توافق تجاری اتحادیه اروپا و مرکوسور

به گزارش سرمایه فردا، رویترز و فایننشال تایمز اخباری جداگانه از پیشرفت قابل‌توجه در موارد اختلافی مذاکرات توافق تجاری اتحادیه اروپا و مرکوسور و احتمال نهایی‌سازی آن تا پایان سال جاری خبر دادند. با این اوصاف، توافق تجاری اتحادیه اروپا و مرکوسور با گذشت بیش از دو دهه از آغاز مذاکرات در ایستگاه آخر به سر می‌برد.
مرکوسور یا «بازار مشترک جنوبی» در آمریکای لاتین و در ابتدای دهه ۹۰ میلادی با مشارکت آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اوروگوئه ایجاد شده است. بولیوی در سال ۲۰۲۳ به عضویت کامل در این اتحادیه پذیرفته شده و عضویت ونزوئلا از سال ۲۰۱۶ و به سبب اختلافات سیاسی عضویت آن کشور معلق شده است.
اتحادیه اروپا بازاری ۴۵۰ میلیون نفری است و کشورهای مرکوسور بالغ بر ۲۸۰ میلیون نفر جمعیت دارند و بلوک مرکوسور معادل پنجمین اقتصاد بزرگ جهان است. مذاکره میان دو بلوک در سال ۱۹۹۹ آغاز شد و بیست سال بعد، «موافقتی اصولی» محقق گردید که اتحادیه اروپا از آن با عنوان یک توافق تجاری جامع، متوازن و بلندپروازانه یاد می‌کند.
در صورت نهایی شدن موارد اختلافی در این توافق، تعرفه قریب به ۹۱ درصد از محصولات وارداتی اروپایی از جمله خودروهای سواری در مرکوسور صفر خواهد شد و در مقابل، موقعیت مرکوسور در بازارهای متنوع و مختلفی – از گوشت گرفته تا متانول- به شدت تقویت خواهد شد. به بیان دیگر این توافق، تجارت درون ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را با تخفیفات تعرفه‌ای چشمگیر همراه خواهد ساخت.

در سال ۲۰۲۲ صادرات بلوک مرکوسور به اتحادیه اروپا بیش از ۶۷ میلیارد دلار و واردات آن کمتر از ۶۰ میلیارد دلار گزارش شده است. کسری تجاری ۸ میلیارد دلاری در سمت اتحادیه اروپا یکی از چالش‌هایی است که در مسیر انعقاد این موافقتنامه پدیدار شده و احتمال می‌رود مخالفت طرفداران حمایت تجاری را بیش از پیش برانگیزد.

جزئیات توافق تجاری اتحادیه اروپا

تجارت ایالات متحده با آمریکای لاتین در سال‌های اخیر با اُفت مواجه بوده است؛ لذا علیرغم اینکه ایالات متحده در مقام مخالفت با چین از تسهیل تجارت میان مرکوسور و اتحادیه اروپا استقبال می‌کند، لابی‌های قدرتمندی در آمریکا خود را بازنده نهایی این توافق می‌پندارند.
با توجه به همسایگی گویان فرانسه -بخشی از قلمروی فرامرزی این کشور- با مرکوسور، فرانسه یکی از مخالفانی است که نقشی کلیدی در پیروزی یا شکست این توافق دارد. فرانسه ملاحظات زیست‌محیطی را در خصوص مراقبت از جنگل‌های آمازون علت مخالفت خود خوانده، در حالی که جنگل‌زدایی در آمازون در سال ۲۰۲۳ تا ۵۰ درصد کاهش یافته است.
عمده تحلیلگران معتقدند که فرانسه در حقیقت نگران کشاورزی ملی خود است که متاثر از سیاست‌های زیست‌محیطی مربوط به کنترل گازهای گلخانه‌ای با مشکلات عدیده مواجه شده و همین حالا نیز رقابت قیمتی شدیدی از سوی اوکراین و کشورهای آمریکای لاتین –علیرغم وجود نظام تعرفه‌ای- احساس می‌کند. همزمان، صنعت دامداری برزیل نیز رقیبی جدی برای تولیدکنندگان داخلی اروپا از جمله فرانسه محسوب می‌شود.
علیرغم اختلاف‌نظرها و فشارهای داخلی موجود، کارنامه متاخر هر دو طرف این مذاکره نشان داده است که قادرند مذاکرات مشابه را به سرانجام برسانند؛ اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳ موافقتنامه‌ای مشابه با نیوزیلند منعقد نموده و مرکوسور نیز توافقی مشابه با سنگاپور را به سرانجام رسانده است.
تحلیل‌گران معتقدند پایان فصل انتخابات در اتحادیه اروپا، ملاحظات سیاسی و انتخاباتی در خصوص این توافق را کاهش داده و بازه زمانی کنونی مساعدترین زمان برای انعقاد آن به شمار می‌رود. در مقیاسی کلان‌تر، اتحادیه اروپا واقف است که عدم انعقاد این موافقتنامه کشورهای آمریکای لاتین را بیش از پیش به سمت چین متمایل نموده و بعید است بتواند در صورت شکست این مذاکرات، سهم خود را در این بازارها مقابل چین حفظ نماید.