جنگ اوکراین پایان می یابد؟

به گزارش سرمایه فردا، اوکراین این روزها بیش از هر زمان دیگری به صداقت و اراده روسیه در مسیر صلح تردید دارد؛ تردیدی که با انتشار خبرهایی درباره تدوین یک طرح ۲۸‌بندی صلح با مشارکت آمریکا و روسیه و در اوج درگیری‌ها در شرق کشور، عمیق‌تر شده است. در حالی که نیروهای اوکراینی تلاش می‌کنند خطوط دفاعی خود را در برابر محاصره پوکروفسک و میرنوهراد حفظ کنند، این دو شهر بیش از یک ماه است زیر سنگین‌ترین فشار نظامی مسکو قرار دارند.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، در پیامی ویدیویی تأکید کرد: «روسیه هیچ تمایلی به پایان جنگ ندارد؛ وگرنه از ابتدا آن را شروع نمی‌کرد.» او این سخنان را در شرایطی بیان کرد که گزارش‌هایی از طرح مشترک آمریکا و روسیه منتشر شده است؛ طرحی که اوکراین را برای واگذاری بخشی از قلمرو خود تحت فشار قرار می‌دهد، خط قرمزی که کی‌یف بارها اعلام کرده غیرقابل مذاکره است. زلنسکی همچنین گفت: «ایالات متحده توان آن را دارد که روسیه را وادار کند تمایل واقعی به پایان جنگ نشان دهد.»

کی‌یف اعلام کرده روسیه ۱۵۰ هزار نیرو برای محاصره پوکروفسک و میرنوهراد بسیج کرده است؛ منطقه‌ای که اکنون از سه جهت در محاصره قرار دارد و تنها مسیر بازمانده تدارکاتی آن از سمت غرب است. زلنسکی در نشست مجازی با سناتورهای آمریکا گفت روسیه در محور پوکروفسک بیشترین تلفات کل جنگ را متحمل شده و شمار کشته‌ها را ۲۵ هزار نفر برآورد کرد. ستاد کل اوکراین نیز با انتشار ویدئویی از ورود نیروهای کمکی و استمرار خطوط ارتباطی خبر داد و تصاویری از پاکسازی مواضع در غرب پوکروفسک و استقرار نیروها در مرکز شهر منتشر کرد. در این نبردها، پهپادها نقش اصلی را ایفا می‌کنند و فرمانده گارد ملی اوکراین از نیاز فوری به افزایش تولید و خرید پهپاد سخن گفته است.

فرماندهی روسیه هنوز در انتخاب راهبرد خود مردد است

اندیشکده «مؤسسه مطالعات جنگ» در واشنگتن گزارش داده که فرماندهی روسیه هنوز در انتخاب راهبرد خود مردد است؛ اینکه شهرها را محاصره کند یا با تاکتیک نفوذی پیش برود. همین دوگانگی سرعت پیشروی را کند کرده است. مقاومت اوکراین در دابروپیلیا نیز مانع تکمیل محاصره وسیع شده و روسیه اکنون با ارتش‌های دوم و پنجاه‌ویکم تلاش دارد حلقه‌ای محدودتر ایجاد کند. در سایر محورهای جبهه به طول ۱۲۰۰ کیلومتر نیز روسیه به دنبال شکاف‌های احتمالی است و تنها در یک هفته چند روستا در خارکیف، دنیپروپتروفسک و زاپوریژیا را تصرف کرده است. برتری هوایی همچنان برگ برنده روسیه است؛ روزانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ بمب گلاید روی خطوط اوکراین ریخته می‌شود و مسکو قصد دارد سال آینده تولید روزانه را به ۳۳۰ بمب برساند.

مسکو با پهپاد و موشک شهرهای اوکراین را هدف قرار می‌دهد. تنها در هفته گذشته ۱۶۰۰ پهپاد و ۷۸ موشک شلیک شد که اوکراین توانست بخش زیادی از آن‌ها را ساقط کند، اما آسیب‌های گسترده به مناطق مسکونی ادامه دارد. مرگبارترین حمله در ۱۹ نوامبر رخ داد؛ زمانی که روسیه یک مجتمع ۹ طبقه در ترنوپیل را ویران کرد و دست‌کم ۲۵ نفر، از جمله چند کودک کشته و ۸۰ نفر زخمی شدند. اوکراین نیز با حمله به تأسیسات انرژی روسیه پاسخ داد و ترمینال نفتی نووروسییسک، پالایشگاه ساراتوف و ریازان را هدف قرار داد؛ هرچند تأثیر این حملات بر توان سوخت‌رسانی ارتش روسیه هنوز روشن نیست.

در عرصه دیپلماسی، طرح‌های صلح متعارض در جریان است. زلنسکی در سفر به آنکارا با اردوغان دیدار کرد اما از ملاقات با فرستاده ویژه آمریکا که حامل طرح صلح ۲۸‌بندی بود، خودداری کرد. این طرح شامل واگذاری زمین و کاهش نیروهای مسلح اوکراین است؛ دو مطالبه اصلی مسکو. در مقابل، اوکراین و متحدان اروپایی طرحی جداگانه برای آتش‌بس تدوین کرده‌اند که توقف کامل خصومت‌ها را خواستار می‌شود و بر تقویت توان نظامی اوکراین تأکید دارد.

تحرکات اخیر زلنسکی نشان می‌دهد او آشکارا به طرح اروپایی متمایل است. سفر او از آتن آغاز شد؛ جایی که توافقی برای تولید مشترک پهپادهای سطحی امضا شد. در پاریس، توافق‌نامه‌ای ۱۰ ساله با فرانسه برای خرید و تولید مشترک جنگنده‌های رافال و سامانه‌های پدافندی امضا شد. اسپانیا نیز بودجه‌ای ۲۱۵ میلیون یورویی برای تولید مشترک تسلیحات با اوکراین اختصاص داد و آلمان احتمال ارسال موشک‌های دوربرد «تائوروس» را مطرح کرد.

با این شرایط، چشم‌انداز صلح همچنان دور از دسترس است. اراده طرفین برای ادامه جنگ بسیار بیشتر از تمایل آن‌ها به مذاکره است و به نظر نمی‌رسد آتش‌بسی در آینده نزدیک در این جبهه‌ها برقرار شود.