دوشنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۴
دو سال پس از آغاز حملات اسرائیل به نوار غزه، این منطقه به نماد ویرانی مطلق بدل شده است؛ شهری که روزی پرجمعیت‌ترین ساحل فلسطین بود، اکنون با زیرساخت‌های نابود، جمعیتی آواره، و اقتصادی فروپاشیده، در آستانه یک بحران انسانی بی‌سابقه قرار دارد. گزارش‌های بین‌المللی از نیاز بیش از ۵۳ میلیارد دلاری برای بازسازی اولیه حکایت دارند، اما موانع سیاسی، امنیتی و لجستیکی، این مسیر را به کابوسی چندده‌ساله تبدیل کرده‌اند.
به گزارش سرمایه فردا، غزه دیگر فقط یک منطقه جنگ‌زده نیست؛ غزه امروز، نماد فروپاشی یک تمدن زنده است که زیر آوار بمب‌ها، محاصره سیاسی و بی‌تفاوتی جهانی دفن شده. آنچه روزی بازارهای شلوغ و مدارس پرجنب‌وجوش بود، حالا به صحنه‌ای از مرگ تدریجی بدل شده است. خانه‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، شبکه‌های آب و برق، و حتی میراث فرهنگی این سرزمین، در کمتر از دو سال به خاکستر تبدیل شده‌اند. اما آنچه این ویرانی را عمیق‌تر می‌کند، نه فقط حجم خسارات، بلکه فقدان اراده جهانی برای بازسازی و احیای زندگی در این نوار باریک است. این گزارش، تصویری از ابعاد فاجعه و چالش‌های بازسازی غزه ارائه می‌دهد؛ سرزمینی که برای بازگشت به زندگی، به چیزی فراتر از بودجه نیاز دارد—به عدالت، اراده و همبستگی انسانی.
بیش از دو سال از آغاز نسل‌کشی اسرائیل در نوار غزه گذشته است. سرزمینی که زمانی پرجمعیت‌ترین منطقه ساحلی فلسطین بود، اکنون به‌تمامی ویران، از درون متلاشی و از بیرون محاصره شده است. نوار باریکی که روزی با بازارها و محله‌های سرزنده شناخته می‌شد، امروز بیش از هر زمان دیگری شبیه صحنه‌ای از پایان جهان است. نیمه‌ای از جمعیتش آواره، محله‌هایش مسطح، نهادهای خدماتی در آن ویران و اقتصادش در فروپاشی مطلق به سر می‌برد. از این رو، کارشناسان هشدار می‌دهند که مسیر بازسازی غزه دهه‌ها طول خواهد کشید و برای تحقق به میلیاردها دلار نیاز دارد.
براساس گزارش جامع ارزیابی خسارات و نیازهای فوری غزه و کرانه باختری که در فوریه از سوی بانک جهانی، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد منتشر شد، برآورد می‌شود بازسازی کامل این منطقه دست‌کم، بیش از ۵۳ میلیارد دلار هزینه در پی داشته باشد. از این رقم، ۲۰ میلیارد دلار مربوط به نیازهای فوری ۳ سال نخست است. ارزیابی یادشده که دوره اکتبر ۲۰۲۳ تا ژانویه ۲۰۲۵ را دربرمی‌گیرد، خسارات فیزیکی را حدود ۲۹.۹ میلیارد دلار و زیان‌های اقتصادی و اجتماعی را حدود ۱۹.۱ میلیارد دلار اعلام کرده است. برخی برآوردهای مستقل اما رقم واقعی را حتی بالاتر از این می‌دانند. دفتر رسانه‌ای غزه در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده است که تنها در بخش‌های حیاتی، خسارات اولیه بیش از ۷۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود و خواستار طرحی اضطراری برای آغاز بازسازی شده است.
براساس گزارش‌های رسمی، بخش مسکن بیشترین میزان ویرانی را متحمل شده است. در گزارش‌ها آمده است که ۳۰ درصد از کل هزینه بازسازی، یعنی
رقمی بالغ بر ۱۵.۲ میلیارد دلار، به احیای خانه‌ها اختصاص دارد. در سه سال نخست، نیازهای فوری این بخش حدود ۳.۷ میلیارد دلار تخمین زده شده و در بلندمدت، بازسازی کامل خانه‌های ویران‌شده به ۱۱.۴ میلیارد دلار خواهد رسید. به گفته کارشناسان، حدود ۵۳ درصد از کل خسارات جنگ به بخش مسکن وارد آمده است. سخنگوی سازمان ملل، استفان دوجاریک، با استناد به داده‌های دفتر هماهنگی امور بشردوستانه گفته است که از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۸۱ هزار واحد مسکونی آسیب دیده است. همچنین آژانس امداد و کار سازمان ملل برای پناهندگان فلسطینی اعلام کرده که اسرائیل ۹۲ درصد خانه‌های فلسطینی در غزه را نابود کرده است.
بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، بازسازی بخش سلامت در غزه بیش از ۷ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. ارتش اسرائیل تاکنون ۷۷۸ حمله به مراکز درمانی انجام داده که در نتیجه، ۳۴ بیمارستان، ۹۱ مرکز بهداشت و ۲۱۰ آمبولانس از کار افتاده‌اند. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه گزارش داده است که بیش از نیمی از ۲۲۸ مرکز درمانی و بیمارستان غزه از کار افتاده‌اند و تنها یک‌سوم از ۱۷۶ مرکز بهداشت اولیه به‌طور ناقص فعال‌اند. افزون بر این، از آغاز حملات در اواخر ۲۰۲۳ تاکنون، بیش از ۱۷۰۰ کادر درمانی جان خود را از دست داده‌اند.
براساس گزارش‌ها، بازسازی آموزش و پرورش در غزه در بازه‌ای پنج‌ساله حدود ۳.۸ میلیارد دلار نیاز دارد. از این رقم، ۲.۶ میلیارد دلار به تأمین امکانات آموزشی موقت، از جمله چادرها و سازه‌های پیش‌ساخته اختصاص دارد تا کلاس‌های درس برای کودکان آواره دوباره شکل بگیرد. در میان‌مدت، حدود ۱.۲ میلیارد دلار نیز صرف بازسازی مدارس و دانشگاه‌های تخریب‌شده، تقویت زیرساخت دیجیتال و افزایش تاب‌آوری نظام آموزشی خواهد شد. به گزارش یونسکو، تا ژوئیه ۲۰۲۵، ۹۷ درصد مدارس غزه در سطوح مختلف آسیب دیده‌اند و از میان ۵۶۴ مدرسه، ۵۱۸ واحد به بازسازی کامل یا اساسی نیاز دارد. طبق آمار سازمان ملل، از آغاز حملات ۱۷ هزار و ۲۳۷ دانش‌آموز، ۱۲۷۱ دانشجو و ۹۶۷ معلم و کارمند آموزشی جان خود را از دست داده‌اند. در حال حاضر نزدیک به ۶۶۰ هزار کودک از تحصیل بازمانده‌اند، نسلی که آینده‌اش در میان ویرانه‌ها گم شده است.
بر اساس گزارش‌ها، نیازهای کوتاه‌مدت بخش انرژی حدود ۳۶۵ میلیون دلار برآورد شده است تا دست‌کم روزانه ۳۲۲ هزار لیتر سوخت دیزل برای ژنراتورهای بیمارستان‌ها، تأسیسات آب و تولید غذا تأمین شود. در افق بلندمدت، برای بازسازی شبکه برق، اتصال خطوط انتقال بین‌المللی و توسعه انرژی خورشیدی، ۱.۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم است. هدف این است که ۱۲۰ مگاوات از طریق خطوط آی‌ای‌سی، ۷۰ مگاوات از نیروگاه مرکزی غزه (GPP) و ۶۷ مگاوات از سامانه‌های خورشیدی تأمین شود. پیش از جنگ نیز، غزه تنها ۳۵ درصد از نیاز برق خود را تأمین می‌کرد و خاموشی‌های مکرر زندگی روزمره مردم را فلج کرده بود.
از هفتم اکتبر ۲۰۲۳، حملات اسرائیل همه تأسیسات آب و فاضلاب غزه را نابود کرده است. بازسازی این بخش حدود ۲.۷ میلیارد دلار نیاز دارد. در کوتاه‌مدت، حدود ۶۶۴ میلیون دلار برای تأمین آب آشامیدنی، تعمیر اضطراری خطوط و سیستم‌های تصفیه، توزیع آب با تانکر و بطری، و تأمین اقلام بهداشتی اختصاص یافته است. در بلندمدت، ۲ میلیارد دلار دیگر برای ایجاد شبکه‌های مقاوم، توسعه سامانه‌های نمک‌زدایی و بازچرخانی آب هزینه خواهد شد. طبق گزارش کارشناسان سازمان ملل در ژوئیه ۲۰۲۵، ۸۹ درصد زیرساخت‌های آب و فاضلاب غزه تخریب شده و بیش از ۹۰ درصد خانوارها با کمبود شدید آب مواجه‌اند.
حدود ۵۳ درصد از آثار و محوطه‌های تاریخی و فرهنگی غزه آسیب دیده یا ویران شده‌اند و مجموع خسارات این بخش حدود ۱۲۰ میلیون دلار برآورد می‌شود. در میان این آثار، ۲۷ درصد دارایی‌های فرهنگی مهم، از جمله مکان‌های باستانی و بناهای تاریخی، به کلی نابود شده‌اند. برای محافظت اضطراری از آثار آسیب‌دیده در یک‌ونیم سال آینده، ۴۸ میلیون دلار بودجه لازم است و برای بازسازی کامل و مرمت پایدار، ۱۴۴ میلیون دلار دیگر نیاز خواهد بود.
مسیر بازسازی غزه با موانع بسیاری روبه‌روست. هنوز حدود ۳۰ درصد بمب‌ها هنوز منفجر نشده‌اند و خطر مرگ و انفجار در هر گام وجود دارد. افزون بر آن، هزاران جسد هنوز زیر آوار مانده است. از سوی دیگر، کنترل کامل ورود مصالح و تجهیزات سنگین در دست اسرائیل است. براساس گزارش سازمان ملل، اگر محدودیت‌ها ادامه یابد، پاکسازی آوارها ۱۴ سال و ساخت خانه‌های جدید ۸۰ سال زمان خواهد برد.
با وجود آن که جنگ غزه فعلا با طرح آتش بس متوقف شده و در حال حاضر کمتر صدای بمباران و انفجار در غزه به گوش می‌رسد، اما صدای حامیان فلسطین در بسیاری از کشورها همچنان بلند و پرقدرت است. نه فقط دیروز، بلکه طی حداقل یک هفته گذشته که آتش بس به صورت رسمی در غزه آغاز شده است، در بسیاری از کشورهای جهان هنوز حامیان آزادی فلسطین به خیابان‌ها می‌آیند و خواستار افزایش حمایت جهانی از آرمان فلسطین هستند.
حمایت از غزه و فلسطین، دیگر موضوعی فقط در سطح افکارعمومی جهانی نیست، بلکه این روزها مقامات کشورها نیز با مشاهده حجم گسترده حمایت از فلسطین، تلاش دارند تا در روابط خود با صهیونیست‌ها با احتیاط بیشتری برخورد کنند و حتی در مواردی تیم‌های ورزشی رژیم صهیونیستی در اروپا نیز با چالش مواجه شده‌اند. تا آن جا که پلیس بیرمنگام انگلیس به تازگی مخالفت خود را با حضور هواداران تیم فوتبال مکابی تل‌آویو (اسرائیل) در چارچوب لیگ اروپا اعلام کرده است. نیروی پلیس منطقه «وست میدلندز» با صدور بیانیه‌ای علت مخالفت خود را دلایل امنیتی اعلام کرده و به «گروه مشورتی ایمنی بیرمنگام» توصیه کرده تا با حضور هواداران تیم اسرائیلی به عنوان تیم میهمان مخالفت کند و این گروه مشورتی نیز به توصیه پلیس عمل کرده و مانع حضور هواداران تیم فوتبال اسرائیلی در بیرمنگام در چارچوب مرحله گروهی لیگ اروپا شده است. همزمان برخی نمایندگان محلی بیرمنگام هم از تصمیم پلیس حمایت کرده‌اند و از جمله «آیووب خان»، عضو پارلمان انگلیس از حوزه انتخابی بیرمنگام در گفتگویی با رسانه‌های محلی از مخالفت مقامات پلیس با حضور هواداران تیم فوتبال اسرائیلی حمایت کرده است.
اگرچه جلوگیری از حضور هواداران فوتبال تیم اسرائیلی در بیرمنگام به مسائل امنیتی ارتباط داده شده است، اما همراهی گسترده مقامات محلی با این تصمیم نشان می‌دهد که حتی در انگلیس نیز به عنوان یکی از اصلیترین حامیان اسرائیل در جنگ غزه، نگرانی‌های زیادی درباره رابطه با صهیونیست‌ها وجود دارد، تا آن جا که صدای به نسبت واحد و هماهنگی از مقامات محلی بیرمنگام علیه یک تیم فوتبال اسرائیلی شنیده می‌شود. فضای ملتهب ناشی از جنگ غزه و افزایش حساسیت‌های افکار عمومی همچنان در بسیاری از شهرهای انگلیس از جمله بیرمنگام موج می‌زند و هنوز بسیاری از انگلیسی‌ها حتی با پس از اعلام آتش بس در جنگ غزه، خواستار حمایت از فلسطین هستند.
از سوی دیگر، نه فقط در شهر بیرمنگام، بلکه حامیان فلسطین در بسیاری از دیگر از شهرهای انگلیس طی دو سال جنگ غزه و بویژه طی یک هفته گذشته پس از آتش بس دست به تظاهرات در حمایت از غزه زده‌اند.
طی یک هفته گذشته و پس از آتش بس جنگ غزه اعتراضات حمایت از فلسطین در مناطق و شهرهای مختلفی از انگلیس برگزار شده است. راهپیمایی گسترده حمایت از غزه و فلسطین در خیابان‌های برایتون، تظاهرات جنبش «Youth Demand» در لندن، مسدود کردن پل تاور بریج در مرکز لندن برای اعمال فشار بر دولت انگلیس برای اعمال فوری تحریم تجاری علیه رژیم صهیونیستی و تظاهرات گسترده حامیان فلسطین در روز شنبه گذشته همگی نمونه‌هایی از ادامه اعتراضات حمایت از فلسطین حتی پس از اعلام آتش بس در غزه هستند.
معترضان در عمده این اعتراضات خواستار به رسمیت شناختن حقوق کامل مردم فلسطین و فشار بر دولت انگلیس برای تحریم علیه رژیم صهیونیستی بویژه تحریم تسلیحاتی و قطع رابطه با تل آویو هستند. از جمله یکشنبه گذشته در پایان تظاهرات صدها هزار نفری حامیان فلسطین در لندن، «زارا سلطانا»، نماینده مستقل و حامی فلسطین مجلس انگلیس با خواندن بیانیه رسمی این تظاهرات اعلام کرد: «باید سفارت اسرائیل در انگلیس تعطیل و سفیر این رژیم از کشور اخراج شود.» این موضع‌گیری‌ها نشان می‌دهد که پس از جنگ غزه، صهیونیست‌ها حتی در کشورهای متحد خود نیز با چالش‌های بسیاری روبرو هستند و دیگر به مانند گذشته حتی در کشورهای اروپایی آزادی عمل نخواهند داشت.
این را نیز باید در نظر داشت که حمایت از فلسطین در دوران پساجنگ غزه و همزمان با توقف جنگ، تنها محدود به انگلیس نیست، بلکه طی یک هفته گذشته در صدها شهر دیگر در کشورهای مختلف جهان شهروندان دست به تظاهرات در حمایت از فلسطین زده‌اند.
آلمانی‌ها پنجشنبه گذشته در حمایت از فلسطین به خیابان‌ها آمدند و یک افسر پلیس در برلین به‌طور وحشیانه معترضی را در جریان تظاهرات همبستگی با غزه مورد ضرب و شتم قرار داد. همزمان در روز پنجشنبه یعنی تقریبا یک هفته پس از توقف جنگ در غزه، تظاهرات گسترده در مادرید اسپانیا در حمایت از فلسطین و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی برگزار شد.
هفته گذشته همچنین تظاهرات در کپنهاگ دانمارک در حمایت از فلسطین برگزار شد و در شهر اودینه ایتالیا درگیری میان پلیس و تظاهرات کنندگان حامی فلسطین رخ داد، چون معترضان ایتالیایی با محکوم‌کردن حضور یک تیم فوتبال اسرائیلی در ایتالیا، خواستار محرومیت آن از رقابت‌های بین‌المللی ورزشی شده بودند.
تظاهرات حامیان فلسطین در جاکارتا، پایتخت اندونزی، تظاهرات خشم و اعتصاب سراسری در ۲۰۰ منطقه اسپانیا در حمایت از غزه، تظاهرات همبستگی با غزه در مراکش و تظاهرات حامیان فلسطین در مونترال کانادا تنها بخش کوچکی از اعتراضات حامیان فلسطین در دوران پساجنگ طی یک هفته گذشته است.
همچنین جنگ دو ساله غزه باعث شد در برخی شهرها و کشورهای جهان برای اولین بار تظاهرات حمایت از فلسطین برگزار شود. از جمله تظاهرات حامیان فلسطین در سئول، پایتخت کره جنوبی و یا تظاهرات گسترده در ۲۷ شهر استرالیا و برگزاری تظاهرات سکوت در حمایت از غزه در شهر گنت بلژیک از جمله اعتراضاتی هستند که برای اولین بار در این شهرها در حمایت از فلسطین تظاهرات برگزار می‌شود و نکته جالب آن‌جاست در همه این شهرها حتی در دوران پساجنگ غزه یعنی طی یک هفته گذشته نیز تظاهرات حمایت از فلسطین جریان داشته است.
«دیوید هرست»، سردبیر میدل‌ایست‌آی درباره ادامه اعتراضات جهانی حمایت از فلسطین حتی پس از آتش بس معتقد است که «شاید تل آویو خود را در نبرد [نظامی] پیروز بداند، اما در واقع جنگ را باخته چون چیزی خیلی اساسی در این دو سال تغییر کرده و آن نظر جهان است. چه از دیدگاه عمومی( کمیت و فراوانی تظاهرات در سراسر جهان) بخواهیم بررسی کنیم و یا چه به فضای مجازی نگاه کنیم، تسلط روایت فلسطینی در افکارعمومی جهان را به خوبی می‌توان دید و این یک تغییر بزرگ است که در دو سال جنگ علیه غزه رخ داده و فکر می‌کنم این یک تغییر غیرقابل بازگشت است.»
یکی از دلایل حساسیت جهان روی مسئله فلسطین پس از جنگ غزه را می‌توان در آمار بلندبالای جنایت تل آویو در این دو سال جستجو کرد. گزارش الجزیره، آمار قابل توجهی از جنایت جنگی اسرائیل طی دو سال گذشته ارائه داده است که این آمار به شرح ذیل است:
از هر ۳۳ نفر در غزه، یک نفر کشته شده است: دو سال حملات صهیونیست‌ها جان حداقل ۶۷ هزار فلسطینی را گرفت و هزاران نفر دیگر هنوز زیر آوار هستند. این یعنی از هر ۳۳ نفر، یک نفر شهید شده است و این میزان معادل ۳ درصد از جمعیت غزه پیش از آغاز جنگ است.
هر ساعت یک کودک شهید شده است: حداقل ۲۰ هزار کودک در میان شهدای جنگ غزه هستند، یا به عبارت دیگر در ۲۴ ماه گذشته هر ساعت یک کودک در غزه به شهادت رسیده است.
از هر ۱۴ نفر در غزه، یک نفر زخمی شده است: بیش از ۱۶۹ هزار نفر در غزه زخمی شده‌اند که بسیاری از آنها دارای زخم‌های عمیق و مهلکی هستند. یونیسف تخمین زده است که ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کودک در غزه یک یا چند عضو خود را از دست داده‌اند.
۱۲۵ بیمارستان و درمانگاه آسیب دیده‌اند: رژیم صهیونیستی تقریباً به تمام بیمارستان‌ها و مراکز درمانی غزه حمله کرده است. طی دو سال گذشته، حداقل ۱۲۵ مرکز درمانی، از جمله ۳۴ بیمارستان، آسیب دیده‌اند و بیماران از دسترسی به خدمات پزشکی ضروری محروم شده‌اند. حملات صهیونیست‌ها به بیمارستان‌ها و بمباران مداوم غزه، حداقل ۱۷۲۲ نفر از کارکنان بهداشتی و امدادی را نیز به شهادت رسانده است. همچنین صدها نفر دیگر به زور از بخش‌های بیمارستان و از تخت بیمارستان خارج و در زندان‌ها و اردوگاه‌های نظامی اسرائیل اسیر شده‌اند. طبق گزارش دیده‌بان کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، نیروهای صهیونیستی در طول جنگ غزه، ۲۸ پزشک برجسته، از جمله ۱۸ متخصص ارشد در زمینه‌های حیاتی مانند جراحی، بیهوشی، مراقبت‌های ویژه و اطفال را اسیر کرده‌اند و سیستم بهداشتی ویران‌شده غزه را از تخصص پزشکی محروم کرده‌اند. این در حالی است که طبق ماده ۸اساسنامه رم دیوان کیفری بین‌المللی، حمله عمدی به یک بیمارستان جنایت جنگی محسوب می‌شود.
۸۹ درصد از زیرساخت‌های آب و فاضلاب غزه آسیب دیده است: به گفته کارشناسان سازمان ملل ، ۸۹ درصد از شبکه آب و فاضلاب غزه آسیب دیده یا تخریب شده است و بیش از ۹۶ درصد از خانوارها از آب آشامیدنی سالم محروم هستند.
این کارنامه جنایت صهیونیست‌ها در غزه باعث شده تا حتی پس از آتش بس، حمایت جهانی از فلسطین جریان داشته باشد و افکارعمومی جهانی همچنان با وجود توقف جنگ، آزادی فلسطین را فریاد می‌زند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا