وضعیت انرژی کشور در سال ۱۴۰۳

به گزارش سرمایه فردا، آقای رئیس جمهور، وضعیت انرژی کشور در بحران است. این نتیجه مدیریت اشتباه در ۳ وزارتخانه نفت، نیرو و صنعت در ۱۳ دولت قبلی بوده است. وزیرانی که تلاش کرده اند تا در حوزه تولید موفق باشند اما از مدیریت انرژی چندان سررشته ای نداشته اند.

مدیریت انرژی ۳ بخش است:
۱ مدیریت تولید
۲ مدیریت کنترل هدر رفت و مصرف
۳ مدیریت تنوع سازی سبد انرژی

سال گذشته از زیر زمین، نفت و گاز حدود ۱۸۰ میلیارد دلار برداشت شده است. همزمان هزینه هدر رفت انرژی حدود ۵۰ میلیارد دلار بوده است.(جزئیات را در یادداشت های قبلی نوشته ام)

از طرفی شرایط بین المللی ایران به شما فرصتی نمی دهد که بتوانید در مدت چهار سال کسری های زیر را :

• کسری ۱۸ گیگاواتی تابستانی برق
• کسری ۲۵۰ میلیون متر مکعبی زمستانی گاز
• کسری ۲۰ میلیون لیتری بنزین

جبران کنید و نهایتا با عددی حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر یا همین حدود، به دولت پانزدهم تحویل میدهید. مگر اینکه :
۱- هر۳ وزیر را بگونه ای انتخاب کنید که تفکر آنها همانند وزرای انرژی ۱۳ دولت قبلی در بخش نباشد و هر ۳ نفر بپذیرند که مدیریت یکپارچه انرژی را اعمال کنید تا حداکثر بتوانید ۲۵ میلیارد از هدر رفت انرژی را به سبد انرژی برگردانید. کسانی که با تفکر وزارت یا مدیریت های قبلی، دوباره در یکی از بخش های انرژی قرار گیرند، برای دولت شما موفقیتی نمی آورند.

۲- چونکه جنابعالی در بخش انرژی تخصصی ندارید و از طرفی اصرار فراوانی بر برنامه هفتم دارید( برنامه هفتم در بخش انرژی اشتباه است و مجموع همه اشتباهات شش برنامه قبلی را دارد)، بنابرین پیشنهاد میگردد که با تشکیل معاونت انرژی ریاست جمهوری و هماهنگ کردن مدیریت یکپارچه انرژی با ۳ وزیر نفت، نیرو و صمت این مهم را برای آیندگان رقم بزنید.

نکته آخر، برای نسل بنده امیدی به حل مشکل انرژی ندارم و امکانش هم از لحاظ فنی دیگر نیست (دوران گذار از انرژی فسیلی به سرعت جلو میرود، از طرفی ما درگیر مشکلات عدیده بین المللی هستیم و در انرژی تجدیدپذیر هم تقریبا هیچ کاری نکرده ایم)، اما جنابعالی این فرصت را دارید تا با اصلاح مسیر ۱۳ دولت گذشته در بخش انرژی، مسیری بسازید تا فرزندانمان پایه های برای ساختن انرژی خودشان در ایران را داشته باشند.

ناترازی برق، گاز و بنزین نشانه وضعیت انرژی کشور

ما باید تامین و مصرف انرژی ودر یک کلام مدیریت انرژی و سیاست گزاری انرژی واحد داشته باشیم . نه اینکه وزارت نیرو و وزارت نفت
کلا برای خودشان حاکمیت کنند .یکی برق بکشد به ضرر و یکی گاز و نفت و کپسول گاز مایع به ضرر .
یکی از دلایلی که نمی توانند قمیت انرژی را واقعی کنند همین بهره وری وحشتناک پایین در تمام بخش هاست ‌. چون هم در بخش خانگی و هم در بخش حمل و نقل و هم در بخش صنعتی
میزان سرانه ی مصرف انرژی ( مجموع انرژی ها) بسیار بالاتر از نرم های جهانی است و با دستکاری قیمت ، باتوجه به تاثیر بالای آن در سبد خانوار و یا تولید تنش های اجتماعی جدی ایجاد خواهد شد ‌‌.
در واقع ایده ی اصلی اصلاح بخش انرژی که می تواند مهم ترین سکتور درآمدی و بک بخش مهم از GDP ایران باشد ، همین اصلاح کلی و تغییر ریل سیاست گزاری انرژی است. امیدوار بودم در انتخابات به حای بحث های متفرقه ی بی اولویت ، بحث های جدی در این زمینه ها شکل بگیرد.

اگر مسئولیت داشتم همین امروز توسعه‌ی شبکه ی گاز را متوقف می کردم و با حمایت از تولید و توزیع اجاق های برقی ، آبگرمکن های برقی با راندمان بالا ، و با حمایت از تولید همزمان برق و حرارت و گرمایش منطقه ای با ترکیب آن با تکنولوژی هایی مثل ذخیره‌ ساز های انرژی و انرژی خورشیدی و سرمایه گزاری سریع در توسعه ی همزمان تولید بادی و خورشیدی و نیروگاه های بزرگ مقیاس هسته ای ، یک شبکه‌ی هوشمند و پایدار برق ایجاد می کردم و روند گاز زدایی از بخش خانگی و سپس از بخش صنایع کوچک کم بازده در بخش گاز را کلید می زدم .
با کم شدن سرانه ی مصرف انرژی در زندگی و سبد خانوار و سبد تولید آنگاه می شد با حساسیت کمتر نسبت به واقعی کردن قیمت های انرژی اقدام کرد.

ضعیف سیاست‌گذاری در حوزه انرژی

مدیریت انرژی در دنیای امروز فقط تولید نیست. متاسفانه در ۱۳ دولت قبلی مدیریت انرژی در ایران یعنی تولید برق، تولید نفت و تولید گاز تعریف گردیده بود.

‏دانش روز مدیریت انرژی دو بخش بسیار مهمتر در کنار تولید دارد. بخش مدیریت هدر رفت انرژی و کنترل مصرف و بخش دوم توسعه تنوع سبد انرژی است.

‏در حال حاضر، اصلی ترین دلیل ابر بحران انرژی ایران در ۳ گانه کسری ها ( برق، گاز و بنزین)، هدر رفت انرژی در حدود ۵۰ میلیارد دلار در سال است. مدیران انرژی و سیاسی و حتی بخشی از اقتصادان های کشور چونکه درک علمی درستی از این دانش روز دنیا ندارند، همیشه پای تولید و یا مردم را بعنوان مقصر به وسط میکشند و گمان میبرند که با تولید بیشتر و یا گران کردن سبد انرژی مردم میتوانند این کسری ها را جبران کنند.

‏اما آنها نمیدانند که :

‏- افزایش تولید در هر بخش در شرایط معمولی ( بدون تحریم و مشکل FATF) حدود ۳-۴ سال طول میکشد و با شرایط ایران ۱۰-۱۵ سال خواهد بود و تا آن موقع میزان افزایش تقاضا مجددا بیشتر از تولید خواهد بود و حتی بخش بزرگی از تولید تازه بدلیل عدم درمان بخش هدر رفت، مجددا هدر میرود.

‏- گران کردن سبد انرژی هم خود عامل گرانی های سونامی وار در ایران میشود و به کسی که درآمد ۲۵۰ دلار در ماه بسختی دارد، نمیتوان هزینه زندگی را برایش گران تر کرد. از درآمد ۱۸۰ میلیارد دلاری نفت و گاز سالیانه که زیر زمین ( متعلق به خود مردم ) برداشت میشود، فقط حدود ۱۸ درصد آن بعنوان یارانه به مردم پرداخت میشود و در حالی که هدر رفت حدود ۲۷ درصد است.

گرانی سبد انرژی عامل گرانی کالا

‏برای جلوگیری از ادامه فاجعه کسری برق، میبایستی ابتدا با هدر رفت این بخش که شامل راندمان پایین نیروگاه ها و همچنین هدر رفت غیر قابل قبول شبکه است شروع کرد و همزمان انرژی تجدیدپذیر را با مشارکت اقتصادی مردم وارد شبکه کنیم.

‏قبلا بخشی از جزئیات را نوشته ام و این یک پکیج کامل است که شامل معاونت انرژی ریاست جمهوری با کمیته ای از وزیران نفت، نیرو و صنعت میبایستی تشکیل شود.

‏تنها کاری که در طول این چهار سال در دولت چهاردهم میتواند به نتیجه قطعیبرسد، اینست که با هماهنگی کمیته بالا حدود ۲۵ میلیارد از ۵۰ میلیارد دلار هدر رفت انرژی در کسری های سه گانه را به شبکه مصرف برگردانیم. ( این بخش گیر تحریم نیست و گیر عدم مدیریت است)

‏اگر اینکار را نکنیم و دوباره دنبال فقط تولید برویم، نه تنها موفق نمیشویم بلکه :

‏- هدر رفت به ۶۵ میلیارد دلار میرسد
‏- کسری گاز به روزانه ۵۰۰ میلیون متر مکعب در زمستان میرسد
‏- کسری برق به حدود ۲۵ گیگاوات میرسد
‏- کسری بنزین به حدود ۴۰ میلیون لیتر میرسد.

وضعیت انرژی کشور در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد وزارت نیرو و نفت در تولید ضعیف عمل کرده‌اند و هزینه هدر رفت انرژی به ۵۰ میلیارد دلار رسیده‌است.