اقتصاد اسرائیل چگونه است؟

بر اساس داده‌های وزارت اقتصاد اسرائیل، ارزش صادرات اسرائیل در سال گذشته بیش از ۱۶۶ میلیارد دلار بود. نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است. ۳۸ درصد از کالاهای اسرائیلی به بازارهای اروپایی راه یافت.  ۳۵ درصد از کالاها به آمریکا و ۲۴ درصد به آسیا و مابقی به آفریقا و اوکراین صادر شده است.

صادرات کالاهای اسرائیلی به ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۹ درصد به انگلیس ۱۱۳ درصد و به برزیل ۹۰ درصد، هند ۳۹ و ترکیه ۱۷ درصد نسبت به سال ۲۰۲۱ افزایش داشته است.

حجم مبادلات تجاری اسرائیل

از سوی دیگر بر اساس این اطلاعات، ارزش واردات کالا به اراضی اشغالی در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱۰۷.۷ میلیارد دلار بوده که نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۱۶ درصد افزایش داشته است. حجم مبادلات تجاری اسرائیل در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۴.۴ درصد از تولید ناخالص داخلی این رژیم را شامل می‌شد؛ به طوری که ارزش صادرات رژیم صهیونیستی در این سال به ۷۳.۸ میلیارد دلار رسید و واردات آن ۱۰۷.۲ میلیارد دلار بوده است.

اطلاعات سازمان کشتیرانی و بنادر وزارت حمل و نقل رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۲ بنادر فلسطین اشغالی کالاهایی را به وزن ۴۰.۶ میلیون تن تخلیه کردند و ۱۸.۲ میلیون تن کالا نیز از اراضی اشغالی به کشورهای خارجی صادر شد.

فعالیت تجاری اسرائیل وابسته به دریای سرخ

از آنجایی که تجارت دریایی رژیم صهیونیستی به شکل قابل توجهی وابسته به دریای سرخ است. بعد از عملی شدن تهدیدات نیروهای مسلح یمن علیه این رژیم در سایه تجاوزات اشغالگران ضد غزه، اسرائیلی‌ها به شدت نگران پیامدهای اقتصادی محاصره دریایی هستند و یمن ضد اسرائیل اعمال کرده است.

به گفته «گدعون گولبر» مدیر اجرایی بندر ایلات، در پی تهدیدات یمنی‌ها و ممانعت از عبور کشتی‌هایی که عازم اسرائیل (فلسطین اشغالی) هستند. بندر ایلات در سطح تجاری فلج شده و کشتی‌ها دیگر وارد این بندر نمی‌شوند.

بندر ایلات یکی از حیاتی‌ترین گذرگاه‌های اسرائیل

مسئولان صهیونیست تأکید کردند، بندر ایلات یکی از حیاتی‌ترین گذرگاه‌های اسرائیل محسوب می‌شود. نباید به یمنی‌ها اجازه داد که راه ورود کشتی‌ها به این بندر را ببندند. واردکنندگان از بلاتکلیفی و هزینه‌های حمل و نقل بالا رنج می‌برند.

وضعیت امنیتی جدید در دریای سرخ می‌تواند حرکت کشتی‌ها به سمت اسرائیل (اراضی اشغالی) را کاملاً فلج کند. خودروهای وارداتی از طریق بندر ایلات وارد اسرائیل می‌شوند. ۴۴ درصد از وسایل نقلیه وارد شده توسط این بندر به مناطق مختلف اسرائیل (فلسطین اشغالی) می‌رسند.

اقتصاد اسرائیل وابسته به فناوری و صنعت

بر اساس آمار بانک جهانی، اقتصاد اسرائیل درآمد بالایی از بخش فناوری و صنعتی توسعه یافته خود دارد. همچنین این رژیم، بخش کشتیرانی تجاری شامل ۶ بندر و پایانه نفتی مهم دارد. این بنادر در جنگ غزه، متحمل آسیب‌های شدیدی شدند و در صورت شعله‌ورتر شدن جنگ با هدف قرار گرفتن آسیب‌های غیر قابل جبرانی به اسرائیل وارد خواهد کرد.

این بنادر عبارت‌اند از حیفا، اشدود، ایلات، تل آویو، حضره و اشکلون که با توجه به موقعیت کنونی رژیم اسرائیل هر گونه آسیب به این بنادر اثر بسیار ماندگاری در اقتصاد رژیم اسرائیل خواهد داشت.

چرا بندر حیفا بندر اصلی اسرائیل است

حیفا بندر اصلی اسرائیل است که سالانه حدود ۳۰ میلیون تن بار و بیش از ۲ میلیون مسافر را جابجا می‌کند. این بندر که یکی از بزرگ‌ترین بنادر در شرق مدیترانه است، در ساحل شمالی مدیترانه در نزدیکی خلیج حیفا واقع شده و توسط دو موج شکن احاطه شده است.

با ادامه تجاوزات رژیم اسرائیل به نوار غزه، اقتصاد این رژیم از جمله ترانزیت کالاها در بندر حیفا، به مانع خورد. روزنامه رای الیوم در دسامبر سال ۲۰۲۳ گزارش کرد. دولت اردن، توقف استفاده از بندر حیفا برای صادرات کالاهای اردنی به بازارهای اروپا و آمریکا را علناً اعلام کرد.

بندر اشدود دومین بندر تجاری بزرگ اسرائیل

بندر اشدود که در سال ۱۹۶۵ افتتاح شد، در دهانه رودخانه نهال لاخیش، تنها در ۴۰ کیلومتری تل آویو قرار دارد. این بندر، دومین بندر تجاری بزرگ اسرائیل است که پاسخگوی محموله‌های فله‌ای، کالاهای کانتینری و نفتکش‌ها است.

صادرات و واردات مواد شیمیایی، کود، مرکبات، غلات، زغال سنگ، محموله‌های عمومی و خودرو از این بندر انجام می‌شود. موقعیت استراتژیک اشدود در نزدیکی مراکز تجاری رژیم صهیونیستی و شبکه‌های حمل و نقل سراسری، این بندر را به یک مرکز شلوغ تبدیل کرده است.

بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های رژیم صهیونیستی

اشدود گسترش یافته تا بتواند کشتی‌های پاناماکس را بپذیرد و شرکت‌های بزرگ کشتیرانی از اشدود فعالیت می‌کنند. این شهر بندری به دلیل پالایشگاه نفت خود که یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های رژیم صهیونیستی است، مشهور است.

شرکت‌های داروسازی و صنایع ساختمانی را در خود جای داده است. تجهیزات رادار و ابزارهای جنگ الکترونیک نیز در اینجا تولید می‌شوند. بندر اشدود دارای ۵۰ هزار متر مربع انبار سرپوشیده شامل ۲۸۰۰ متر مربع انبار برای نگهداری مواد شیمیایی خطرناک است.

بندر ایلات برای واردات خودرو از کشورهای خاور دور

باتوجه به اینکه بندر ایلات در نزدیکی خلیج عقبه در دریای سرخ واقع شده است. می‌تواند انواع محموله‌ها را جابه‌جا کند. همچنین خدمات نگهداری و تعمیر کشتی را ارائه می‌دهد. این بندر در سال ۱۹۵۵ راه اندازی شد.

عمدتاً برای دریافت واردات خودرو از کشورهای خاور دور استفاده می‌شود. ایلات مسیر کشتیرانی کوتاه‌تری را ارائه می‌دهد. زیرا کشتی‌هایی که از رژیم صهیونیستی حرکت می‌کنند می‌توانند بدون عبور از کانال سوئز، به اقیانوس هند برسند. این بندر در سال ۲۰۱۹ خصوصی شد.

بندر ایلات دروازه جنوبی رژیم صهیونیستی

بندر ایلات دروازه جنوبی رژیم صهیونیستی و ورودی دریایی آن به خاوردور و استرالیا است، تمام فعالیت بندر ایلات فقط به شرق دور و استرالیا است. همه کشتی‌ها مجبور به عبور از باب المندب (تنگه‌ای که آسیا را از آفریقا جدا می‌کند و در کنار آن یمن قرار دارد) هستند.

درواقع این بندر نسبت به بنادر مدیترانه‌ای اشکلون و حیفا اهمیت کمتری دارد. اما تنها روزنه رژیم صهیونیستی به روی دریای سرخ است که از کشتیرانی از طریق کانال سوئز مصر اجتناب می‌کند. طبق گزارش وب سایت «کالکالیست» ۱۴۹ هزار خودرو در سال ۲۰۲۳، از شرق وارد ایلات شد اما از ابتدای ۲۰۲۴، حتی یک خودرو هم به این بندر وارد نشده است.

بندر تل آویو مرکز تجاری و تفریحی اسراییل

این شهر که به نام محلی نامال تل آویو شناخته می‌شود. یک مرکز تجاری معروف و یک بندر تفریحی است که می‌تواند چند قایق تفریحی را در خود جای دهد. بندر تل آویو در سال ۱۹۳۶ به عنوان اولین بندر رژیم صهیونیستی در دهه ۱۹۳۰ تأسیس شد.

تل آویو در سال ۱۹۳۸ با یک اسکله فعال برای پذیرش کشتی‌های کوچک و کشتی‌های ماهیگیری عملیاتی شد. با این حال، با ظهور حمل و نقل کانتینری در اواخر دهه ۱۹۰۰ و ساخت بنادر بزرگ‌تر، این بندر متروک شد. در فاصله سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸، ساختمان‌های بندر بازسازی شدند و زیرساخت‌های آن برای تبدیل آن به یک مرکز سرگرمی، بازطراحی شدند.

بندر حضره دارای نیروگاه اصلی منطقه است

بندر حضره در شمال سرزمین‌های اشغالی و نزدیک به شهرهای تل آویو و حیفا واقع شده است. این بندر، تأسیساتی در اندازه متوسط دارد. شامل یک پایانه زغال سنگ و نفت کوره است که به دو نیروگاه اصلی منطقه خدمت رسانی می‌کند.

حضره شامل یک اسکله نفتی ۲۲۰۰ متری، یک سیستم نقاله خودکار زغال سنگ و یک اسکله نفتکش برای دریافت محموله‌های نفت کوره است. این شهر بندری همچنین یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های نمک زدایی جهان را در خود جای داده است. نیروگاه اوروت رابین که نیروگاه اصلی رژیم صهیونیستی است، در نزدیکی این تاسیسات بندری قرار دارد.

بندر اشکلون در زمینه خرید و فروش فرآورده‌های نفتی و مشتقات فعال است

پایانه نفتی اشکلون در ۲ مایل دریایی از شهر اشکلون و ۱۰ مایلی از اشدود قرار دارد. این بندر که توسط شرکت خط لوله ایلات اشکلون اداره می‌شود. یک بندر بزرگ در زمینه خرید و فروش فرآورده‌های نفتی و مشتقات است. این تأسیسات، به منطقه صنعتی رژیم صهیونیستی خدمت می‌کند و هر سال بیش از ۱۰۰۰ کشتی وارد آن می‌شوند.

اشکلون شامل سه اسکله CBM برای تخلیه و جابه‌جایی نفت کوره، ال پی جی، بنزین و محصولات دیگر است. اشکلون مهم‌ترین پایانه واردات نفت رژیم صهیونیستی است که روزانه حدود ۱۸۰ هزار بشکه در روز نفت را جابه‌جا می‌کند. این پایانه نزدیک غزه است و مدت کوتاهی پس از آغاز جنگ غزه، بسته شد.

اقتصاد اسرائیل زیر فشار رکود تجارت

نیروهای مسلح یمن از آغاز جنگ غزه، اعلام کردند تا زمان متوقف شدن جنایات جنگی رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین، کشتی‌های اسراییل را، هدف حملات قرار خواهد داد. حملات یمنی‌ها به کشتی‌های اشغالگران در دریای سرخ و هدف قرار دادن تنها بندر اشغالی در این گذرگاه دریایی، خسارت اقتصادی زیادی به رژیم اشغالگر وارد کرد.

همینطور بندر ایلات در پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی در غزه نه تنها از جانب یمن، بلکه از سوی عراق و بحرین نیز مورد حملات مکرر موشک‌های بالستیک و پهپادها قرار گرفت که منجر به تحمیل خسارات اقتصادی قابل توجهی به اشغالگران شد.

اقتصاد اسرائیل وابسته به فعالیت کشتیرانی در دریای سرخ

به دنبال این حملات، شرکت‌های بزرگ کشتیرانی، به ویژه آن‌هایی که قصد تحویل کالا به اشغالگران را داشتند. حرکت خود را به سمت بندر ایلات و نیز فعالیت کشتیرانی در دریای سرخ متوقف کردند.

اقدامات نیروهای مسلح یمن، صدها کشتی باری را به پیمودن مسیری طولانی‌تر و در حدود چهار هزار مایل به سمت آفریقا منحرف کرد. این کشتی‌ها از آنجا به اروپا وادار شده و این وضعیت، باعث افزایش قابل توجه هزینه‌های حمل‌ونقل شده است.

ایلات عمدتاً، متمرکز بر مبادلات محموله‌های فله‌ای، پتاس، واردات خودرو و کانتینر است، به طرز قابل ملاحظه‌ای کوچک‌تر از بنادر مدیترانه‌ای اشدود و حیفا است اما تأثیر حملات نیروهای مسلح یمن بر تجارت رژیم صهیونیستی مشهود بوده است.

کاهش ۸۵ درصدی فعالیت بندر ایلات اسرائیل

گدعون گلوبر، مدیر بندر ایلات با اذعان به ورشکستگی این بندر، اظهار کرده بود: یمنی‌ها درهای رسیدن به اینجا را بسته‌اند.

بندر ایلات به دلیل کاهش ۸۵ درصدی فعالیت در نتیجه حملات یمنی‌ها به کشتی‌ها در دریای سرخ اعلام ورشکستگی کرد و مقامات بندر از دولت اشغالگر درخواست کمک کردند.

همچنین، اداره بندر ایلات در مارس، اعلام کرد قصد دارد نیمی از ۱۲۰ کارمند خود را به دلیل سطح پایین فعالیت اخراج کند. اتحادیه اصلی کارگران در سرزمین‌های اشغالی اعلام کرده بود بندر ایلات به دلیل بحران در کشتیرانی در دریای سرخ، ضربه مالی سنگینی خورده است و نیمی از کارگران بندر در معرض خطر از دست دادن شغل خود هستند.

مهم‌ترین بندر رژیم صهیونیستی در دریای سرخ

پس از اعلام ورشکستگی بندر ایلات که مهم‌ترین بندر رژیم صهیونیستی در دریای سرخ واقع در جنوب سرزمین‌های اشغالی است، مقامات صهیونیستی از گسترش ورشکستگی به سایر بنادر پراهمیت مانند بندر «اشکلون» و «حیفا» در دریای مدیترانه نگران شدند.

باوجود کریدور زمینی که پس از شروع جنگ غزه، از امارات برای انتقال کالاها به رژیم صهیونیستی ایجاد شد تا محموله‌های دریایی از دریای سرخ محل حملات انصارالله عبور نکنند و بعد هم در بندر ایلات مورد هدف قرار نگیرند اما این کریدور نتوانست جایگزینی برای محموله‌های دریایی باشد که از آسیا می‌آیند.

سرنوشت بنادر و اقتصاد اسراییل در زمان جنگ

بندر اشدود در حال آماده شدن برای سناریوهای تشدید تنش از شمال با حزب‌الله است، زیرا این بندر و بندر حیفا در تیررس موشک‌های حزب الله قرار دارند. شاؤول اشنایدر، رئیس هیئت مدیره بندر اشدود هشدار داد اگر جبهه جنگ در شمال سرزمین‌های اشغالی گشوده شود. همه بنادر رژیم صهیونیستی به جز بندر اشدود، در پی تنش در شمال و بسته شدن بندر ایلات کار نخواهند کرد.

اشنایدر در مصاحبه با روزنامه عبری «معاریو» توضیح داد: بندر اشدود تنها بندر دولتی است. در عین حال گفت که تل‌آویو عملاً یک دولت جزیره‌ای است. ۹۹ درصد کالاها از طریق دریا به اراضی اشغالی می‌رسد.

اقتصاد اسرائیل وابسته به واردات ۴۰ درصدی

این بندر، دروازه دریافت ۴۰ درصد از کالاهای وارداتی است، خاطرنشان کرد: اشدود اخیراً با کشتی‌های خود هم به نهادهای امنیتی و نظامی اشغالگران و هم به آمریکایی‌ها خدمت کرده است. اشنایدر همچنین مدعی شد بندر اشدود یک تأسیسات راهبردی است که در زیر رگبار موشک هم فعالیت می‌کند.

دراین بین، یک رسانه اسرائیلی نسبت به دست کم گرفتن یمنی‌ها هشدار داد. روزنامه اسرائیل هیوم با هشدار نسبت به دست کم گرفتن تهدید یمن، به پیامدهای جهانی آن اشاره کرد و تأکید کرد که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها قادر به مقابله با این تهدید نیستند.

یوئل گوزانسکی، محقق امنیتی رژیم صهیونیستی از «موسسه مطالعات امنیت ملی» هشدار داد تهدید یمن را نباید دست کم گرفت و حتی درباره یک جنگ تمام عیار با یمن هشدار داد. گوزانسکی نسبت به توانایی‌های یمنی‌ها ابراز نگرانی کرد و گفت که آنها می‌دانند چگونه موشک، پهپاد و قایق‌های انفجاری تولید کنند. بعلاوه، این تحلیلگر اسرائیلی هشدار داد اسرائیل نمی‌داند چگونه هم‌زمان با یمن، عراق، ایران، لبنان، سوریه و نوار غزه مقابله کند.

دلایل خرید بندر در قبرس برای جبران خسارت اقتصاد اسرائیل

اسرائیل هیوم در ۱۱ مارس گزارش کرد رژیم صهیونیستی به دنبال ایجاد بندری در کشور جزیره‌ای مدیترانه‌ای قبرس است. در صورتی که بندر حیفا در جنگ با حزب الله بسته شود، از آن استفاده کند. ایجاد یک بندر در لارناکا برای رژیم صهیونیستی، برای اجتناب از وضعیت جنگی که طی آن، تدارکات تجاری و نظامی قطع شده، نیاز فوری است.

به‌خصوص، رژیم صهیونیستی از این واهمه دارد که بندر حیفا در شمال سرزمین‌های اشغالی، به دلیل جنگ تمام عیار با حزب الله بسته شود. جنبش مقاومت لبنان حدود ۱۵۰ هزار راکت و موشک از جمله موشک‌هایی دارد که می‌توانند حیفا و حتی تل آویو را هدف قرار دهند.

اقتصاد اسرائیل به دنبال دور زدن حوثی ها

روزنامه یدیعوت آحارونوت در آن زمان، در گزارشی نوشته بود: تل‌آویو با خرید یک بندر در قبرس به دنبال دستیابی به ۲ هدف اصلی است. اولین مورد استفاده از این بندر برای بازرسی کشتی‌های حامل کمک‌های بشردوستانه قبل از رسیدن به اسکله یا بندری است که آمریکا، برای ایجاد آن در سواحل غزه تلاش می‌کند.

دوم رفع محاصره بنادر اشغالگران است. این اقدام بخشی از تلاش‌های تل‌آویو برای یافتن مسیرهای دریایی برای انتقال کالا به اراضی اشغالی در پاسخ به چالش‌های کنونی و چالش‌هایی است که ممکن است در آینده برای امنیت داخلی رژیم صهیونیستی و برای خدمات لجستیک دریایی، به وجود بیایند.

اما برخلاف گزارش‌های خبری، هدف اصلی از تأسیس بندر در قبرس، انتقال کمک‌ها به غزه نیست. یک منبع آگاه به اسرائیل هیوم گفت: رژیم صهیونیستی همچنین قصد دارد بندر لارناکا، بخشی از یک محور حمل و نقل جایگزین برای اتصال اروپا و هند از طریق این رژیم باشد.

رژیم صهیونیستی امیدوار است بتواند چنین مسیری را در چارچوب عادی سازی آینده روابط با عربستان سعودی ایجاد کند. رژیم صهیونیستی، بندر لارناکا را اداره خواهد کرد و مسائل بازرسی امنیتی توسط شرکت‌های تابعه رژیم صهیونیستی انجام خواهد شد.