژه خواری و رشوه رواج پیدا می‌کند. فساد همانند موریانه عصای سرمایه و حقوق اجتماعی، تکیه گاه قدرت را از درون می خورد.]

-به آنها در لشکرکشی‌ها سخت نگیرد که نسلشان را ضایع سازد «وَ لَمْ یَخْبِزْهُمْ فِی بُعُوثِهِمْ فَیَقْطَعَ نَسْلَ أُمَّتِی» [آخرین پیام پیامبر(ص) به زمامداران مسلمین بر مبنای حقوق اجتماعی صلح‌طلبی و دوری از جنگ افروزی‌های قدرت محور است که جنگ‌ها سبب هلاکت نسل می‌شود. البته توجه داریم جنگ‌های قدرت‌طلبانه غیر از مسئله دفاع است که هر انسانی و ملتی در صورت مورد تجاوز واقع شدن از کیان و هستی خود دفاع می‌کند.]