سه‌گانه مدیریتی در فولاد خراسان

به گزارش سرمایه فردا، بر اساس اطلاعات رسمی، سیدمحمد رضوی مهرآبادی در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ با حکم مدیرعامل وقت مجتمع فولاد خراسان، به‌عنوان سرپرست شرکت معدنی و صنعتی فولاد شرق خراسان منصوب شد. این شرکت، از واحدهای فرعی مجتمع فولاد خراسان است و مأموریت اصلی آن توسعه پروژه‌های معدنی در منطقه سنگان خواف، از جمله کارخانه کنسانتره‌سازی سنگ‌آهن، می‌باشد.

مهرآبادی هم‌زمان به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره مجتمع فولاد خراسان نیز فعالیت دارد و در ساختار ملی، عضو هیئت‌مدیره شرکت فولاد هرمزگان جنوب وابسته به فولاد مبارکه اصفهان است. این تمرکز قدرت در سه جایگاه راهبردی، اگرچه می‌تواند به هم‌افزایی در تصمیم‌گیری منجر شود، اما از منظر نظارت، تفکیک مسئولیت‌ها و شفافیت، چالش‌برانگیز است.

در سوی دیگر، امیررضا هیهات با حکم حامد قادرمرزی، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، در تیرماه ۱۴۰۴ به‌عنوان سرپرست مجتمع فولاد خراسان منصوب شد. با گذشت بیش از دو ماه از این انتصاب، هنوز وضعیت مدیرعاملی مجتمع مشخص نشده و هیهات در موقعیت بلاتکلیف اجرایی قرار دارد. او پیش‌تر معاون فروش مجتمع بوده و دانش‌آموخته مهندسی متالورژی از دانشگاه کرمان است.

تحلیل ساختار مالکیتی، راهبری و پیامدهای راهبردی

مجتمع فولاد خراسان، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد در شرق کشور، با ساختار مدیریتی وابسته به صندوق بیمه اجتماعی، در معرض تداخل مأموریت‌های صنعتی و اجتماعی قرار گرفته است. حضور نماینده سابق مجلس (قادرمرزی) در رأس صندوق بیمه و نفوذ او در انتصابات صنعتی، نشانه‌ای از ادغام سیاست و صنعت در ساختار بنگاه‌های شبه‌دولتی است.

 مقایسه با فولاد مبارکه و فولاد خوزستان در مقایسه با شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه یا فولاد خوزستان، مجتمع فولاد خراسان از نظر ظرفیت تولید در حال رشد است، اما از منظر استقلال مدیریتی، شفافیت انتصابات و تفکیک مأموریت‌ها، با چالش‌های جدی مواجه است. شرکت‌های موفق با ساختار راهبری تخصص‌محور و مالکیت صنعتی، توانسته‌اند عملکرد خود را تثبیت کنند، در حالی که فولاد خراسان با نفوذ نهادهای غیرصنعتی درگیر است.

 سناریوهای اصلاحی پیشنهادی برای ارتقای بهره‌وری و سلامت راهبری در فولاد خراسان، پیشنهاد می‌شود:

• تعیین تکلیف فوری وضعیت مدیرعاملی مجتمع و تثبیت ساختار اجرایی
• بازنگری در تمرکز مسئولیت‌های مهرآبادی و تفکیک جایگاه‌های مدیریتی
• اصلاح رابطه مالکیتی با صندوق بیمه اجتماعی و حرکت به‌سوی استقلال صنعتی
• انتشار گزارش‌های شفاف از عملکرد هیئت‌مدیره و پروژه‌های معدنی در شرق کشور
• تعامل با وزارت صمت و نهادهای نظارتی برای ارتقای سلامت راهبری و پاسخ‌گویی سازمانی

در نهایت، ساختار فعلی مجتمع فولاد خراسان و شرکت‌های وابسته، با تمرکز قدرت، بلاتکلیفی اجرایی و نفوذ نهادهای غیرصنعتی، نیازمند اصلاحات فوری در حوزه‌های مدیریتی، مالکیتی و نظارتی است. بدون این اقدامات، ادامه فعالیت مجموعه با ریسک‌های جدی و تبعات گسترده برای توسعه صنعتی شرق کشور همراه خواهد بود.