تحریم‌ها نه تنها صادرات نفت ایران را محدود کرده، و با تخفیف‌های سنگین همراه بوده. زیان سالانه اقتصاد ایران ۶۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
به گزارش سرمایه فردا، علیرضا عباسی: اقتصاد ایران سال‌هاست درگیر بحث‌های پیرامون فساد، دزدی از بیت‌المال و سوءاستفاده از منابع عمومی است. رسانه‌ها و قوه قضاییه با نهایت انرژی و حساسیت، تمام وقت خود را صرف پیگیری این «میل‌ها» می‌کنند؛ همان فسادهایی که سالانه در نهایت کمتر از ۱۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
اما فاجعه واقعی زیر سایه این هیاهوها پنهان شده است؛ جایی که چیزی بسیار بزرگتر و مهلک‌تر به نام حیف‌ها و اتلاف ها بی‌صدا اقتصاد کشور را می‌بلعد و سالانه بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار خسارت به ایران وارد می‌کند. چطور است که بر سر فسادهایی چند میلیارد دلاری زمین و زمان به هم دوخته می‌شود. اما این حیف‌ها و اتلاف منابع عظیم و بی‌رحمانه اقتصاد ایران نادیده گرفته می‌شوند؟
برخی از این خسارات عظیم اقتصاد ایران عبارتند از:
- تحریم‌ها و ناتوانی در فروش نفت: تحریم‌ها نه تنها صادرات نفت ایران را محدود کرده، بلکه با تخفیف‌های سنگین همراه بوده است. این زیان سالانه حدود ۶۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
- برداشت رقبا از منابع مشترک نفت و گاز: کشورهای همسایه به راحتی از منابع مشترک نفت و گاز بهره‌برداری می‌کنند، در حالی که ایران از این منابع بهره چندانی نمی‌برد. این نیز سالانه تا ۶۰ میلیارد دلار زیان وارد می‌کند.
- هزینه‌های دور زدن تحریم‌ها: برای انجام تجارت خارجی، ایران مجبور به تحمل هزینه‌های بالایی برای دور زدن تحریم‌هاست که حداقل ۲۰ میلیارد دلار در سال هزینه دارد.
- عدم توسعه تجارت خارجی: محدودیت‌ها در ترانزیت، صادرات مجدد و دسترسی به بازارهای جهانی باعث از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی عظیم می‌شود که تا ۵۰ میلیارد دلار در سال ضرر بر اقتصاد تحمیل می‌کند.
- عدم استفاده از ابزارهای مالی بین‌المللی: فقدان امکان استفاده از ابزارهای مالی مدرن مانند L/C، فاینانس و ریفاینانس، ضرر خالصی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار به کشور وارد می‌کند.
- فرار سرمایه‌ها و نخبگان: مهاجرت نخبگان و خروج سرمایه‌ها از کشور هر ساله ده‌ها میلیارد دلار زیان مستقیم به اقتصاد می‌زند. این مهاجرت‌ها نه تنها از نظر مالی، بلکه از نظر معنوی و انسانی نیز کشور را تهی می‌کند و این خسارت‌ها معادل ۲۰ میلیارد دلار است. اتلاف منابع چاه ویل اقتصاد ایران
علاوه بر این حیف‌ها، اتلاف منابع در زمینه‌های مختلف، ضربه‌ای مهلک‌تر بر اقتصاد کشور وارد می‌کند. رقمی معادل ۱۰۰ میلیارد دلار هر ساله به دلیل کاهش منابع آبی، عدم بهره‌برداری از منابع معدنی، استهلاک زیرساخت‌ها و سوءمدیریت در بخش‌های مختلف هدر می‌رود. این اتلاف‌ها در قالب:
- کاهش منابع آبی: نابودی منابع آبی به دلیل مدیریت نادرست، خسارت عظیمی به بخش کشاورزی و صنعت وارد می‌کند.
- استهلاک و تعطیلی کارخانجات صنعتی: سوءمدیریت و تحریم‌ها بسیاری از صنایع را فلج کرده و ظرفیت تولیدی آن‌ها را به شدت کاهش داده است.
- آلودگی‌های زیست‌محیطی: بی‌توجهی به محیط زیست و آلودگی‌های گسترده، هزینه‌های زیادی در حوزه سلامت عمومی ایجاد کرده که به شکل مستقیم و غیرمستقیم اقتصاد کشور را زیر فشار می‌برد.
تبعات سوءمدیریت‌های کلان
آیا منطقی است که تمام انرژی کشور صرف جنگ با «میل‌هایی» شود که کمتر از ۱۰ میلیارد دلار زیان می‌زنند، در حالی که حیف‌ها و اتلاف‌ها در مجموع بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار از اقتصاد ایران به یغما می‌برند؟
به راستی چرا دستگاه‌های اجرایی و نهادهای نظارتی به این فاجعه عظیم و غارت اقتصادی توجهی ندارند؟ اگر دولت و مسئولان به این بی‌توجهی ادامه دهند، ایران نه به دست دزدهای خرد، بلکه به دست ندانم‌کاری‌ها و سوءمدیریت‌های کلان و بی‌صدای خودی نابود خواهد شد.
وقت آن است که دولت و تصمیم‌گیران دست از سیاست‌بازی‌های سطحی بردارند و با قاطعیت به فکر جلوگیری از این حیف‌ها و اصلاحات عمیق در حکمرانی اقتصادی باشند، پیش از آن که دیر شود.
