بر اساس این بخشنامه، بانک‌ها می‌توانند تخفیف‌های مشخصی را با توجه به ماهیت و شرایط مشتریان خود اعمال کنند: ۱. برای تمامی مشتریان، تخفیف حداکثر تا ۳۰ درصد؛ ۲. برای افراد تحت پوشش سازمان‌های حمایتی، امکان برخورداری از تخفیف ۱۰۰ درصدی؛ ۳. برای شرکت‌های دانش‌بنیان، تخفیف حداکثر تا ۴۰ درصد.
چالش‌های اجرایی در تعرفه‌های کارمزد بانکی
با وجود اصلاحات انجام‌شده، برخی از سرفصل‌های کارمزدی همچنان با چالش‌های اجرایی همراه بوده و بدون تغییر باقی مانده‌اند، از جمله:
- عدم اصلاح شرایط اخذ کارمزد تخصیص حد اعتباری، که همچنان پس از گذشت ۴۵ روز اعمال می‌شود؛
- عدم بازبینی تعرفه مربوط به تهیه گزارش اطلاعات اعتباری، علی‌رغم هم‌پوشانی آن با برخی از سرفصل‌های دیگر؛
- نبود تعرفه مشخص برای کارمزد کارشناسی در بررسی درخواست‌های تعهداتی مشتریان.
نقش نظریه برابری قدرت خرید (PPP) در تعیین تعرفه‌های بانکی
نظریه برابری قدرت خرید (PPP: Purchasing Power Parity)، که گاهی به استاندارد قدرت خرید (PPS: Purchasing Power Standard) نیز تعبیر می‌شود، یکی از اصول کلیدی در تعیین نرخ برابری ارز است. این نظریه بیان می‌کند که اگر بازارها به‌طور کامل کارا باشند و امکان انتقال آزادانه کالاها بدون هزینه اضافی فراهم شود، قیمت کالاهای مشابه پس از تعدیل نرخ ارز در سراسر جهان یکسان خواهد بود.
یکی از شاخص‌های شناخته‌شده در این زمینه، شاخص بیگ‌مک (Big Mac Index) است که توسط مجله اکونومیست منتشر می‌شود. این شاخص، قیمت ساندویچ بیگ‌مک را که در رستوران‌های زنجیره‌ای مک‌دونالد عرضه می‌شود، در کشورهای مختلف مقایسه می‌کند تا میزان برابری قدرت خرید را نشان دهد.
تأثیر نظریه PPP بر تعیین کارمزد خدمات بانکی
با تصویب و ابلاغ تعرفه جدید خدمات بانکی توسط بانک مرکزی، ارزش هر خدمت بانکی در تمام بانک‌ها به‌صورت یکسان تعیین شده و تمام مؤسسات موظف به رعایت این تعرفه‌ها هستند. این اقدام نشان‌دهنده تعیین یک قدرت خرید استاندارد برای مشتریان در بهره‌گیری از خدمات بانکی، از جمله صدور دسته‌چک، اخذ حد اعتباری سالانه، و دریافت ضمانت‌نامه‌های بانکی است.
بانک‌ها در تعیین نرخ کارمزد، دو راه پیشرو دارند:
- اگر نرخ کارمزد بالاتر از تعرفه تعیین‌شده باشد، بانک با ریزش مشتریان مواجه خواهد شد؛
- اگر نرخ کمتر از میزان مشخص‌شده باشد، امکان ارائه تخفیف وجود دارد، اما این کاهش می‌تواند منجر به افت درآمدهای کارمزدی شود.
کیفیت خدمات، عامل تعیین‌کننده در جذب مشتریان در نهایت، آنچه موجب جذب و رضایت مشتریان در حوزه خدمات بانکی می‌شود، صرفاً قیمت نیست، بلکه کیفیت و نحوه ارائه خدمات بانکی تأثیر تعیین‌کننده‌ای دارد. در نظام بانکی ایران، کیفیت خدمات دیجیتال و استانداردهای ارائه خدمات بانکی هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد، اما حرکت به سمت استانداردهای بین‌المللی می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای جایگاه بانک‌ها در سطح رقابت جهانی شود.
نویسنده: میثم حقیقی