بازگشت اوسمار ویرا به نیمکت پرسپولیس با سومین سفر به شهری گره‌خورده با خاطرات تلخ همراه شده است؛ جایی که داربی نه‌تنها یک جدال فوتبالی، بلکه میدان سنجش ذهن، تاکتیک و آینده سرخ‌ها خواهد بود.

به گزارش سرمایه فردا، داربی این بار در اراک، بیش از آنکه یک مسابقه معمولی باشد، به صحنه‌ای شبیه آزمایشگاه فشار برای اوسمار ویرا تبدیل شده است. مربی برزیلی پرسپولیس در شرایطی پای به این میدان می‌گذارد که ترکیبش نیمه‌کاره، ستاره‌هایش نیمه‌سالم و خاطراتش از این شهر نیمه‌تلخ است. او باید هم‌زمان با معادلات پیچیده خط میانی، یورش بال‌های سرعتی استقلال و مهاجم جوان زهردار رقیب دست‌وپنجه نرم کند و در عین حال با سایه شکست‌های گذشته در همین زمین بجنگد. داربی اراک برای اوسمار فقط یک مسابقه نیست؛ بازسازی اعتماد، مدیریت ذهن و آزمونی است که می‌تواند مسیر پرسپولیس در ادامه فصل را بازتعریف کند.

اگر در این سال‌ها یک چیز درباره اوسمار ویرا ثابت مانده باشد، این است که هرگز مسیر ساده تحویل نمی‌گیرد. سرمربی برزیلی که دوباره به نیمکت پرسپولیس برگشته، قبل از آن‌که حتی فرصت کند نفسش را تنظیم کند، خود را مقابل بزرگ‌ترین آزمون نیم‌فصل می‌بیند؛ مسابقه‌ای که نامش داربی است اما امسال یک مقصد عجیب و غریب هم دارد: اراک؛ شهری که برای سرخ‌ها به‌خصوص اوسمار، بیشتر به یک یادگاری از روزهای سخت شبیه است تا یک مقصد فوتبالی عادی.

اوسمار که در بازگشت دوباره‌اش ۲ پیروزی به دست آورده، حالا با چمدانی از دردسرهای ریز و درشت وارد هفته‌ای شده که شاید مسیر تیمش در ادامه فصل را مشخص کند. ترکیب ناقص، ستاره‌های نیمه‌سالم، حریفِ پرقدرت و البته خاطرات تلخ از شهری که هر بار برایش هزینه‌ساز شده، مجموعه‌ای است که مربی آرام و کم‌حرف پرسپولیس را به یک چهره متفکر و محتاط تبدیل کرده است.

معادلات پیچیده خط میانی

اوسمار از روز اول بازگشتش می‌دانست لیست بازیکنانش کامل نیست اما تصور نمی‌کرد درست در داربی مجبور شود روی چند نقطه حساس با علامت سؤال وارد مسابقه شود. داستان بازیکنان غایب، برای هواداران پرسپولیس قصه‌ای تکراری شده اما این بار موضوع فقط محرومیت یا مصدومیت نیست؛ مساله زمان است.

۲ مهره خارجی تیم ـ یکی بال فرانسوی‌ و دیگری طراح مونته‌نگرویی ـ هنوز وضعیت روشنی برای روز مسابقه ندارند. پزشکان باشگاه چراغ سبز محتاطانه‌ای درباره وینگر سرعتی تیم نشان داده‌اند اما برای بازی‌ساز اروپای شرقیِ سرخ‌ها شرایط متفاوت است؛ او هنوز از نظر بدنی فاصله زیادی تا آماده‌سازی کامل دارد و بعید نیست دوباره ترکیب بدون او بسته شود.

در نبود این هافبک خلاق، اوسمار مجبور است با همان گزینه‌ای که از ۲ هفته قبل به او تکیه کرده ادامه دهد؛ بازیکنی که شاید در خلق موقعیت به پای هم‌تیمی غایبش نرسد اما در نظم، جنگندگی و پوشش دفاعی نقشی کلیدی دارد. اگر بال سرعتی تیم هم برسد، پیامد مستقیمش خروج یک چهره قدیمی از ترکیب خواهد بود؛ مردی که سابقه درخشش در داربی را دارد اما این روزها جایگاهش زیر فشار انتخاب‌های جدید لرزان شده است.

این‌ها معادله‌هایی است که هر کدام می‌تواند شکل خط میانی پرسپولیس را تغییر دهد.

چالش بزرگ‌تر؛ یورش آبی‌ها

وقتی حرف از استقلال این فصل می‌شود، اولین نکته‌ای که جلب توجه می‌کند خط حمله آنهاست. تیم رقیب حتی بدون مهاجم خارجی خود، یکی از هجومی‌ترین تیپ‌های لیگ را به نمایش گذاشته و ۲ بال تیزپای‌شان ـ یکی از شرق اروپا و دیگری ملی‌پوش ایرانی ـ برای هر دفاعی دردسر درست می‌کنند.

اوسمار خوب می‌داند منطقه کناری برای تیمش می‌تواند کابوس‌ساز شود. دوئل وینگر چپ آبی‌ها با دفاع راست پرسپولیس از آن نبردهایی است که می‌تواند ریتم بازی را تغییر دهد؛ بازیکنی با دریبل‌های انفجاری مقابل مدافعی که نقطه قوتش صلابت و قطع توپ است. در سمت دیگر میدان، برخورد نفر سرعتی استقلال با مدافع راست جدید پرسپولیس یا حتی گزینه باتجربه‌ای که روی نیمکت دارد، یک نگرانی قابل لمس است.

اما خطر فقط از جناحین نمی‌آید. مهاجم جوان استقلال که این روزها در اوج روحیه است، در ۲ بازی آخر تیمش گل زده و حالا رویای اولین درخشش در داربی را دارد. این یعنی قلب دفاع پرسپولیس ـ ترکیبی از تجربه و جسارت ـ باید دقیق‌ترین شب فصلش را سپری کند. یک اشتباه و یک جاگیری غلط می‌تواند تمام برنامه‌های اوسمار را در چند ثانیه دود کند.

بازگشت به صحنه زخم‌ها

اراک، برای اوسمار یک شهر عادی نیست. هر مربی یک جغرافیای نحس دارد و برای اوسمار، این شهر همان نقطه‌ای است که ۲ بار کامش را تلخ کرده؛ یک بار با گل دور از انتظار از ۶۰ متری و بار دوم با حذف در مسابقه‌ای که سرنوشتش به پنالتی‌ها کشید. حالا برای بار سوم، بازگشت به همین زمین، اتفاقی است که ناخودآگاه فشار روانی مضاعفی ایجاد می‌کند.

مربی برزیلی برخلاف ظاهر آرامش، این چیزها را خوب به خاطر دارد. به‌ خصوص حالا که مقابلش نه یک تیم میانه‌جدولی، بلکه صدرنشین لیگ و بزرگ‌ترین رقیب تاریخش قرار گرفته. داربی در تهران همیشه بار روانی خودش را دارد، اما داربی در شهری دیگر، آن هم شهری که برای پرسپولیس یادآور شکست‌های تلخ بوده، شرایط را چند لایه سخت‌تر می‌کند.

اوسمار و انتخاب‌های سخت

حالا همه‌ چیز به یک نقطه می‌رسد: تصمیم‌گیری. اوسمار برای بستن ترکیبش باید هم‌زمان ۴ جبهه را مدیریت کند:

۱. بازگرداندن ستاره‌ها بدون ریسک مصدومیت

۲. کنترل ۲ بال خطرناک استقلال

۳. مقابله هوشیارانه با مهاجم جوان و زهردار رقیب

۴. جنگ ذهنی با خاطرات بد اراک.

این یعنی او نه‌فقط باید ترکیب انتخاب کند، بلکه باید مسابقه‌ای میان گذشته، حال و آینده را مدیریت کند.

سرمربیانی که از مسیرهای سخت گذشته‌اند، خوب می‌دانند داربی فقط نبرد تاکتیک‌ها نیست؛ نبرد ذهن‌هاست. در این میدان، اوسمار باید ثابت کند آن مربی شکننده هفته‌های سختِ قبل پرسپولیس نیست؛ بلکه فرمانده‌ای است که می‌تواند تیم را از بحران عبور دهد.

نبرد اراک، مسابقه‌ای است که نتیجه‌اش فقط ۳ امتیاز نیست؛ سنجاقی است که سرنوشت پرسپولیسِ اوسمار را در ادامه فصل به آن گره می‌زند. اگر عبور کند، روایت تازه‌ای آغاز خواهد شد. اگر نه، دوباره همان پرسش‌های قدیمی برمی‌گردد. شاید همین است که داربیِ پیشِ‌ رو را به یکی از متفاوت‌ترین و پرالتهاب‌ترین نسخه‌های سال‌های اخیر تبدیل کرده است.

مشکل داربی همیشه پابرجاست

اما مشکل داربی همیشه پابرجاست، چراکه سال هاست پای داوران خارجی از قضاوت مهم ترین مسابقه فوتبال ما بریده شده و داوران داخلی این دیدار را سوت زده اند؛ قضاوت هایی که اغلب همراه با حواشی و حرف و حدیث‌هایی نیز بوده است.

اکنون در آستانه دربی ۱۴ آذر، مسؤولان ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس پیشاپیش نگرانی هایی را نسبت به داوری ابراز کرده اند. سوای بخشی از آن نظرات که ایجاد جنگ روانی را دنبال می کند، بخشی نیز برگرفته از نگرانی های به حقی است. بدون رودربایستی وضعیت کیفی داوری ما در چند سال اخیر چندان مطلوب نبوده و این ریشه در عوامل مختلفی دارد؛ از مسئولان داوری فدراسیون فوتبال گرفته تا نحوه و چگونگی آموزش داوران، سطح دانش، بینش و آمادگی آن ها، نوع انتخاب ها، میزان امکانات و کمبودهای داوران و متاسفانه فساد فوتبال که جامعه داوری نیز از آن بری نبوده. داوری فوتبال ما چند سال است در عرصه بین المللی و حتی آسیایی تنزل کرده و کوبل یا حداقل داور ممتازی ندارد! در همین یک و نیم فصلی که سیستم کمک داور ویدئویی وارد فوتبال ما شده، اشتباهات داوری را کم شاهد نبوده ایم! شاید بخشی از آن به کمبود یا نقصان امکانات این سیستم برگردد، ولی بخش مهم آن ناشی از سطح دانش و کیفیت داوران است که خود حساسیت ها و حواشی ای را  موجب شده و می شود (چند سال قبل که لزوم ورود وار به فوتبال ایران مطرح شد نیز در همین صفحه نوشتیم مشکل اصلی داوری ما “نبود وار” نیست که با آمدن آن مرتفع شود).

با این تفاسیر و توجه به وضعیت فعلی داوری ما و حساسیت های ناشی از عملکردها، چرا سطح قضاوت این بازی مهم را با استفاده از داوران خبره خارجی افزایش ندهیم و هم چنین موجب کاهش قسمت عمده ای از تنش ها و حواشی نشویم؟ شاید اگر کمیته داوران تصمیم گیران باتجربه تر، زیرک تر و واقع بین تری داشت، گزینه داور خارجی برای داربی را مورد مطالعه جدی تری قرار می داد.

از جنجالی‌ترین دربی‌های تاریخ

یکی از جنجالی‌ترین دربی‌های تاریخ در سال ۱۳۷۸ رقم خورد که تیم پرسپولیس ۹ نفره شد اما در نهایت بازی با تساوی بدون گل خاتمه یافت. دوم مهرماه ۷۸ یکی از دیدارهای خاص دو تیم بود؛ نادر محمدخانی که ستون اصلی خط دفاعی بود، در دقیقه ۲۲ در پی یک خطا از زمین اخراج شد. تنها لحظاتی بعد این اسماعیل حلالی بود که در دقیقه ۳۰ کارت زرد دوم را از داور گرفت و در میان بهت و حیرت تماشاگران پرسپولیس و خوشحالی زایدالوصف تماشاگران مقابل، از زمین مسابقه اخراج شد. پرسپولیس باید با احتساب وقت‌های تلف‌شده، ۷۰ دقیقه بعدی را ۹ نفره بازی می‌کرد. استقلال یک پیروزی پرگل را پیش روی خود می‌دید اما…

بازی در حالی با تساوی بدون گل به پایان رسید که استقلالی‌ها مدعی شدند بین دو نیمه آنها را تحت فشار گذاشته‌اند تا به پرسپولیس گل نزنند و از آن طرف پرسپولیسی‌ها نیز بحث غیرت و دوندگی ۹ نفره را عامل این تساوی خوانده و می‌خوانند. در همین ارتباط بد ندیدیم با دو بازیکن حاضر در آن دربی معروف گفت‌و‌گو کنیم که حرف‌های جالبی هم زدند.

پایان رأفت: استقلالی‌ها دروغ بزرگی ساختند!

مهاجم سابق تیم پرسپولیس درباره آن دربی مشهور می‌گوید: همه دربی‌ها خاطره‌انگیز است و خود من هم بازی‌های هیجان‌انگیزی را برابر استقلال تجربه کرده‌ام. هم گل زدم و هم دو پاس گل دادم  اما یک بازی خیلی متفاوت و خاص بوده است. روزی که بازیکنان پرسپولیس کوه غیرت بودند و به اتفاق هواداران از سکوها تا زمین مسابقه تا آخرین نفس از خود مایه گذاشتند تا شاید شیرین‌ترین تساوی تاریخ باشگاه رقم بخورد. تساوی بدون گلی که شاید از چند پیروزی حلاوت بیشتری داشت و تأثیرگذارتر بود.

او ادامه می‌دهد: تیم ما تا دقیقه ۳۰ با کارت‌های قرمز داور عربستانی ۹ نفره شد. نادر محمدخانی و اسماعیل حلالی از زمین اخراج شدند آن هم در دربی که خودش به تنهایی سخت و استرس‌زاست. شما همین الان به یک بازیکن استقلال یا پرسپولیس بگویید قرار است ۹ نفره شوید، ببینید چه حالی دست پیدا می‌کند؛ تازه از الان هم اگر بخواهید به او اطلاع دهید! اصلا کدام یک جرأت می‌کنند بازی کنند یا سالم از زمین خارج شوند؟

پایان رأفت ضمن اشاره به وضعیت رختکن پرسپولیس پس از سوت پایان آن دربی، یادآور می‌شود: ما با چنگ و دندان در آن دربی، بازی کردیم که شکست نخوریم. کاش بودید و می‌دیدید نادر محمدخانی و اسماعیل حلالی از فرط خوشحالی بابت اینکه روی اخراج آنها پرسپولیس نباخته، در رختکن چگونه اشک می‌ریختند. هرگز آن روز تاریخی را فراموش نخواهم کرد. حالا استقلالی‌ها دروغ می‌گویند تا روی گل نزدن خود و مساوی با یک تیم ۹ نفره سرپوش بگذارند.

او ادامه می‌دهد: استقلالی‌ها یک ادعای واهی را مطرح می‌کنند و ما هم می‌توانیم بگوییم به ما هم دستور دادند ۹ نفره تیم استقلال ۱۱ نفره را شکست ندهید! دروغ که شاخ و دم ندارد. این حرف‌ها پوچ و توخالی است و اگر استقلالی‌ها زورشان می‌رسید به ما رحم نمی‌کردند و خودشان هم بهتر از هر کسی این موضوع را می‌دانند.

از پایان رأفت درباره دربی ۱۰۶ و تقابل ریکاردو ساپینتو با اوسمار ویرا می‌پرسیم که پاسخ می‌دهد: شرایط هر دو تیم ابتدای فصل چندان جالب نبود اما در حال حاضر اوضاع پرسپولیس و استقلال بهتر شده است. هر دو تیم بالای جدول هستند و استقلال یک بازی کمتر انجام داده است. پیش‌بینی اینکه نتیجه چه می‌شود سخت است اما امیدوارم بازی خوب و تماشاگرپسندی از آب در بیاید.

مهاجم پیشین پرسپولیس درباره ستاره احتمالی دربی پیش رو نیز می‌گوید: باید دید روز مسابقه کدام بازیکن آماده است و در شرایط روحی و روانی بهتری به سر می‌برد. البته اگر نظر شخصی من را بخواهید باید اسم اوستون اورونوف را بیاورم که این روزها فوق‌العاده سرحال و آماده نشان داده است. اورونوف با تکنیک بالای خودش می‌تواند در این دربی تفاوت‌ها را رقم زده و حتی برنده این بازی را تعیین کند به شرط آنکه مصدوم نباشد یا اینکه مصدوم نشود!

سیاسی‌ترین دربی تاریخ فوتبال تهران و ایران

علی لطیفی پیشکسوت پرسپولیس که یکی از بازیکنان دربی ۲ مهر ۱۳۷۸ بوده است خلاف نظر پایان رأفت را دارد.

او در این رابطه به ما گفت: به جرأت می‌گویم آن بازی، سیاسی‌ترین دربی تاریخ فوتبال تهران و ایران بوده است. استقلالی‌ها دروغ می‌گویند، آیا مهندس فائقی معاون وقت سازمان تربیت بدنی که در این رابطه دست به افشاگری زد هم دروغ گفت؟ همه ایران می‌دانند بعد از آنکه داور عربستانی اسماعیل حلالی و نادر محمدخانی را به دلیل خشونت از زمین اخراج کرد، علی پروین تصمیم گرفت تیم پرسپولیس را بیرون بکشد!

لطیفی ادامه داد: من خودم بازیکن استقلال بودم و هرگز چنین جوی در رختکن ندیدم! سرمربی تیم ما سوکوموروخوف که آدم بسیار خوبی هم بود، اصلا نتوانست بین دو نیمه با بازیکنان استقلال حرف بزند. چند نفر به رختکن ما آمدند و حرف‌هایی به جواد زرینچه زده شد که کاپیتان تیم ما برافروخته و عصبی شد‌ و فقط فحش می‌داد!

او افزود: از آن طرف هم خود پرسپولیسی‌ها راستش را بگویند که چه کسانی وارد رختکن آنها شده و از علی پروین خواهش کردند تیم را بیرون نکشد و بازی کند.  به او اطمینان دادند نگران نتیجه بازی نباشد و خود پرسپولیسی‌ها بهتر از هر کسی این موضوع را می‌دانند و از این دسته از دوستان می‌خواهم که وجدان داشته باشند و راستش را بگویند! باور کنید رختکن ما آن روز از شرایط عادی خارج شده و نتوانستیم خودمان را برای نیمه دوم جمع و جور کنیم.

پیشکسوت پرسپولیس تصریح کرد: به علی پروین و پرسپولیسی‌ها اطمینان خاطر دادند نگران نباشند و به ما هم گفتند که وضعیت ملتهب است و حواستان جمع باشد! مستقیم نگفتند گل نزنید اما همین جمله وضعیت ملتهب است و حواستان باشد تیم استقلال و ما که جوانانی ۲۰ یا ۲۱ ساله بودیم به هم ریخت. نمی‌دانید دچار چه استرسی شدیم و چقدر نیمه دوم اذیت شدیم. اصلا نمی‌توانستیم بازی همیشگی خود را ارائه بدهیم.

علی لطیفی تأکید کرد: این یک ادعا نیست اما به جرأت می‌گویم اگر رختکن ما را به هم نمی‌ریختند و به خاطر علی پروین و پرسپولیس آن شرایط را به وجود نمی‌آوردند استقلال حداقل با اختلاف ۳ گل  دربی را می‌برد اما متأسفانه این اجازه را ندادند. حالا هم پرسپولیسی‌ها مدعی می‌شوند این نتیجه محصول دوندگی خودشان بوده است! جالب آنکه در آن بازی به داور هم گفته شد نمی‌توانیم امنیت شما را تأمین کنیم و ممکن است تماشاگران از روی سکوها به داخل زمین بریزند! به همین خاطر داور نیمه دوم با پرسپولیسی‌ها مدارا کرد در حالی که می‌توانست دو یا سه پرسپولیسی دیگر را هم اخراج کند. به عنوان مثال مهدی هاشمی‌نسب در نیمه دوم با لگد به صورت من ضربه زد که کارت قرمز مستقیم داشت اما داور عربستانی از ترس خودش را به ندیدن زد و از کنار آن صحنه بی‌تفاوت گذشت.

مهاجم سابق استقلال درباره دربی روز جمعه نیز توضیح مبسوطی داد و گفت: من استقلالی هستم و طبیعی است دوست دارم تیم محبوب خودم برنده این مسابقه شود. با این وجود باید واقعیت را هم در نظر گرفت که دربی یک بازی متفاوت است. به همان اندازه که پرسپولیس برای بردن در این بازی برنامه دارد، تیم استقلال هم برای کسب سه امتیاز طرح‌ریزی کرده است. به خصوص که برنده شدن استقلال در این دیدار می‌تواند صدرنشین جدول را عوض کند یا اینکه فاصله استقلال با تیم دوم بیشتر شود. شاید خیلی‌ها استقلال  را برنده دربی می‌دانند در حالی که تجربه بارها و بارها ثابت کرد تیمی که شرایط بدتری از نظر فنی و روحی و روانی داشت بهتر بازی کرد و در بازی‌های زیادی برنده شد. به این خاطر که دربی شرایط خاص خود را دارد و اتفاقات پیش از بازی نمی‌تواند تعیین‌کننده نتیجه بازی باشد. با این حال استقلال بازیکنان جوان‌تری دارد که می‌توانند با دوندگی شرایط را به سود تیم خود تغییر دهند. البته یاسر آسانی هم خیلی تعیین‌کننده است و اگر این ستاره چپ پا روزش باشد شک نداشته باشید به تنهایی می‌تواند شکست تیم پرسپولیس را رقم بزند.