خبرنگاران در بازدید از پتروشیمی نوری و مبین انرژی با ابعاد کمتر دیدهشده صنعت پتروشیمی آشنا شدند؛ صنعتی که ۴۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور را تأمین میکند و با پروژههای توسعهای، بومیسازی گسترده و تحول دیجیتال، مسیر خودکفایی و رشد پایدار را دنبال میکند.
به گزارش سرمایه فردا، در بازدید خبرنگاران از پتروشیمی نوری مبین انرژی، توضیح داده شد که مجموعه خلیج فارس با محوریت دکتر شریعتمداری و با حکمیت NTC و نظارت مستقیم شورای رقابت، فرآیند قیمتگذاری را بهگونهای مدیریت میکند که مشکلات گذشته در حوزه دریافت خدمات و نحوه محاسبه بهای تمامشده برطرف شود. هدف از این رویکرد، ایجاد شفافیت بیشتر و جلوگیری از تکرار چالشهایی است که در سالهای گذشته گریبانگیر صنعت بوده است.
در این برنامه، علاوه بر معرفی نزدیک فعالیتهای هلدینگ به فعالان رسانهای و بازار سرمایه، تلاش شد تا خبرنگاران و تحلیلگران از نزدیک با واقعیتهای صنعت پتروشیمی آشنا شوند؛ صنعتی که معمولاً از بیرون درباره سودآوری، زیاندهی یا اثرات محیطزیستی آن صحبت میشود، اما مشاهده میدانی آن تصویر کاملاً متفاوتی ارائه میدهد. اهمیت این صنعت از چند جنبه قابل توجه است. نخست، نقش غیرقابل انکار آن در ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم است؛ اشتغالی که در زندگی روزمره مردم نیز قابل لمس است. از سادهترین محصولات پلاستیکی گرفته تا قطعات الکترونیکی، پوشاک، لوازم خانگی و حتی مصالح ساختمانی، ردپای صنعت پتروشیمی در همهجا دیده میشود.
در بازدید خبرنگاران از پتروشیمی نوری مطرح شد
آغاز تولید گازوئیل یورو ۶ و آمادهسازی پتروشیمی هنگام
گروه اقتصادی: اخیر خبرنگاران رسانه ها از دو مجموعه مبین انرژی و پتروشیمی توری بازدید کردند. غلامرضا جمشیدی مدیرعامل پتروشیمی نوری در نشست با اصحاب رسانه گفت: در ششماهه نخست سال مالی، درآمد شرکت ۴۸ درصد رشد داشته است، در حالی که بسیاری تصور میکردند رشد درآمدی نوری تنها سه تا چهار درصد خواهد بود. حاشیه سود شرکت نیز بهطور قابل توجهی افزایش یافته و این موفقیتها نتیجه تلاش کارکنان و بازتاب مثبت گزارشهای منتشرشده توسط رسانههاست. سهام نوری در یک سال گذشته ۱۰۰ درصد رشد داشته و به یکی از سهامی تبدیل شده که بسیاری آن را برای سرمایهگذاری بلندمدت توصیه میکنند.
وی گفت: پروژه پتروشیمی هنگام یکی از مهمترین طرحهای ماست. ۹۹ درصد سهام این شرکت متعلق به نوری است و این پروژه پس از ۱۵ تا ۱۶ سال توقف، با همت مجموعه خلیج فارس و تلاش جوانان متخصص ما وارد فاز تولید آمونیاک شد. این در حالی است که هیچ لایسنسوری برنامه راهاندازی را ارائه نکرد و ما با تکیه بر توان داخلی این ریسک بزرگ را پذیرفتیم. در جریان جنگ غزه و اسرائیل، با بسته شدن خط آمونیاک هند، توانستیم ۱۳۰ میلیون دلار آمونیاک به این کشور صادر کنیم که کمک بزرگی به تأمین مالی پروژه بود.
جمشیدی افزود: اکنون بیش از ۹۹ درصد واحدهای پتروشیمی هنگام آماده بهرهبرداری است و امیدواریم از ماه آینده تولید یک میلیون و صد هزار تن محصول را آغاز کنیم. همچنین ۲۰ درصد سهام پتروشیمی اروند، بزرگترین تولیدکننده PVC کشور، متعلق به نوری است و درآمدهای آن به مجموعه اضافه خواهد شد.
مدیرعامل پتروشیمی نوری گفت: پروژه مگتی نیز با پیشرفت قابل توجه در حال اجراست و تلاش کردهایم بخشهایی از آن را زودتر وارد مدار تولید کنیم تا فشار نقدینگی بر نوری کاهش یابد. در کنار آن، پروژه تولید کاتالیست نیز در آستانه بهرهبرداری است و برای نخستینبار در کشور، تولید گازوئیل یورو ۶ با ظرفیت ماهانه ۱۵۰ هزار تن در نوری انجام خواهد شد.
وی تاکید کرد: پروژه تبدیل فلر به محصول ارزشمند نیز با پیشرفت ۱۵ تا ۱۶ درصدی در حال اجراست. البته به دلیل وضعیت نقدینگی، بخشی از سود نوری طی سالهای ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ تقسیم شد و ای کاش سهامداران حقیقی و حقوقی در این مسیر همراهی بیشتری میکردند. ما ماهانه بین ۱۲ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه خوراک پرداخت میکنیم و اولویت نخست ما حفظ جریان خوراک و جلوگیری از هرگونه اختلال در تولید است.
مدیرعامل پتروشیمی نوری گفت: با وجود اینکه سهامداران آوردهای نداشتهاند، نوری توانسته با استفاده از اعتبارات بانکی و مدیریت مالی دقیق، پروژههای توسعهای را پیش ببرد. همچنین از دکتر شریعتمداری برای حمایتهای ویژه در حوزه تأمین سرمایه تشکر میکنم. امیدواریم بتوانیم در حوزه مخازن ذخیرهسازی، کشتیرانی و سایر زیرساختهای حیاتی نیز سرمایهگذاریهای لازم را انجام دهیم.
قابلیت تولید گازوئیل یورو ۶ در نوری
مدیرعامل پتروشیمی نوری با باین اینکه اگر تأمین گاز بدون مشکل انجام شود، پتروشیمی هنگام توانایی تولید سالانه تا یک میلیون و ۱۵۰ هزار تن محصول را خواهد داشت، گفت: در حوزه سوخت نیز، در حالی که پالایشگاههای کشور عمدتاً بنزین یورو ۵ تولید میکنند، نوری نخستین مجموعهای است که قابلیت تولید گازوئیل یورو ۶ را دارد. بر اساس ظرفیت فعلی، میتوانیم ماهانه بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تن گازوئیل یورو ۶ تولید کنیم؛ البته مشروط بر اینکه منافع بازرگانی و فروش مجموعه حفظ شود. با راهاندازی کامل این خط تولید در ماه آینده، کیفیت محصول بهطور چشمگیری ارتقا خواهد یافت و به دلیل استاندارد بالا، قابلیت عرضه در بازارهای بینالمللی با قیمتهای بسیار بهتر را خواهد داشت. این محصول حتی امکان سوخترسانی به کشتیهای خارجی را نیز فراهم میکند.
وی ادامه داد: در گذشته، ما محصول A80 تولید میکردیم که تنها برای بازار افغانستان کاربرد داشت، زیرا عدد اکتان آن پایین بود و آلایندگی بالایی داشت. اما امروز در نوری توانایی تولید بنزین با اکتان ۹۲، ۹۵ و حتی ۹۷ را داریم. در برخی گزارشها عدد ۹۲ ذکر شده، اما در عمل تولید ما تا سطح ۹۷ نیز رسیده است. هرچه عدد اکتان بالاتر باشد، خلوص محصول بیشتر و کیفیت احتراق بهتر است، اما هزینه تولید نیز افزایش مییابد. به همین دلیل باید ترکیببندی سوخت بهگونهای مدیریت شود که هم استانداردهای فنی رعایت شود و هم هزینه تمامشده قابل قبول باقی بماند.
مدیرعامل پتروشیمی نوری در پاسخ به پرسشی درباره سوخترسانی به کشتیها، باید گفت: تاکنون سوخت مورد نیاز شناورها تأمین شده است. با این حال، ورود کشتیها به بنادر اروپایی تنها در صورتی امکانپذیر است که از سوخت یورو ۶ استفاده کنند، زیرا استانداردهای زیستمحیطی در اروپا بسیار سختگیرانه است. در سایر مناطق جهان مانند آفریقا محدودیتها کمتر است. در صورتی که هلدینگ خلیج فارس یا شرکت پخش و پالایش تصمیم به ورود به بازار بانکرینگ داشته باشند، نوری توانایی تأمین ماهانه ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تن سوخت استاندارد را خواهد داشت؛ مشروط بر اینکه منافع مجموعه حفظ شود. اکنون تنها منتظر تکمیل و تحویل کاتالیست داخلی هستیم که ظرف یک ماه آینده آماده خواهد شد.
وی در خصوص سرمایهگذاری در انرژی خورشیدی نیز گفت: یکی از پروژههای مهم ما تأمین برق پایدار از طریق انرژیهای تجدیدپذیر است. اگرچه نوری خود مصرف برق بالایی ندارد و انرژی مورد نیاز را از مبین دریافت میکند، اما این سرمایهگذاری هم برای نوری بازگشت اقتصادی دارد و هم به دولت در تأمین برق کمک میکند. بر همین اساس، یک نیروگاه خورشیدی در منطقه لارستان تعریف شد. انتخاب این منطقه به دلیل چند عامل بود: تابش مناسب خورشید، رطوبت پایین، نبود گرد و غبار شدید و شرایط اقلیمی پایدار. زمین پروژه تحویل گرفته شده، مجوز ساخت صادر شده و شرکت مربوطه در زیرمجموعه هلدینگ خلیج فارس تأسیس شده است. پنج درصد از سهام این شرکت به پتروشیمی نوری اختصاص یافته و تمامی مدارک و مستندات فنی نیز تحویل شده است. اکنون در حال همکاری با بانک تجارت برای پیشبرد قراردادهای مالی پروژه هستیم.
جمشیدی مدیرعامل پتروشیمی نوری گفت: پتروشیمی نوری بهعنوان بزرگترین تولیدکننده آروماتیک ایران، بزرگترین در خاورمیانه و سومین تولیدکننده جهان، نقشی کلیدی در زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی دارد. نوری یک پتروپالایشگاه است و نه یک واحد پتروشیمی ساده. در بالادست، خوراک ما از فازهای پارس جنوبی تأمین میشود و اگر این تأمین انجام نشود، حداقل دو فاز پارس جنوبی تحت تأثیر قرار میگیرد. در پاییندست نیز بیش از ۱۳۰۰ واحد صنعتی به محصولات این شرکت وابستهاند.
وی افزود: یکی از وظایف مهم ما کمک به بخش پخش و پالایش در تولید ریفورمیت و اکتانافزا برای بنزینسازی کشور و همچنین تأمین گازوئیل مورد نیاز است. در جنگ ۱۲ روزه، تنها پلنتی که با ۱۲۰ درصد ظرفیت و در شرایطی بسیار استرسزا فعالیت کرد، پتروشیمی نوری بود و توانست حدود ۱۰ درصد سوخت کشور را تأمین کند. همکاران ما در آن روزها با تمام توان و انگیزه کار کردند تا کشور در شرایط حساس دچار مشکل نشود.
وی گفت: از روزی که مدیریت نوری را بر عهده گرفتم، تصورم این بود که تمام رکوردها شکسته شده و فضای رشد چندانی باقی نمانده است، اما خیلی زود فهمیدم که سرمایه اصلی نوری، نیروی انسانی آن است. پرسنل این مجموعه همچون طلایی ارزشمند هستند و ظرفیتهای خالی فراوانی برای رشد دارند. امروز نیز پلنت با ظرفیت ۱۱۸ درصد در حال تولید است.
نکته مهم دیگر، نقش حیاتی پتروشیمی در تأمین ارز کشور است. در شرایطی که ایران با محدودیتهای بینالمللی و تحریمهای گسترده مواجه است، صنعت پتروشیمی بار اصلی تأمین ارز غیرنفتی را بر دوش میکشد. بسیاری از شرکتهای این حوزه، بهویژه مجموعههای فعال در منطقه پارس، در بازگشت ارز حاصل از صادرات عملکردی ممتاز داشتهاند و همین موضوع اهمیت این صنعت را دوچندان میکند.
هدف از این بازدید آن بود که فعالان رسانهای و اقتصادی، صنعت پتروشیمی را نه فقط از زاویه گزارشها و آمارها، بلکه از نزدیک و در بطن فعالیتهای عملیاتی مشاهده کنند. این صنعت پیچیده و چندلایه، جنبههای ناشناخته بسیاری دارد که تنها با حضور میدانی قابل درک است. از سوی دیگر، پتروشیمی صنعتی فراگیر است که در زنجیره پاییندستی نفت و گاز قرار میگیرد، اما خود نیز به چندین بخش بالادست، میاندست و پاییندست تقسیم میشود. تولید محصولاتی مانند PVC، پلیمرها، اوره و دهها محصول دیگر، حاصل همکاری چندین مجتمع و واحد تولیدی است که هرکدام نقشی کلیدی در زنجیره ارزش دارند.
در بخش دیگری از سخنان مطرح شد که اگرچه همه ما از دشواریهای تحریمها آگاهیم، اما باید نیمه پر لیوان را نیز دید. در دل همین محدودیتها، دستاوردهای ارزشمندی خلق شده است؛ از تجهیزات صنعتی پیشرفته گرفته تا کمپرسورها و سیستمهای پیچیدهای که امروز در این مجتمعها مشاهده میشود. بسیاری از این تجهیزات حاصل تلاش صنعتگران ایرانی است و نشان میدهد که تولید داخلی تنها به صنایع خودروسازی محدود نمیشود. در دو دهه گذشته، صنعت پتروشیمی توانسته گامهای مهمی در مسیر خودکفایی صنعتی بردارد و بخشی از تمدن صنعتی ایران را شکل دهد.
پروژههای شرکت در چند محور اصلی دستهبندی میشوند: پروژههای توسعهای، پروژههای فنی و فرایندی، پروژههای ساخت داخل، پروژههای تحول دیجیتال و فناوریهای نوین، و پروژههای مدیریت دانش سازمانی. تمامی این طرحها بر اساس نظام مدیریت تکنولوژی، شناسایی شکافهای فناورانه، اولویتبندی دقیق و برنامهریزی عملیاتی اجرا میشوند.
درک اهمیت صنعت پتروشیمی در اقتصاد ایران زمانی روشنتر میشود که بدانیم حدود ۴۰ درصد از صادرات غیرنفتی کشور به محصولات این صنعت اختصاص دارد. چنین صنعتی برای فعالیت پایدار و توسعه مستمر، نیازمند تأمین انرژی مطمئن و بدون وقفه است. در این میان، مبین انرژی خلیج فارس بهعنوان تأمینکننده اصلی انرژی فاز یک پتروشیمیهای منطقه پارس، نقشی حیاتی بر عهده دارد. این شرکت نهتنها بزرگترین طرح یوتیلیتی متمرکز کشور محسوب میشود، بلکه در سطح جهانی نیز از بزرگترین ارائهدهندگان خدمات جانبی به صنایع پتروشیمی به شمار میرود.
مبین انرژی در سال ۱۳۷۸ با هدف تأمین یوتیلیتی مورد نیاز مجتمعهای پتروشیمی فاز یک منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی و در زمینی به وسعت بیش از ۸۸ هکتار تأسیس شد و در سال ۱۳۸۴ به بهرهبرداری کامل رسید. هدف اصلی از ایجاد این مجموعه، کاهش هزینههای سرمایهگذاری و تولید، و پایین آوردن بهای تمامشده انرژی مصرفی صنایع مستقر در منطقه بوده است.
این شرکت از هشت واحد اصلی تشکیل شده است؛ شامل واحدهای تولید برق و بخار، آب صنعتی بدون املاح، گاز، تفکیک هوا، آبگیر، آبشیرینکن، تصفیه پساب، زبالهسوزی و خطوط ارتباطی. نیروگاه مبین انرژی با برخورداری از هشت واحد توربین گازی HRHG و ظرفیت اسمی ۹۵۰ مگاوات، وظیفه تولید و توزیع برق را از طریق پست ۱۳۲/۴۰۰ کیلوولت برای شرکتهای منطقه بر عهده دارد. واحد تولید بخار نیز با ظرفیت ۲۹۰۰ تن در ساعت، بخش عمده بخار مورد نیاز را با استفاده از انرژی حرارتی گازهای خروجی توربینها تأمین میکند.
واحد جداسازی هوا با چهار ترین عملیاتی، مسئول تولید روزانه ۱۶۸ هزار نرمال مترمکعب اکسیژن و ۹۶ هزار نرمال مترمکعب نیتروژن است. این واحد همچنین وظیفه فشردهسازی و جداسازی هوای مورد نیاز تجهیزات ابزار دقیق و مصارف صنعتی را بر عهده دارد. در بخش آب، انواع آبهای صنعتی متناسب با نیاز صنایع در واحد آبگیر و آبشیرینکن تولید و به مجتمعهای همجوار ارسال میشود. آب خنککننده نیز با ظرفیت پمپاژ ۵۶۵ هزار مترمکعب در ساعت از طریق خطوطی با قطر تا ۳۰۰۰ میلیمتر تأمین میگردد.
تأمین آب مورد نیاز منطقه با ظرفیت ۵۲۵۰۰ مترمکعب در روز، و همچنین تأمین آب شبکه آتشنشانی، از دیگر وظایف مهم این واحد است. واحد تولید آب بدون املاح نیز با ظرفیت ۴۵۰۰ مترمکعب در ساعت، آب مورد نیاز نیروگاه و سایر مجتمعها را فراهم میکند. در حوزه گاز، واحد تحویل فشار گاز وظیفه تأمین روزانه بیش از ۸۵۰ هزار نرمال مترمکعب گاز سوخت و خوراک مجتمعهای همجوار را بر عهده دارد.
مبین انرژی مسئولیت مهم دیگری نیز دارد: صیانت از محیط زیست. واحد تصفیه پساب این شرکت با ظرفیت ۴۵۰ مترمکعب در ساعت، پساب صنعتی مجتمعها را طی چند مرحله تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی پالایش کرده و آب زلال حاصل را برای فضای سبز و مصارف غیرصنعتی بازچرخانی میکند. واحد زبالهسوزی نیز با دو دستگاه مایعسوز و جامدسوز، وظیفه امحای پسماندهای صنعتی را بر عهده دارد.
شبکه خطوط ارتباطی نیز مسئولیت انتقال کلیه سرویسهای یوتیلیتی و اتصالات بین مجتمعهای منطقه را بر عهده دارد. تأکید بر توان داخلی و همکاری گسترده با شرکتهای دانشبنیان، از رویکردهای ثابت مبین انرژی بوده و این شرکت توانسته گامهای مهمی در کاهش وابستگی کشور به تجهیزات خارجی بردارد.
با این حال، بزرگترین سرمایه مبین انرژی، نیروی انسانی متخصص، متعهد و پرتلاش آن است؛ نیروهایی که بار سنگین تأمین انرژی ۴۳ درصد از محصولات پتروشیمی کشور را بر دوش میکشند. همدلی، تخصص و پایداری این مجموعه، نام مبین انرژی را به یکی از درخشانترین افتخارات صنعت پتروشیمی ایران تبدیل کرده است.
در سالهای اخیر و با تدوین برنامههای سرمایهگذاری در حوزه پاییندستی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، پروژههای متعددی برای توسعه سبد محصولات اجرا شده است. از جمله این طرحها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
همچنین بر اساس سیستم مدیریت تکنولوژی، بیش از ۲۰ پروژه مدیریت محصول در دست بررسی و اقدام قرار دارد.
در این حوزه تاکنون بیش از ۳۰ پروژه تعریف و اجرا شده و بیش از ۳۰۰ گزارش کاربردی در زمینه فنی و فرایندی تدوین شده است. این پروژهها نقش مهمی در بهبود عملکرد، افزایش بهرهوری و ارتقای استانداردهای عملیاتی مجتمع داشتهاند.
فعالیتهای ساخت داخل در چهار بخش اصلی دنبال میشود: ۱) برق و ابزار دقیق ۲) مکانیک و ماشینری ۳) کاتالیست و مواد شیمیایی ۴) طرحها و پروژهها
با اتکا به دانش بومی و توان مهندسان ایرانی، پتروشیمی نوری در سال ۱۴۰۳ موفق به تحقق ۳.۲ همت داخلیسازی شد. امروز تمامی تجهیزات حیاتی، کاتالیستها و مواد شیمیایی مجتمع در داخل کشور تولید میشوند که نشانهای از خودکفایی و افتخار ملی است. رکورد ۱۴.۲ درصد داخلیسازی در ششماهه نخست ۱۴۰۴ نیز از دستاوردهای مهم این بخش است.
برخی از پروژههای شاخص ساخت داخل عبارتاند از:
تحول دیجیتال در نوری حرکتی است از «داده به تصمیم» و از «تجربه به دانش». با اجرای پروژههای متعدد، امروز نوری به سازمانی هوشمند، یکپارچه و آیندهنگر تبدیل شده است. برخی از پروژههای انجامشده عبارتاند از:
پروژههای در دست اجرا نیز شامل موارد زیر است:
مدیریت دانش در نوری تنها یک فرایند نیست؛ بلکه «ضربان نوآوری» در قلب سازمان است. تاکنون ۲۲۹۰ دانش فنی ثبت شده و بیش از ۱۸ میلیون دلار صرفهجویی حاصل شده است. اکنون دستیار دانشی هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی در حال توسعه است تا دانش سازمانی را ثبت، تقویت و ماندگار کند. سه کتاب تخصصی نیز در این مسیر منتشر شده است:
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا