یکشنبه ۴ آبان ۱۴۰۴
در حالی‌که بیمارستان‌ها باید در زمان بحران پناهگاه و نقطه اتکای شهروندان باشند، بسیاری از مراکز درمانی تهران خود در معرض تهدیدهای جدی قرار دارند. از زلزله و جنگ تا سیل و حملات سایبری، زیرساخت‌های درمانی پایتخت با چالش‌های ایمنی روبه‌رو هستند؛ چالش‌هایی که بارها هشدار داده شده اما همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.
به گزارش سرمایه فردا، ایمنی بیمارستان‌ها در تهران، موضوعی است که هر بار با وقوع حادثه‌ای تازه به صدر اخبار بازمی‌گردد و سپس در سکوتی طولانی فراموش می‌شود. مراکزی که باید در لحظات بحرانی، نجات‌بخش باشند، خود در برابر زلزله، آتش‌سوزی، جنگ و حتی سیل آسیب‌پذیرند. تجربه جنگ ۱۲ روزه و حادثه پلاسکو بار دیگر نشان داد که زیرساخت درمانی پایتخت نیازمند بازنگری جدی است. با وجود برخی اقدامات پراکنده، هنوز گزارشی جامع از وضعیت ایمنی بیمارستان‌ها منتشر نشده و بسیاری از مراکز درمانی در برابر حوادث غیرمترقبه، فاقد استانداردهای لازم هستند. این گزارش، مروری است بر وضعیت نگران‌کننده ایمنی بیمارستان‌های تهران، چالش‌های پیش‌رو و راهکارهایی که اگر جدی گرفته نشوند، جان هزاران نفر را در بحران‌های آینده تهدید خواهند کرد.
بیمارستان های تهران در برابر حوادث آسیب پذیرند
برخی از ساختمان‌های مراکز درمانی در تهران ناایمن هستند، موضوعی که بارها برخی از مدیران شهری تذکر داده اند. با این حال همچنان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که باید جزو اولین مراکزی هستند که باید در زمان بحران خدمات‌رسانی کنند، در برابر زلزله احتمالی تهران و نیز حوادث غیرمترقبه ای مانند جنگ اخیر ناایمن هستند و باید مقاوم‌سازی و نوسازی آنها مورد توجه جدی قرار گیرد.در این میان معمولا در زمان بروز حوادث مختلف بحث ایمنی مراکز درمانی مطرح می شوند اما، پس از مدت کوتاه فراموش می شوند.. به عنوان مثال در زمان وقوع حادثه پلاسکو هشدارهای زیادی در مورد فرسودگی و ناامنی برخی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی داده شد اما، این هشدارها به جایی نرسید و همچنان بسیاری از این ساختمان ها نا ایمن هستند.
در زمان جنگ ۱۲ روزه سوالی مطرح شد که مانند بسیاری دیگر از سوال های بی پاسخ در مدتی کوتاه فراموش شد. اینکه کدامیگ از بیمارستان های پایتخت یا سایر شهرها، در برابر بمباران و یا آتش سوزی ناشی از جنگ مقاوم هستند؟! گرچه موضوع ناایمن بودن مراکز درمانی در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله یا آتش سوزی سالهاست که به عنوان یکی از چالش های مهم حوزه سلامت و ایمنی مطرح است.
در همین زمینه بعد از جنگ، دکتر سید سجاد رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت با اشاره به ضرورت ارتقای ایمنی بیمارستان‌ها در برابر حوادثی چون آتش‌سوزی، گفته بود: اقدامات متعددی از گذشته در این زمینه آغاز شده بود. یکی از مهم‌ترین این اقدامات، بررسی و ارتقای استانداردهای ایمنی، به‌ویژه در حوزه آتش‌نشانی در مراکز درمانی بود که متناسب با بودجه و امکانات موجود در هر مرکز، در حال پیگیری است.
رضوی با تأکید بر اینکه ایمن‌سازی بیمارستان‌ها یکی از شاخص‌های اصلی اعتباربخشی مراکز درمانی است، می گوید: این رویکرد سالهاست در کشور آغاز شده و هدف آن، ارتقای استانداردهای ایمنی به‌ویژه در برابر حوادث غیرمترقبه است. در حال حاضر، حدود ۵۰ هزار تخت فرسوده در کشور وجود دارد که باید به مرور جایگزین شوند؛ این روند طبیعتاً وابسته به بودجه‌ای است که در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد.
وی همچنین اشاره ای هم به اقدامات صورت گرفته برای ساخت بیمارستان های ایمن در مواقع بروز جنگ داشته و گفته : بعد از جنگ ۱۲ روزه وزیر بهداشت، به صورت جدی پیگیر اقدامات لازم برای ساخت و اصلاح بیمارستان‌های ایمن شدند. در این میان تمرکز اصلی ما برروی بیمارستان‌هایی است که نقش معین را دارند یا در شرایط اضطراری حیاتی‌اند. خوشبختانه این موضوع با استقبال سازمان برنامه و بودجه و دولت مواجه شده و امیدواریم در آینده نزدیک، شاهد ایمن‌سازی گسترده‌تری باشیم.با این حال هیچ وقت گزارشی در مورد نتیجه پیگیری های آقای وزیرتا امروز منتشر نشده است!
اما برخلاف تصور عامه، زلزله و یا جنگ و آتش سوزی تنها حوادثی نیستند که بیمارستان ها تهدید می کنند. به گفته علی نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برخی بیمارستان‌ها در معرض تهدید مستقیم سیل نیز قرار دارند.هستند. هیچ بیمارستانی نباید در بستر رودخانه، حریم کانال یا پهنه گسل احداث شود. پیش از هرگونه ساخت، استعلام‌های لازم باید از سازمان مدیریت بحران دریافت شوند.
همچنین وی اعلام کرده که علاوه بر زلزله، سیل، خشکسالی و زمین‌لغزش، مخاطراتی مانند تغییرات اقلیمی، موج‌های گرما و سرما، جنگ، طوفان گرد و غبار، آلودگی هوا، ترافیک جاده‌ای، تجمعات انبوه، اپیدمی‌ها، قطع برق و حملات سایبری نیز در زمره تهدیدهای مهم تهران هستند.
اما قبل از هر چیز باید به این مساله توجه کرد که بیش از ۵۰ درصد بیمارستان‌های پایتخت تنها در پنج منطقه شهرداری قرار دارند، در حالی که مناطقی مانند ۱۹ و ۸ فاقد حتی یک بیمارستان فعال هستند. مساله ای که به گفته نصیری،در زمان بحران، جان هزاران شهروند را به خطر می‌اندازد. در شرایط جنگ یا زلزله، یکی از راهبردهای دشمن، قطع دسترسی‌های حیاتی و مسدود کردن مسیرهای امدادی است. بنابراین باید بیمارستان‌ها را به‌صورت عادلانه و بر اساس نیاز جمعیتی شهر توزیع کنیم.
اما چه مقدار از بیمارستان های تهران مقاوم و ایمن هستند؟ سوالی که رئیس سازمان مدیریت بحران تهران در پاسخ به آن بدون اینکه آماری ارائه دهد فقط می گوید: بررسی‌های سازه‌ای که انجام شده، نشان می‌دهد تعداد بیمارستان‌هایی که از نظر مقاومت سازه‌ای در وضعیت مطلوب قرار دارند، اندک است. با این حال، در دو سه سال اخیر ۱۳ بیمارستان اقدام به مقاوم‌سازی کرده‌اند یا در حال احداث ساختمان‌های ایمن جدید هستند. بیمارستان‌ها بعد از صنعت هوافضا پیچیده‌ترین سازه‌های کشور هستند. باید بتوانند تداوم خدمات حیاتی، حفاظت از بیماران و کارکنان و یکپارچگی فیزیکی خود را در شرایط بحران حفظ کنند.
اما راهکار برون رفت از این چالش مهم اما ناگفته چیست؟ به گفته نصیری برای آماده کردن بیمارستان ها در برابر حوادث مختلف اسازمان بحران تهران، طرحی ملی برای مقاوم‌سازی پایتخت تدوین شده است. طرحی شامل برنامه‌ای ۱۰ ساله برای مقاوم‌سازی ساختمان‌های عمومی، خصوصی و زیرساخت‌های حیاتی تدوین شده است. با اجرای این طرح و تأمین بودجه و حمایت دولت می‌توان تهران را مشابه استانبول، ایمن‌سازی کرد. این طرح شامل مقاوم‌سازی شبکه‌های آب، برق، سوخت، گاز، ارتباطات و مسیرهای ارتباطی خواهد بود و در صورت تصویب دولت و مجلس، می‌تواند تحول بزرگی در تاب‌آوری شهری ایجاد کند.
رئیس سازمان مدیریت بحران همچنین به تدوین راهنمایی در این زمینه اشاره کرده و گفته است: در همین راستا «راهنمای ملی مدیریت خطر در بیمارستان‌ها»، نیز تدوین شده است. این راهنما بر اساس مطالعات بومی کشور و به‌روزرسانی استانداردهای بین‌المللی تدوین شده و اگر مفاد آن به‌درستی اجرا شود، می‌توان گفت بیمارستان‌های ما به سطح ایمنی مطلوب خواهند رسید. در حال حاضر بیش از ۲۹ متخصص مدیریت بحران سلامت و ۱۰۰ هیئت علمی در این حوزه تربیت شده‌اند، اما باید از ظرفیت علمی این افراد در برنامه‌ریزی‌ها استفاده شود.
علاوه بر موضوع ایمن بودن ساختمان بیمارستان ها لازم است که این مراکز درمانی بتوانند تا مدتی نیازهای ضروری بیماران خود را تامین کنند. نصیری با اشاره به طرح‌های جدید مدیریت بحران در این خصوص می گوید: ۲۵ مخزن آب اضطراری ویژه بیمارستان‌های تهران در نظر گرفته شده، همچنین مخازن آب اضطراری در هر محله تاسیس شده است . همچنین اتصال بیمارستان‌های منتخب به خطوط و پایانه‌های مترو در دست اجراست و سامانه هشدار سریع زلزله نیز با همکاری پژوهشگاه زلزله و دانشگاه تهران در مراحل نهایی تست فنی قرار دارد. با بهره‌برداری از این سامانه، تهران دهمین شهر جهان است که دارای سیستم هشدار سریع زلزله خواهد بود.
اما وی در نهایت به نکته مهمی اشاره کرد که تاکنون شاید مغفول باقی مانده باشد. اینکه «ایمنی هزینه نیست، سرمایه‌گذاری برای آینده است». نصیری در این مورد معتقد است؛ اگر اصول مقررات ملی ساختمان، مبحث ۲۱ و استاندارد ۲۸۰۰ در ساخت بیمارستان‌ها رعایت شود، می‌توان با اطمینان، ادعا کرد که بیمارستان‌های تهران ایمن خواهند بود و حتی در سخت‌ترین شرایط، خدمت‌رسانی ادامه خواهد داشت.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا