شاخص سورپرایز اقتصاد جهانی

روندهای اقتصادی که پشتوانه این داده‌های واقعی بوده‌اند، دلایل متعددی را برای خوش‌بینی به سال۲۰۲۴ دراختیار تحلیلگران قرار می‌دهند. اولین دلیل، تاب‌آوری چشمگیری است که اقتصاد جهانی سال گذشته از خود نشان داد. اقتصاد جهانی از سال۲۰۲۰ تلاطمات ناشی از همه‌گیری کووید، بحران اوکراین و اختلال در زنجیره تامین را پشت سرگذاشته است. این رویدادها منجر به بالاترین جهش تورمی و اتخاذ تهاجمی‌ترین چرخه افزایشی نرخ بهره درچند دهه اخیر شد. با وجود این، اقتصادهای مختلف خود را بهتر از انتظار با شرایط جدید تطبیق داده‌اند. در سه‌ماه سوم ۲۰۲۳، تولید ناخالص داخلی جهان ۹درصد بالاتر از سطوح قبل از همه‌گیری بوده است.

کسب‌وکارها توانسته‌اند سازوکارهای لجستیکی خود را بازسازی کنند، اروپا وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش داده و نرخ‌های بهره بالاتر منجر به جهش نرخ بیکاری نشده است. این تاب‌آوری پایه مستحکمی را برای سال جدید فراهم می‌آورد.  دلیل دوم این است که آفت تورم به سرعت درحال فروکش کردن است. قیمت‌های جهانی سال گذشته ۸٫۹ درصد افزایش یافتند و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که نرخ تورم جهانی درسال جاری به ۵٫۲درصد تقلیل یابد. تورم موادغذایی از گندم گرفته تا روغن خوراکی افت شدیدی کرده و قیمت حامل‌های انرژی نیز تعدیل شده است. سلسله شوک‌های دوره همه‌گیری به زنجیرتامین نیز تا حد زیادی برطرف شده است. چسبندگی نرخ تورم حوزه خدمات نیز به‌دلیل وضعیت مساعد بازار کار و رشد سریع دستمزدها است و بنابراین اثر منفی آن قابل چشم‌پوشی است.

بازگشت آرامش

دلیل دیگر، کمرنگ شدن هراس فعالان اقتصادی از در اوج ماندن نرخ بهره برای مدت طولانی است. بانک‌های مرکزی بزرگ اکنون ممکن است زودتر از انتظار قبلی کاهش نرخ بهره را آغاز کنند. این اتفاق باعث آرامش خاطر خانوارها و کسب‌وکارها خواهد شد. گرچه چند بانک محلی در ماه مارس با بحران مواجه شدند، اما تبعات نرخ بهره بالا برای بانک‌ها محدود بوده است. درواقع چرخه اخیر سیاست انقباضی به شناسایی نقاط ضعف، از جمله کسب‌وکارهای زامبی و بانک‌های که از کمبود سرمایه رنج می‌برند، کمک کرده است. درعین حال، بازارهای مالی نیز سال پررونقی را تجربه کردند. شاخص‌های اصلی وال‌استریت ماه گذشته به رکوردهای تاریخی خود نزدیک شدند و حتی در بعضی موارد از آنها عبور کردند. حتی اوراق بدهی نیز پایان خوبی داشتند. درمجموع می‌توان گفت شانس «فرود نرم» اقتصاد آمریکا به معنای کنترل تورم بدون وقوع رکود در ۲۰۲۴ افزایش یافته است.

البته انتظار نمی‌رود که همه اقتصادها درسال جدید عملکرد خوبی داشته باشند. فعالیت اقتصادی در بریتانیا و آلمان افت کرده است. بازگشت چین بعد از دوران همه‌گیری ناامیدکننده بوده است. اما از طرف دیگر هند، مکزیک و ویتنام درحال بهره‌گیری از تغییرات در الگوهای تجارت هستند و سرمایه‌گذاران به حضور در این کشورها در ۲۰۲۴ علاقه نشان داده‌اند. رتبه اعتباری بدهی دولتی یونان بعد از سال‌ها وقفه به درجه «قابل سرمایه‌گذاری» ارتقا یافته است. در ترکیه و آرژانتین برخی رویکردهای غیرمتعارف در سیاستگذاری اقتصادی مهار شده‌ است. بانک‌های مرکزی بسیاری از کشورهای درحال توسعه نیز عزم خود را برای تحت کنترل درآوردن تورم جزم کرده‌اند.

درآخر باید به سال فوق‌العاده حوزه فناوری اشاره کرد. چت جی‌پی‌تی رکورد سریع‌ترین رشد یک برنامه کاربردی را به نام خود ثبت کرد و هیجان ایجادشده درباره «هوش مصنوعی مولد» به یکی از محرک‌های اصلی رشد بازارسهام آمریکا تبدیل شد. به‌کارگیری «هوش مصنوعی مولد» توسط کسب‌وکارها در ۲۰۲۴ می‌تواند به رشد بهره‌وری شرکت‌ها کمک شایانی کند. نوآوری‌های دیگر نیز امیدوارکننده هستند. صدور تاییدیه نهادهای نظارتی برای داروهای لاغری و رایج شدن آنها می‌تواند بارمالی حوزه درمان را کاهش دهد. پیشرفت شرکت خودروسازی تویوتا درتوسعه باتری‌های حالت جامد نیز ممکن است بتواند بازی را در صنعت خودروهای برقی عوض کند.

ترسیم این چشم‌انداز مثبت دلیلی برای رضایت بیش از حد از وضع موجود نیست. اقتصاد جهانی کماکان در سال جاری با چالش‌های مهمی روبه‌رو است، از انتخابات‌های حساس در کشورهای مختلف گرفته تا انباشت فزاینده بدهی‌های دولتی. اما پس از مشاهده تاب‌آوری اقتصاد در ۲۰۲۳، شانس زیادی وجود دارد که اتفاقاتی که در ۲۰۲۴ رخ می‌دهند، بهتر از انتظار باشند./دنیای اقتصاد