وضعیت انرژی جهان در ۲۰۲۴

به گزارش سرمایه فردا، مجمع جهانی اقتصاد (WEF) اخیراً گزارش وضعیت انرژی جهان در ۲۰۲۴ خود را منتشر کرده است. که ۱۲۰ کشور در سراسر جهان را در مورد تلاش‌های کربن‌زدایی آنها ارزیابی کرده و آنها را در شاخص گذار انرژی (ETI) رتبه‌بندی می‌کند. ۱۰ کشور برتر و ۱۰ کشور پایین را بر اساس امتیازات ETI آنها نشان می‌دهد.
شاخص ETI میانگین موزون دو زیرشاخص عملکرد سیستم (۶۰٪) و آمادگی برای انتقال (۴۰٪) است که کشورها را بر اساس ۴۶ شاخص از جمله مقررات و مشارکت سیاسی، نوآوری و زیرساخت رتبه‌بندی می‌شوند.
از زمان راه‌اندازی ETI در سال ۲۰۱۵، میانگین جهانی از ۵۳.۴ به ۵۶.۸ افزایش یافته است. با این حال، سرعت حرکت اخیراً کند شده است و از سال ۲۰۲۲ نرخ بهره تورم، ۰.۳ واحد کاهش یافته است.
وضعیت انرژی جهان نشان داد که رتبه‌بندی بالاترین امتیازات انتقال انرژی از اقتصادهای پیشرفته و سه کشور برتر سوئد، دانمارک و فنلاند هستند. با این حال، کمترین امتیازات مربوط به کشورهای جنوب صحرای آفریقا است.
سوخت‌های فسیلی همچنان رتبه نخست منبع تولید برق در جهان هستند، آمریکا، ژاپن، فرانسه و چین بیش از دیگر کشورها از این نوع سوخت برای تولید برق استفاده می‌کنند.
باد و خورشید نیز در جایگاه دوم این فهرست قرار گرفته است. باد و خورشید دومین منبع تولید برق در کشورهایی همانند آلمان، انگلیس، استرالیا است.
در این سال‌ها هیدوژن که سوختی پاک محسوب می‌شود، توانسته در سبد برق جایگاه ویژه‌ای به‌دست بیاورد. برزیل، کانادا و آرژانتین جز کشورهای پیش‌رو در استفاده از هیدوژن هستند.
نکته قابل توجه سهم اندک سایر انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق است، این سهم به‌اندازه‌ای ناچیز است که می‌توان گفت صفر است، تنها دو کشور جهان ایتالیا و ترکیه از این سوخت استفاده می‌کنند.

وضعیت انرژی جهان تحت تاثیر افزایش تقاضا

ارزیابی وضعیت انرژی جهان حکایت از افرایش تقاضاست. هند آماده خرید نفت از شرکت‌های روسی است این مقام هندی توضیح داد: «اگر نهادی تحت تحریم نباشد، شکی نیست که از عرضه‌کننده‌ای که کم‌ترین قیمت را دارد، خرید خواهم کرد.»
وی افزود، کشور‌های اروپایی و تجار ژاپنی نفت روسیه را می‌خرند، پس دهلی‌نو تنها نیست.
هند یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی‌ست که ۸۸ درصد نیاز‌های نفتی خود را وارد می‌کند و پوری پیش‌بینی می‌کند، مصرف انرژی با افزایش استفاده از گاز طبیعی و انرژی‌های تجدیدپذیر رشد داشته باشد.
هند، سومین مصرف‌کننده و واردکننده نفت جهان، ظرفیت پالایش سالانه حدود ۲۵۲ میلیون تن یا ۵.۰۴ میلیون بشکه در روز نفت را دارد و در تلاش است تا آن را افزایش دهد. بر مبنای وضعیت انرژی جهان رشد تقاضای نفت دوباره مساله ساز شده است.
بازگشت رشد اقتصادی در چین که مدت‌ها پیش‌ بر تقاضای جهانی نفت تاثیرگذاشته و این روند وضعیت انرژی جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. رشد مصرف نفت چین پس از افزایش تقاضا در سال ۲۰۲۴ به احتمال زیاد به رکود پایان دهد..
در بحبوحه کاهش ناگهانی مصرف نفت چین، رشد تقاضای جهانی به شدت نسبت به نرخ‌های مشاهده شده در سال‌های اخیر کاهش یافته است.
۰٫۹ درصد و ۹۵۰۰۰۰ بشکه در روز در سال ۲۰۲۴ که نسبت به ۲٫۱ میلیون بشکه در روز یا ۲٫۱ درصد در سال ۲۰۲۳ کمتر است. طبق پیش‌بینی جدید اوپک، جهان در سال ۲۰۵۰ به ۱۸ میلیون بشکه در روز نفت بیشتر نسبت به مقادیر کنونی نیاز خواهد داشت.

تقاضای انرژی جهان افزایش می یابد؟

تقاضای انرژی جهان از ۳۰۱ میلیون بشکه معادل نفت خام در روز (mboe/d) در سال ۲۰۲۳ به ۳۷۴ میلیون بشکه (معادل نفت خام در روز) در سال ۲۰۵۰ افزایش یابد. همه این افزایش مربوط به کشورهای درحال‌توسعه است. انتظار می‌رود سهم این کشورها در تقاضای انرژی جهان طی دوره یادشده از ۶۳ درصد به ۷۲ درصد افزایش یابد و وضعیت انرژی جهان رو به وخامت برود.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت در چشم انداز بلندمدت سالانه خود اعلام کردند مصرف جهانی نفت تا سال ۲۰۵۰ با ۱۷٫۹ میلیون بشکه در روز یا تقریباً ۱۸ درصد افزایش خواهد یافت و به ۱۲۰٫۱ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. با وجود رشد انرژی‌های تجدیدپذیر، نفت با سهم ۲۹.۳ درصد و گاز طبیعی با ۲۴ درصد بیشترین سهم را در تقاضای انرژی جهان در سال ۲۰۵۰ خواهند داشت.
شرکت ” آرامکو” بزرگترین صادرکننده نفت در جهان ، سود خالص خود در سال ۲۰۲۳ را برابر ۱۲۱ میلیارد دلار اعلام کرد. این میزان در آمد، بیش از مجمع سود پنج شرکت بین المللی پیشرو در بخش نفت و گاز یعنی “چورون” ، “بی پی ” ، “اگزون موبیل ” ، ” توتال انرژیز” و ” شل ” بر اورد شده است.
درآمد خالص ” آرامکو” در سال ۲۰۲۲بسیار بالاتر از سال ۲۰۲۳ و به میزان ۱۶۱ میلیارد دلار گزارش شده بود. کاهش درآمد این شرکت در ۲۰۲۳ ، عمدتا به کاهش قیمت نفت خام ، کاهش حجم فروش نفت و در نهایت کاهش سود اوری پالایشگاههای نفت و صنعت شیمیایی مربوط می شود.

وضعیت انرژی جهان زیرسایه ساخت پالایشگاهها

پالایشگاه‌های نسل اول در مقیاس کوچک و ناکارآمد چین، تحت فشار فزاینده‌ای بازار ( کاهش تقاضای فرآورده های جهانی) و همچنین نظارت دقیق‌تر دولت و مقررات سخت‌گیرانه قرار گرفته‌اند.
اگرچه برخی از آنها قبلا بسته شده‌اند و برخی دیگر با تعطیلی قریب‌الوقوع روبرو هستند، اما همزمان تعدادی از واسطه‌های نفتی دنبال فروش پالایشگاه‌های ورشکسته و زیان ده به چند کشور تحریم شده از تکنولوژی هستند.
(این پالایشگاه ها مدتی بود که به منظور تامین حقوق پرسنل خود، از محل مجوز خرید نفت دولت چین، با تخفیف بالا از مالزی و عمان نفت می‌خریدند و مجدد نفت را به پالایشگاه‌های بزرگ چین می‌فروختند، اما توسط دولت چین محدود شدند). اما تعدادی از آنها که عمدتاً در استان شاندونگ متمرکز شده‌اند، با اقدام خلاقانه‌ای که در تکمیل زنجیره به کار گرفته‌اند و نقش مهمی که در اقتصادهای محلی ایفا می کنند، به کار خود ادامه می‌دهند.