چوب توسکا گرانبها در جنگل ها

بهزادانگورج: به بهانه رفع اتهام از مامورینی که با حداکثر تلاش توفیق چندانی در مهار بهره برداری غیرمجاز از جنگل ها را ندارند و پاسخ به کنشگرانی که انگشت ابهامشان سر از اتهام در می آورد. یک نکته دیگر دقت بر فهم مسئله بسیار با اهمیت تر از بیان راه حل مسئله است. چوب توسکا به مانند گونه افرا سبک بذر و در ناحیه رویشی هیرکانی با دامنه پراکنش بالا از جلگه تا ارتفاعات در کنار انهار دیده می شود. چوب آن نیز مانند افرا مرغوب است و در رده بندی از جمله گونه های دسته ۲ بند ۱۷ ماده یک قانون است.
بهره برداری غیر مجاز از  چوب توسکا در این سال ها اغلب توسط افرادی انجام می شود که ابزار و امکانات لازم برای قطع و تبدیل و حمل در اختیار دارند. ولی از قضا آنها هیچ راه دیگر تامین معیشتی دیگری را در پیش روی خود نمی بینند. این اشخاص تهیه کننده در بهره برداری غیر مجاز، لاجرم مستحصلات غیر مجاز را به ثمن بخس به افرادی می فروشند که تامین کنندگان صنایع چوب هستند و بازار چوب را می شناسند. در واقع این واسطه ها یا دلالان از تهیه کنندگان استفاده ابزاری می کنند.
چوب توسکا و افرا از جمله درختان جنگلی هستند که در باغات اشخاص و حاشیه انهار و رودخانه ها و کنار جاده های روستایی و حتی در اراضی ساحلی با ضریب رشد بالا دارد. علاوه بر سر سبزی چوبدهی بسیار خوبی دارند و به همین دلیل که حجم برداشت در باغات جلگه ناحیه رویشی بالاست و کارگاه های چوبری متعددی در این ناحیه فعالیت دارند، مخلوط کردن مستحصلات بهره برداری های غیر مجاز با بهره برداری مجاز از باغات بسیار آسان است.

افزایش حجم مصرف چوب توسکا در کشور

مکانیزم کنترل محمولات تبدیل ثانوی به مانند سابق از کارآمدی لازم برخوردار نیست. کاهش تعداد نیروهای حفاظتی – کاهش سطح انتقال دانش و تجربه انجام عملیات نظارت حرفه ای بر فرایند تبدیل ثانویه توقف و تعطیلی طرح ها که منجر به فروپاشی نظام نظارتی گردید. استمرار بی وقفه و حتی بدون اختلال صنایع چوب کشور و افزایش حجم مصرف چوب توسکا در کشور به میزان دو برابری پس از اجرای استراحت جنگل کاربرد و مصرف چوب توسکا در صنایع مبل سازی این گونه را به مرغ ماشینی و کشتار روز برای مصرف در مراسم عزا و عروسی تبدیل کرد.
سه درخت قطر بالای ۲۰ به ارتفاع ۲۵ متر بار یک نیسان را تکمیل می کند، کمتر از نیم ساعت کل عملیات قطع و تبدیل به طول می انجامد. ارزش مالی این محموله غیر مجاز در بازار حدود ۲۰ میلیون تومان است که اگر به ثمن بخس فروخته شود. حدود ۱۰ میلیون تومان برای یک روز گزک کشیدن و خلوت کردن و نیم ساعت کار عملیِ چنین عملیاتی به منظور گریز از تنگناهای معیشت برای اشخاص مستاصل از کف جامعه درآمد هنگفتی است.
بیچاره جنگلبانی کشور که به ازای چنین درآمد هنگفتی برای اشخاص مستاصل در کف جامعه فقط هزینه حفاظتی غیر مؤثر می دهد. بیچاره جنگل ها که فقط خسارت بهای مال از بین رفته را باید تحمل کند.

اصلاح و پرورش جنگل برای حفاظت از گونه خاص

اگر تاکنون هیچ اندیشه ای نداشتید که بهره برداری از جنگل ها که در راستای اصلاح و پرورش جنگل برای حفاظت نسخه فنی است و نوعا افزایش بهره وری دارایی زیستی محسوب می شود. حق این است که تامل و کنکاش نموده و دانش بنیان اظهار نظر و کنشگری کنید. زیرا در فهم مسئله باید این نکته را دریافت که عوامل و ابزارها و امکان ها اگر در جهت درست استفاده شوند، تحت تبعیت از قوانین جاری کشور عمل می کنند و یا بکار گرفته می شوند. مجموعا برآیند اقدام اینگونه قابل استنباط می شود که برای اداره امور جنگل ها، مدیریت رفتار معارضی از خود بجا نگذاشته است.
چنین رفتاری از لحاظ اخلاقی نیز پسندیده و متعارف محسوب می شود. اما اگر عوامل و ابزارها و امکان ها در جهت درست استفاده نشود، بی تردید در خلاف جهت خواسته جمعی جامعه و مغایر با قانون و مخالف عرف و اخلاق عمل می کنند و یا بکار گرفته می شوند. ما در بهره برداری غیر مجاز از درختان، درست یا نادرست از آن با عنوان قاچاق چوب یاد می کنیم.
مسئله این است که نباید از واقعیات روی بر گرداند: ظرفیت زیستی ناحیه رویشی هیرکانی در این وضعیت رها شدگی مدیریت بدون کسب فایده ملی دقیقا نادرست و غیر مجاز بهره برداری می شود. راه حل مسئله این است که نقشه راه حفظ ظرفیت زیستی را درست ترسیم کنیم. تا در راستای افزایش بهره وری و کسب بیشترین فایده ملی با حفظ ظرفیت زیستی از عوامل و ابزارها و امکان ها درست استفاده شود.