ترکیه در سایه تهدیدات اسرائیل؛ از تردید امنیتی تا آمادگی نظامی

به گزارش سرمایه فردا،  وقتی حدود سه هفته پیش، آسمان قطر از سوی صهیونیست‌ها ناامن شد و جنگنده‌های صهیونیستی، شهر دوحه، پایتخت قطر را هدف قرار دادند، تنها چند ساعت پس از این حملات بسیاری از کارشناسان نگاه خود را متوجه ترکیه کردند. ترکیه هم مانند قطر میزبان بخشی از اعضای گروه مقاومت حماس است و پس از حمله به قطر، تهدیدات از سوی تل آویو علیه آنکارا افزایش یافته است.

حتی به تازگی «محمد مظهر شاهین»، کارشناس سیاسی ترکیه‌ای در گفتگو با ریانووستی تاکید کرده است که احتمال درگیری بین ترکیه و اسرائیل در حال افزایش است و یکی از اهداف اولویت‌دار آنکارا در برهه کنونی، تشکیل ائتلافی در جهان اسلام برای تثبیت اوضاع در خاورمیانه است. به نظر می‌رسد که ترکیه حداقل تا به امروز هنوز نتوانسته در راستای تشکیل ائتلافی در جهان اسلام به یک نتیجه ملموس و عملی دست یابد، اما هیچکس آینده را ندیده و شاید در آینده روزگار جور دیگری ورق بخورد.

در واشنگتن نیز، «مایکل روبین»، عضو ارشد موسسه راست‌گرای «امریکن انترپرایز» اظهار داشته است که ترکیه می‌تواند هدف بعدی اسرائیل باشد. در شبکه‌های اجتماعی هم، «مئیر مصری»، چهره دانشگاهی و سیاسی اسرائیلی پس از حمله به قطر با انتشار پستی نوشت: «امروز قطر، فردا ترکیه». اگرچه این ادعا با خشم آنکارا روبرو شد و مشاور ارشد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با لحنی تند و غیرمعمول نوشت: «خطاب به سگ اسرائیل صهیونیستی… به زودی جهان با پاک شدن شما از نقشه، به صلح خواهد رسید»، اما این خشم مشاور اردوغان نتوانسته سایه تهدیدات صهیونیست‌ها بر سر ترکیه را کم کند.

رژیم صهیونیستی پس از حمله به قطر، تهدیدات لفظی و رسانه‌ای علیه ترکیه را افزایش داده و برخی کارشناسان از احتمال درگیری نظامی میان دو طرف سخن گفته‌اند. در آنکارا، این تهدیدات جدی تلقی شده و تردید نسبت به حمایت امنیتی آمریکا و ناتو در صورت حمله اسرائیل، به دغدغه‌ای راهبردی تبدیل شده است

تردید ترکیه نسبت به حمایت آمریکا

ماه‌هاست که رسانه‌های نزدیک به رژیم صهیونیستی به طور پیوسته بر طبل جنگ با ترکیه می‌کوبند و اردوغان را یکی از «خطرناک‌ترین دشمنان» تل آویو توصیف می‌کنند. حتی حدود یک ماه پیش، «ایتامار بن گویر» وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی در حساب کاربری خود در پلتفرم «ایکس» عکسی از «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه و شهید «اسماعیل هنیه» رئیس فقید دفتر سیاس جنبش حماس را به اشتراک گذاشت و زیر آن نوشت: «ترکیه=حماس»

همزمان روز گذشته وقتی میکروفن «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه در حین سخنرانی در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل قطع شد، رسانه‌های ترکیه‌ای اعلام کردند که کار، کار موساد است و صهیونیست‌ها در ایجاد اختلال در سخنرانی اردوغان دست داشته است.

«عمر اوزکیزیلچیک»، عضو شورای آتلانتیک به الجزیره گفته است که در آنکارا، لفاظی [ضد ترکی اسرائیل با ادبیات جنگ علیه ترکیه] جدی گرفته می‌شود و از نگاه سیاستمداران ترکیه‌ای، تهدید نظامی اسرائیل علیه آنکار دیگر یک مسئله غیرمحتمل نیست.

از سوی دیگر حملات اخیر صهیونیست‌ها به قطر تردیدهای آنکارا در مورد تضمین‌های امنیتی آمریکا به ترکیه به عنوان یک عضو ناتو را زیر سوال برده و خیلی از مقامات ترکیه درباره حمایت آمریکا دچار تردید جدی هستند. واقعیت هم این است که در زمان حمله اسرائیل به قطر با وجود آن که رهبران دوحه جایگاه ویژه‌ای به عنوان متحد واشنگتن دارند، اما واشنگتن هیچ واکنش منفی جدی و بازدارنده به این اقدام اسرائیل از خود نشان نداد. اکنون بسیاری در استانبول و آنکارا از خود می‌‍پرسند آیا حمله اسرائیل به ترکیه به عنوان یک عضو ناتو به معنای حمله به قلمرو همه اعضای ناتو قلمداد خواهد شد؟

مقامات اروپایی و آمریکایی حتی در برابر تهدیدات لفظی اسرائیل علیه ترکیه طی چند هفته گذشته واکنش چندانی از خود نشان نداده‌اند و سکوت و کم حرفی مقامات اروپای و آمریکایی در برابر تهدیدات علیه ترکیه باعث شده تا بسیاری از ترکیه‌ای‌ها اکنون خود را در برابر حمله رژیم صهیونیستی تنها ببینند.

چشم نگران آنکارا به شریک قدیمی

رژیم صهیونیستی و ترکیه زمانی شرکای منطقه‌ای قوی بودند، اما روابط بین این دو طرف از نیمه دهه ۲۰۰۰ و حمله صهیونیست‌ها به کاروان کمک‌رسانی غزه با نام «کشتی ماوی مرمره» که سفر خود را از ترکیه آغاز کرده بود، با چالش‌هایی روبرو شد و تا قطع رابطه پیش رفت. این قطع رابطه به مدت بیش از ۱۰ سال ادامه یافت و با وجود ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان ۲ طرف در سال ۲۰۱۶، ترکیه ۲ سال بعد و در پی کشته شدن شماری فلسطینی در اعتراض های نوار غزه توسط صهیونیست ها، سفیر خود را از اسرائیل فراخواند و سفیر این رژیم را اخراج کرد. با این حال، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه باردیگر در اواخر سال  ۲۰۲۲، اعتبارنامه «ایریت لیلیان» سفیر تازه رژیم صهیونیستی در آنکارا را در راستای عادی‌سازی روابط دو جانبه پس از چهار سال تیرگی، پذیرفت. تا پیش از جنگ علیه غزه در اکتبر ۲۰۲۳، مقامات ترکیه به ندرت و به صورت موردی علیه رژیم صهیونیستی موضع‌گیری ‌می‌کردند.

جنگ غزه باعث شد تا انتظارات از اردوغان به عنوان رئیس جمهور یک کشور اسلامی برای موضع گیری علیه اسرائیل بیشتر شود. از سوی دیگر اسلام‌گرایی حزب حاکم اردوغان باعث شد تا به ناچار رئیس جمهور ترکیه پس از جنگ غزه بارها به انتقاد علیه صهیونیست‌ها روی آورد، اما روابط دو طرف در طول دو سال جنگ غزه همچنان ادامه یافته است. با وجود آن که تا پیش از حمله به قطر به نظر می‌رسید که اردوغان و دیگر مقامات ترکیه‌ تجاوز نظامی اسرائیل به دیگر کشورهای منطقه را مسئله‌ای غیرمحتمل می‌دانند، اما جنگ علیه ایران و پس از آن بمباران دوحه باعث شد تا در نگاه سیاستمداران ترکیه تکرار این حملات در خاک کشورشان نیز بسیار محتمل شود.

تقاطع نامتوازان آنکارا-تل آویو

فراتر از جنگ غزه، استراتژیک‌ترین محل اختلاف اردوغان و نتانیاهو موضوع سوریه است. حکومت فعلی در دمشق یک حاکمیت وابسته به اردوغان است و این مسئله‌ای نیست که نتانیاهو از آن خوشحال باشد. «جم گوردنیز»، دریاسالار بازنشسته ترکیه در گفتگو با الجزیره هشدار داده است که «اولین نمود اصطکاک ترکیه و اسرائیل به احتمال زیاد در جبهه زمینی و هوایی سوریه ظاهر خواهد شد.» این پیش بینی به این معناست که درگیری نظامی ترکیه و اسرائیل در زمین سوریه بسیار محتمل است.

رژیم صهیونیستی نشان داده که در سوریه استراتژی «بالکانیزه» کردن به معنای تجزیه قومی سوریه را دنبال می‌کند و درخواست‌های نتانیاهو برای حمایت از دروزی‌ها و غیرنظامی شدن بخش عمده‌ای از جنوب سوریه تائید کننده همان برنامه بلندمدت تل آویو برای تجزیه سوریه است. این طرح قومیتی اسرائیل همچنین می‌تواند جرقه‌ای برای طرح‌های خودمختاری گروه‌های کردی در شمال سوریه و در منطقه هم مرز ترکیه باشد. اما ترکیه بارها تاکید کرده که اجازه تجزیه سوریه و ایجاد کانتون‌های قومی را نخواهد داد. از این رو، تقابل نظامی ترکیه و اسرائیل در سوریه بسیار محتمل است.

علاوه بر سوریه، صهیونیست‌ها تلاش دارند تا گلوی ترکیه را در قبرس فشار دهند و هفته گذشته گزارش شد که اسرائیل سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته به دولت قبرس داده است. دولت قبرس یک دولت وابسته به غرب و شریک نزدیک تل آویو است. بسیاری از صهیونیست‌ها در سال‌های گذشته در قبرس اقدام به خرید ملک و خانه کرده‌اند و حضور صهیونیست‌ها در قبرس بسیار چشم‌گیر شده است. ترکیه در شمال قبرس از دولت خودخوانده تحت نام «قبرس شمالی» حمایت می‌کند، اما این دولت خودخوانده فقط توسط ترکیه به رسمیت شناخته شده و ترکیه نیز سی هزار نیروی نظامی خود را در این بخش از قبرس مستقر کرده است. با این حال، صهیونیست‌ها با نفوذ در قبرس تلاش دارند تا برای ترکیه در شمال قبرس خط و نشان بکشند. از این رو صهیونیست‌ها طی چند سال گذشته حداقل چند نوبت مانور نظامی در قبرس برگزار کرده‌اند.

ترکیه با تقویت توان نظامی، توسعه سامانه دفاع هوایی «گنبد فولادی» و افزایش تولید موشک، در حال آماده‌سازی برای مقابله با تهدیدات اسرائیل است. اختلافات عمیق در پرونده سوریه و قبرس، احتمال درگیری در جبهه‌های زمینی و هوایی را افزایش داده و آنکارا اکنون خود را در برابر تجاوز احتمالی، تنها اما آماده می‌بیند

دست برتر ترکیه در میدان نظامی

در عین حال برای صهیونیست‌‌ها رویارویی مستقیم نظامی با ترکیه چندان هم گزینه آسانی نیست. حتی اگر ناتو از ترکیه در برابر حمله اسرائیل محافظت نکند، نمی‌تواند در برابر تجاوز نظامی احتمالی به ترکیه سکوت کند و یا تماشاچی صرف باشد. بی توجهی ناتو به حمله نظامی احتمالی اسرائیل به ترکیه، به طور کامل اعتبار و فلسفه وجودی این پیمان نظامی غربی را زیر سوال خواهد برد و ناتو ناچار است در برابر هرگونه اقدام نظامی اسرائیل علیه ترکیه دست به اقداماتی بزند.

قدرت نظامی ترکیه همچنین از نظر کمی و عددی بسیار بیشتر و بزرگتر از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است. براساس گزارش‌ها نیروهای مسلح ترکیه از نظر اندازه، پس از ایالات متحده در بین کشورهای ناتو، در رتبه دوم قرار دارند و این کشور از صنعت دفاعی پیشرفته‌ای برخوردار است.

همچنین طی چند ماه گذشته با افزایش تنش‌ها در منطقه بویژه پس از تجاوز اسرائیل به ایران، ترکیه توان دفاعی خود در حوزه موشکی را افزایش داده است. همزمان با جنگ اسرائیل و ایران، اردوغان از افزایش تولید موشک در ترکیه خبر داده بود که به نظر می‌رسید این تمایل ترکیه به افزایش تولید موشک با توجه به پاسخ‌های موشکی موفق ایران به تل آویو صورت گرفته است. ماه گذشته نیز اردوغان به صورت رسمی سیستم دفاع هوایی یکپارچه با نام «گنبد فولادی» ترکیه را افتتاح کرد.

«اوزگور اونلوهیسارچیکلی»، مدیر صندوق مارشال آلمان در آنکارا درباره احتمال حمله هوایی اسرائیل به خاک ترکیه گفته است که تقابل نظامی اسرائیل با ترکیه احتمال دارد از طریق انجام اقدامات تروریستی مانند بمب‌گذاری یا تیراندازی در مقیاس کوچک توسط مأموران اسرائیلی صورت گیرد و بعد این درگیری به بمباران هوایی کشیده شود.

«سرهات سوها چوبوک‌جوغلو»، مدیر برنامه ترکیه در موسسه اماراتی «تحقیقات و روندها» در گفتگو با تایمز اسرائیل گفته است که پس از حمله به قطر، اکنون مقامات آنکارا مطمئن شده‌اند که اسرائیل برای هرگونه تجاوزی در منطقه از طرف غرب مصنویت دارد، حتی اگر این تجاوز، حمله به متحد مهم آمریکا در منطقه، یعنی قطر باشد، چون هیچکس در غرب اسرائیل را بابت حملاتش به قطر بازخواست نکرد.