مجله تایم در انتخابی تاریخی، به جای سیاستمداران یا ستارگان فرهنگ عامه، «معماران هوش مصنوعی» را به‌عنوان چهره سال معرفی کرد؛ گروهی که با نوآوری‌های خود نه‌تنها صنایع، بلکه مفهوم قدرت، دانش و هویت انسان را دگرگون کردند.

به گزارش سرمایه فردا، مجله پرآوازه «تایم» در سنت سالانه خود، چهره سال ۲۰۲۵ را معرفی کرد؛ اما این بار نه نام یک رئیس‌جمهور یا سیاستمدار بر جلد نشست و نه چهره‌ای از دنیای سرگرمی و فرهنگ عامه. تایم این عنوان را به گروهی اعطا کرد که بیش از هر فرد یا جریان دیگری در سال گذشته مسیر آینده بشریت را تغییر دادند: «معماران هوش مصنوعی». این انتخاب نشان می‌دهد که فناوری هوش مصنوعی امروز تنها یک ابزار علمی نیست، بلکه نیرویی است که قدرت، دانش، خلاقیت و حتی هویت انسان را با پرسش‌های تازه روبه‌رو کرده است.

سام جیکوبز، سردبیر تایم، در یادداشت معرفی این انتخاب نوشت: «این سالی بود که ظرفیت واقعی هوش مصنوعی با صدایی مهیب آشکار شد؛ سالی که فهمیدیم دیگر امکان بازگشت وجود ندارد. هر پرسشی مطرح شد، پاسخ آن هوش مصنوعی بود.» تایم تأکید کرده است که این فناوری در سال ۲۰۲۵ جهان را «به شیوه‌هایی تازه، هیجان‌انگیز و گاه هراس‌آور» تغییر داد و به «مهم‌ترین ابزار رقابت قدرت‌های بزرگ پس از عصر سلاح هسته‌ای» بدل شد.

بر جلد اختصاصی تایم، چهره‌هایی نقش بسته‌اند که در این دگرگونی عظیم نقشی محوری داشته‌اند: مارک زاکربرگ، ایلان ماسک، جنسن هوانگ، لیزا سو، سم آلتمن، دمیس هاسابیس، داریو آمودی و فِی‌فِی لی. تصویر این افراد با طراحی جیسون سایلر، یادآور عکس تاریخی «ناهار روی آسمان‌خراش» در سال ۱۹۳۲ است؛ با این تفاوت که این بار «کارگران» معلق در آسمان، پیشگامان عصر هوش مصنوعی‌اند که بر اسکلت یک دنیای دیجیتال تازه نشسته‌اند.

همزمان با انتشار این خبر، بازار جهانی تکنولوژی روزی تلخ را تجربه کرد. سهام اوراکل به دلیل افزایش غیرمنتظره هزینه‌های هوش مصنوعی نزدیک به ۱۴ درصد سقوط کرد. این شرکت اعلام کرده بود که تنها برای توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی، ۱۵ میلیارد دلار بیش از انتظار هزینه کرده است؛ رقمی که در کنار بدهی‌های انباشته، نگرانی سرمایه‌گذاران را برانگیخت. اثر این سقوط به سرعت به دیگر شرکت‌های مرتبط سرایت کرد و سهام انویدیا، ای‌اِم‌دی، مایکروسافت و متا نیز کاهش یافت. با این حال تحلیلگران معتقدند این «یک روز بد» نمی‌تواند مانع دیده‌شدن سال تاریخ‌ساز هوش مصنوعی شود.

دیزنی یک میلیارد دلار در اوپن‌ای‌آی سرمایه‌گذاری کرد

در همین روز، خبر دیگری نیز بازتاب گسترده یافت: دیزنی یک میلیارد دلار در اوپن‌ای‌آی سرمایه‌گذاری کرد و اجازه استفاده از برخی شخصیت‌های محبوب خود را برای ابزار ویدئوسازی هوش مصنوعی «سورا» صادر کرد؛ نشانه‌ای روشن از تسلیم هالیوود در برابر موج تازه فناوری. سم آلتمن، مدیر اوپن‌ای‌آی و یکی از چهره‌های اصلی جلد تایم، اکنون نقشی محوری در پروژه عظیم «استارگیت» دارد؛ طرحی ۵۰۰ میلیارد دلاری که با مشارکت اوراکل در حال شکل‌گیری است و قرار است زیرساخت نسل آینده ابررایانه‌های آمریکا را بنا کند.

قرار گرفتن نام‌هایی مانند زاکربرگ، ماسک، سو و هوانگ در کنار هم، تصویری جمعی از نیروهایی ارائه می‌دهد که سال ۲۰۲۵ را ساختند. زاکربرگ با توسعه مدل‌های مولد متا، مرزهای رسانه و ارتباطات را جابه‌جا کرد. ماسک با پروژه‌های ایکس‌ای‌آی رقابتی نفس‌گیر در توسعه مدل‌های بنیادین ایجاد کرد. هوانگ با تراشه‌های انویدیا ستون فقرات انقلاب هوش مصنوعی را فراهم آورد و لیزا سو با راهبرد جسورانه خود در ای‌ام‌دی نشان داد که رقابت سخت‌افزاری همچنان ادامه دارد. در این میان، پژوهشگرانی چون فِی‌فِی لی، هاسابیس و آمودی تلاش می‌کنند میان سرعت سرسام‌آور نوآوری و دغدغه‌های اخلاقی و انسانی تعادل برقرار کنند.

انتخاب چهره سال سنتی است که از ۱۹۲۷ آغاز شد؛ زمانی که تایم عنوان «مرد سال» را به‌کار می‌برد. اما به‌تدریج این عنوان فراتر از اشخاص رفت و گروه‌ها، جنبش‌ها و مفاهیم نیز بر جلد نشستند. سال ۲۰۰۶، «شما» به‌عنوان نماد جامعه کاربران اینترنت انتخاب شد. در سال‌های اخیر نیز چهره‌هایی چون دونالد ترامپ، تیلور سوئیفت و ایلان ماسک بر جلد تایم نقش بسته‌اند. اما سال ۲۰۲۵ استثنایی بود؛ سالی که فناوری از آزمایشگاه‌ها بیرون آمد و به قلب زندگی روزمره مردم راه یافت. از سیاست و اقتصاد تا مدارس، رسانه‌ها و صنایع خلاق، هیچ حوزه‌ای از اثرات هوش مصنوعی در امان نماند.

به گفته تایم، «معماران هوش مصنوعی» چهره سال شدند زیرا ماشین‌هایی اندیشمند را به جهان آوردند، انسان‌ها را همزمان شگفت‌زده و نگران کردند و امکانی ساختند که حتی دیروز تصورش نمی‌شد. سال ۲۰۲۵ شاید پایان نباشد، بلکه آغاز راهی است که جهان را دوباره تعریف خواهد کرد؛ و این بار، چهره سال نه یک فرد، بلکه معمارانی هستند که آینده را آجر به آجر خواهند ساخت.