اقلامی چون نان و غلات، که کاهش مصرف آنها به سادگی ممکن نیست، با رشد قابل توجهی همراه بودهاند. بهطور خاص، انواع گوشت قرمز و سفید در یک ماه گذشته حدود ۵ درصد افزایش قیمت داشتهاند. همچنین، چای و قهوه با رشدی بیش از ۵.۵ درصد مواجه شدهاند. روغن، نان و غلات نیز با رشد ۱۶.۶ درصدی، سهم قابل توجهی در افزایش ۳.۵ درصدی شاخص قیمتها ایفا کردهاند.
با وجود عبور نسبی از بحران جنگ، که هنوز نمیتوان با قطعیت گفت بهطور کامل پشت سر گذاشته شده، انتظار میرفت در ماههای خرداد و تیر، متوسط قیمتها با جهش بیشتری همراه شود. با این حال، به نظر میرسد این رشد یا از سوی خانوارها مدیریت شده یا از سمت عرضه کنترل شده است. خانوارها با کاهش تقاضا برای کالاهای غیرضروری و تمرکز بر اقلام ضروری، توانستهاند تا حدی از وقوع بحران جلوگیری کنند.
در شرایط فعلی، اگر تا شش ماه پیش بازدهی ماهانه ۳ درصد برای حفظ وضعیت اقتصادی خانوارها کافی بود، اکنون باید هدفگذاریها به بیش از ۳.۵ درصد افزایش یابد تا سطح زندگی نسبت به سال گذشته افت نکند. رشد درآمدها و بازدهی داراییها باید از این نرخ عبور کند تا فشار تورمی کمتر احساس شود.
یکی از دلایل احساس تورم بیشتر از نرخهای رسمی اعلامشده، تفاوت در سبد مصرفی خانوارهاست. برخی افراد مصرفکنندهی بیشتر برنج یا نان هستند و نسبت به افزایش قیمت این اقلام حساسترند. در حالیکه نرخ تورم اعلامشده توسط مرکز آمار، میانگینی موزون از قیمت تمامی کالاهاست.
این دادهها دو پیام مهم دارند: نخست، ضرورت افزایش نرخ بازدهی انتظاری به بیش از ۳.۵ درصد، بهویژه برای جبران کاهش ارزش در صندوقهای درآمد ثابت؛ دوم، بازنگری در ترکیب هزینههای خانوار. بهعنوان مثال، اگر سهم اجاره مسکن بیش از ۳۶ یا ۳۷ درصد از سبد هزینهای خانوار را تشکیل میدهد، کاهش این سهم میتواند در کنترل فشار تورمی مؤثر باشد—بهویژه در شرایطی که درآمدها همپای تورم رشد نکردهاند.
عاملی برای حفظ روند صعودی تورم موثر است
با توجه به رشد ۱۶.۶ درصدی قیمت نان و غلات، هرچند احتمال تکرار این رشد در ماههای آینده کم است، اما کاهش نرخ رشد عمومی قیمتها نیز بعید به نظر میرسد. در ماههای مرداد و شهریور، احتمالاً شاهد افزایش قیمت اجاره خواهیم بود که خود عاملی برای حفظ روند صعودی تورم خواهد بود. بنابراین، خانوارها باید خود را برای افزایش ماهانه ۳.۵ درصدی درآمد یا بازدهی داراییها آماده کنند تا بتوانند با شرایط جدید اقتصادی کنار بیایند.
در این میان، بازار سهام با رکود مواجه شده و بسیاری از بازارهایی که نیازهای غیرضروری مردم را تأمین میکنند، در وضعیت مشابهی قرار دارند. با این حال، در هفته گذشته، صندوقهای طلا با رشد ۷ تا ۹ درصدی مواجه شدند که میتواند بخشی از زیانهای سرمایهگذاران را جبران کند.
نمودارهای تورمی نیز نشان میدهند که پس از ۱۵ یا ۱۶ ماه، نرخ تورم نقطهبهنقطه بار دیگر به بالای ۴۰ درصد رسیده و بعید است بهزودی به زیر این سطح بازگردد. از دیماه سال گذشته، روند صعودی تورم آغاز شده و سرعت رشد قیمتها افزایش یافته است. در حالیکه تورم در ماههای پایانی سال گذشته در محدوده ۳۱ تا ۳۲ درصد تثبیت شده بود، اکنون مجدداً به بالای ۴۰ درصد بازگشته است.