بازار عطاری زیر سایه سلطان گیاهان دارویی

به گزارش سرمایه فردا،بازار عطاری‌ها تنها محلی برای خرید گیاهان سنتی نیست؛ این روزها به صحنه‌ای پیچیده از اقتصاد خرد و رفتار مصرف‌کننده تبدیل شده است. در این فضا، هر گیاه نه‌تنها با خواص درمانی‌اش شناخته می‌شود، بلکه با برچسب قیمتی‌اش جایگاه اقتصادی ویژه‌ای پیدا می‌کند. شکرتیغال نمونه بارزی از این روند است؛ محصولی که از دل طبیعت و فرآیندی خاص به دست می‌آید، اما در قفسه عطاری‌ها به کالایی لوکس بدل شده است. این تغییر جایگاه، بیش از آنکه صرفاً به خواص دارویی مربوط باشد، بازتابی از رابطه میان عرضه محدود، تقاضای فصلی و ذهنیت مصرف‌کننده‌ای است که در جست‌وجوی سلامت، حاضر است هزینه‌های سنگین بپردازد.

وقتی وارد یکی از عطاری‌های قدیمی شهر می‌شوید، اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند، قفسه‌ای پر از بسته‌های کوچک و بزرگ گیاهان دارویی است. اما در میان این همه محصول، شکرتیغال انگار تاج خود را بر سر گذاشته است؛ محصولی که بسیاری آن را «سلطان عطاری‌ها» می‌نامند. بسته‌های پاک‌سازی شده ۵۰ گرمی این گیاه کوچک با قیمت حدود صد هزار تومان تا حتی بیش از ۱۵۰ هزار تومان در قفسه‌ها جا خوش کرده‌اند. بسته‌های نیم کیلیویی نیز به حدود ۱٫۷ میلیون تومان می‌رسند و این، واقعاً برای یک گیاه دارویی رقم بالایی به نظر می‌رسد.

اما دلیل این توجه چیست؟ شکرتیغال، برخلاف تصور خیلی‌ها، نه یک نبات ساده است و نه یک گیاه معمولی. این محصول در واقع نتیجه یک فرآیند طبیعی پیچیده است که شامل گیاه میزبان و حشره‌ای خاص می‌شود و بعد از برداشت و فرآوری، به شکل بسته‌های کوچک و آماده مصرف در عطاری‌ها عرضه می‌گردد. همین فرآیند ویژه، تولید محدود و زمان‌بر بودن پاک‌سازی و بسته‌بندی، باعث شده قیمت آن بالا باشد.

همزمان با این محدودیت تولید، تقاضا نیز بالا رفته است. فصول سرد، بیماری‌های تنفسی و نگرانی‌های عمومی درباره سلامت ریه‌ها باعث می‌شوند مردم بیشتر به این گیاه روی بیاورند. عطاری‌ها نیز این روند را حس کرده و بسته‌های کوچک‌تر را با قیمت‌های قابل توجه به مشتریان عرضه می‌کنند. در این میان مصرف‌کننده با پرسشی ساده اما مهم مواجه است: آیا ارزش دارد برای یک بسته ۵۰ گرمی چند صد هزار تومان بپردازم یا بهتر است سراغ جایگزین‌های ارزان‌تر بروم؟

دیگر گیاهان ریه‌تقویت‌کن در عطاری

شکرتیغال تنها نیست؛ بازار پر است از گیاهانی که مصرف‌کننده آنها را با وعده تقویت ریه و تسکین سرفه می‌شناسد. یکی از این گیاهان سه پستان است. خشک‌شده و آماده مصرف که برای التیام التهاب‌های مجاری تنفسی و بهبود خلط استفاده می‌شود. بسته‌های کوچک و بزرگ آن در عطاری‌ها دیده می‌شود و قیمت‌ها بسته به وزن و کیفیت متفاوت‌اند.

پونه کوهی نیز در میان گزینه‌های محبوب قرار دارد. این گیاه معطر در تقویت ریه و کاهش التهاب نقش دارد. بسته‌های کوچک آن بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسند و بسته‌های بزرگتر حتی به حدود ۲۰۰ هزار تومان می‌رسند. عطاری‌ها این گیاه را به شکل خشک‌شده و آماده دم‌نوش عرضه می‌کنند و محبوبیت آن به اندازه‌ای است که اغلب از قفسه‌های وسط به سمت مشتریان پرتردد منتقل می‌شود.

صمغ عربی، محصولی که کمتر با عنوان ریه‌تقویت‌کن شناخته می‌شود، اما به دلیل خواص ضدالتهابی و نرم‌کنندگی مجاری تنفسی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.

تخم به، دانه‌ای کوچک اما مؤثر، برای نرم کردن سینه و گلو و کاهش خشونت صدا مصرف می‌شود. بسته‌های ۱۰۰ گرمی آن حدود ۱۸۰ هزار تومان عرضه می‌شوند و میوه خشک به نیز به شکل جداگانه در عطاری‌ها و بازار خشکبار موجود است؛ قیمت میوه خشک به به گونه‌ای است که بسته‌های کوچک چند ده هزار تومان قیمت دارند.

اقتصاد عطاری‌ها

ورود به عطاری‌ها تجربه‌ای حسی و در عین حال اقتصادی است. مشتری که وارد می‌شود، در واقع در یک بازار آزاد با عرضه محدود و تقاضای بالا قدم می‌گذارد. بسته‌های کوچک شکرتیغال و سایر گیاهان، فرصت درآمد بالایی برای عطاری‌ها ایجاد می‌کنند، اما در عین حال مسئولیتی سنگین نیز بر دوش آنهاست. کیفیت محصول، تازگی بار، پاک‌سازی و بسته‌بندی مناسب، همه عواملی هستند که می‌توانند باعث افزایش اعتماد مشتری و در نتیجه افزایش فروش شوند.

اما از طرف دیگر، مصرف‌کننده‌ای که پول خود را صرف خرید بسته‌ای گران می‌کند، انتظار دارد ارزش آن را دریافت کند. این چرخه، یعنی اعتماد مصرف‌کننده و کیفیت عرضه‌کننده، اصلی‌ترین محور اقتصاد گیاهان دارویی است. قیمت‌ها به خودی خود شاخص سلامت بازار نیستند. بلکه ترکیبی از عرضه محدود، فرآوری پیچیده و هیجان مصرف‌کننده باعث نوسان قیمت‌ها می‌شود.

راهنمای مصرف‌کننده هوشمند

برای کسی که می‌خواهد با دید اقتصادی و هوشمندانه خرید کند، چند نکته مهم است. قیمت بالا همیشه به معنای کیفیت بالا نیست. بارهای ناسالم یا کهنه ممکن است ارزان‌تر باشند، اما مصرف آنها ریسک دارد.
زمان خرید اهمیت دارد. خرید در فصولی که تقاضا کمتر است، می‌تواند به صرفه‌تر باشد.  جایگزین‌ها را مدنظر داشته باشید. وقتی قیمت شکرتیغال بالا می‌رود، می‌توان با ترکیب چند گیاه دیگر مانند پونه کوهی و سه پستان، همان تأثیر را با هزینه کمتر به دست آورد. از فروشنده معتبر خرید کنید. بسته‌بندی شفاف، وزن مشخص و تازگی محصول از معیارهای کلیدی است. مصرف‌کننده هوشمند، اطلاعات کافی درباره گیاه و خواص آن دارد و صرفاً به نام و تبلیغ محصول بسنده نمی‌کند.