جامعه

هالووین در ایران؛ جشن ممنوعه‌ای که ممنوع نمی‌ماند

به گزارش سرمایه فردا، با وجود گذشت چند روز از جشن هالووین اما هنوز هم خبرهای مختلفی در مورد برگزاری مراسم این روز و برخورد با شرکت‌کنندگان در این جشن‌ها منتشر می‌شود. مسئله‌ای که نشان می‌دهد این رسم غربی تا چه حد در جامعه ایران و به‌خصوص بین جوانان رسوخ کرده است.

یک جشن با سابقه تاریخی

هالووین در اصل جشنی باستانی از آیین‌های سلتیک بوده که برای بدرقه تابستان و خوش‌آمدگویی به زمستان برگزار می‌شد. مردم باور داشتند در شب ۳۱ اکتبر مرز میان دنیای زندگان و مردگان باریک‌تر می‌شود و ارواح می‌توانند به زمین بازگردند. در گذشته با پوشیدن لباس‌های عجیب و روشن کردن آتش، خود را از ارواح خبیث محافظت می‌کردند. با گذر زمان، این آیین رنگ و بوی تازه‌ای گرفت. امروزه در این شب، مردم سراسر جهان لباس‌های عجیب و ترسناک می‌پوشند، خانه‌های خود را با کدوهای نورانی تزئین می‌کنند و در مهمانی‌ها، موسیقی، رقص و بازی‌های مخصوص شرکت می‌کنند.

در واقع، هالووین ترکیبی از افسانه، سنت، سرگرمی و کمی رمز و راز است؛ جشنی که مرز بین دنیای ارواح و انسان‌ها را به‌طور نمادین کمرنگ می‌کند.

در ایران نیز به نظر می‌رسد طی چند سال اخیر، جشن هالووین از یک پدیده کم اهمیت و کوچک میان علاقه‌مندان به فیلم‌های ترسناک، به یک جریان فرهنگی–اجتماعی تبدیل شده است! و از چند روز قبل از برگزاری این جشن، بسیاری از کافه‌ها، رستوران‌ها و مراکز خرید با تم هالووین تزئین می‌شوند و مردم با لباس‌های خاص در آن حضور پیدا می‌کنند.

بگیر و ببند بی‌حاصل!

امسال یکی دو روز قبل از برگزاری جشن هالووین که اتفاقا با تعطیلی جمعه، ۹ آبان مصادف شده بود، نیروی انتظامی برگزاری هرگونه جشنی را در این رابطه ممنوع کرده و اعلام کرد که با شرکت‌کنندگان در این مراسم و برگزار کنندگان آن برخورد خواهند کرد. اتاق اصناف ایران نیز در اطلاعیه‌ای در آستانه این روز اعلام کرد که برگزاری هرگونه مراسم، جشن، تجمع، تبلیغ، یا فروش اقلام مرتبط موسوم به «هالووین» در کلیه اماکن عمومی و صنفی به طور کامل ممنوع است. در عین حال بسیاری از مسئولان و متولیان نیز قبل از فرا رسیدن این روز، این جشن‌ها را ناشی از نفوذ جریان‌های غربی دانسته و در مذمت آنها سخن‌ها گفته بودند. به عنوان مثال فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در خصوص جلوگیری از برگزاری جشن هالووین در کشور گفته بود: ما این همه جشن ملی داریم، هالووین کجا بود؟ اصولا جلوگیری یک راه است ولی یک راه دیگر فرهنگ‌سازی است. یعنی برگشتن به جشن‌های ملی و مذهبی خودمان می‌تواند بسیار بهتر باشد. ما کلی جشن‌های ملی داریم و می‌توانیم روی همان جشن‌ها متمرکز شویم؛ جشن مهرگان ما چه شده است!؟

با این حال فیلم‌ها و عکس‌های این جشن آنچنان فضای مجازی را در یکی دو روز اخیر پر کرده که بی‌شک بیشترین پست‌های دنیای مجازی در ایران را از آن خود کرده است.

بازار داغ محصولات هالووینی

انواع تبلیغات رستوران‌ها، کافه‌ها و حتی تورهای عجیب و غریب هالووینی نشان می‌دهد که طرفداران این جشن همچنان مصمم بوده و هستند تا این جشن را با جدیت برگزار کنند. تبلیغاتی که تصاویر منتشر شده از آنها حکایت از آن دارد که تقریبا همه آنها اجرا شده است!

هر چند ابعاد هالووین در ایران آنچنان گسترده نیست که بتواند پدیده موقتی در بازار عرضه و تقاضا ایجاد کند، اما ردپای آن در بازار و پلتفرم‌های داخلی دیده می‌شود. کافی است در اینترنت واژه «خرید وسایل هالووین» را جست‌وجو کنید تا با اقلامی مانند خون مصنوعی ۲۷۰ هزار تومان، دندان نیش ومپایر ۲۵۰ هزارتومان، جاروی جادوگری ۵۰۰ هزار تومان، پوشش بال خفاش یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و… مواجه شوید. اقلامی مانند جا‌ شمعی‌های کدوئی، خفاش‌های تزئینی، پارچه‌های سیاه، کپسول‌های خون مصنوعی و لباس‌های اسکلت‌دار و… بسیاری از این کالاها با عنوان «وسایل مهمانی ترسناک» یا «تزئینات پاییزی» عرضه می‌شوند.

علاوه بر خرید و فروش محصولات هالووینی، این جشن فرصتی هم شده برای گروهی تا با برگزاری تورهای عجیب و غریب و البته بدون مجوز، درآمدهای کلانی به جیب بزنند. سفرهایی که با تبلیغات فریبنده‌ای مانند؛ «ظرفیت سفر محدوده، سریع پر میشه بپا جا نمونی!»،‌ «لوکیشن محرمانه، فقط برای جمع خاص!»؛ همراه هستند و برای شرکت در هر کدام هم باید چیزی حدود ۱۰ تا ۴۰ میلیون هزینه کنید!

سیاست‌‌گذاری‌ها در برابر یک پدیده کم می‌آورند!

اما از منظر جامعه شناختی، چرا اقبال به هالووین در ایران تا این حد زیاد شده است؟ سوالی که محمد رحیمی، جامعه‌شناس در پاسخ به آن می‌گوید: یک سوی این ماجرا متوجه کنشگرانی است که اقدام به برگزاری جشن‌های هالووین کرده و در شبکه‌های اجتماعی تصاویر و فیلم‌های آن را وایرال می‌کنند. سوی دیگر نقدها متوجه حاکمیت و سیاست‌گذاران فرهنگی است چرا که باید اولا آسیب‌های این پدیده را مورد توجه قرار دهند، ثانیا به ترویج سنت‌های ملی و محلی اقدام کنند. مطمئنا نقد و روشنگری در این زمینه می‌تواند در افزایش آگاهی افراد از ابعاد پنهان این پدیده و کژکارکردهای آن و همچنین اصلاح سیاست‌گذاری‌های فرهنگی تاثیرگذار باشد.

وی با ذکر اینکه گسترش فضای مجازی باعث شده تا مردم جهان تا حدودی با فرهنگ کشورهای مختلف آشنا شوند، می‌افزاید: جشن هم یکی از همین مراسم‌هاست که شهرتی جهانی دارد.

به گفته این استاد دانشگاه؛ بخشی از اقبال ایرانی‌ها به جشن هالووین به تبلیغات رسانه‌ای و به‌خصوص تاثیر فضای مجازی بر می‌گردد. وی در این زمینه می‌گوید: در روز جشن هالووین تصاویر و فیلم‌های بسیاری از کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مجازی وایرال و تقلا برای کسب بیشترین لایک‌ها و بازدیدها به نوعی رقابت تبدیل می‌شود. گاهی کاربران حتی هیچ شناختی از این فرهنگ و زمینه اجتماعی و تاریخی آن ندارند و تنها به خاطر دیده شدن و نشان دادن فرهنگ و سبک زندگی خود که احساس می‌کنند هر چه غربی‌تر باشد با کلاس‌تر خواهند بود، به نمایش‌های مضحک اقدام می‌کنند. در این بین هرچقدر قدرت رسانه‌ای داخلی بیشتر باشد و هر چقدر به سمت جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی برویم، می‌توانیم در زمینه آگاه‌سازی و کاستن از تبعات منفی آن عملکرد موفقی داشته باشیم.

جامعه‌ای که درگیر فشارهای اقتصادی، اضطراب‌های اجتماعی و… است، به بهانه‌های کوچک برای دورهمی نیاز دارد. جشن‌های بومی مانند یلدا و چهارشنبه‌سوری هنوز محبوب‌اند و حتی در سال‌های گذشته پررنگ‌تر از قبل برگزار می‌شوند، اما فاصله زمانی آن‌ها باعث شده مناسبت‌های تازه‌ای هم جان بگیرند. هالووین برای این گروه شبی برای شادیِ متفاوت، پوشیدن لباس‌هایی که معمولاً نمی‌پوشند و تجربه غیرعادی بودن در شرایطی است که روزمرگی بر زندگی‌هایمان سایه انداخته است.

 

 

 

modir

Recent Posts

چرا رادیاتور سپاهان انتخاب اول خانواده‌های ایرانی است؟

کیفیت و ماندگاری، مهم‌ترین معیار هنگام انتخاب رادیاتور برای منزل هستند. رادیاتور سپاهان با استفاده…

24 دقیقه ago

مصاحبه بهترین گلزن فصل جاری پرسپولیس

علی علیپور با ۵ گل زده در فصل جاری، بهترین گلزن پرسپولیس است. او حالا…

9 ساعت ago

موسیقی در گرو یک سالن

شایعه توقف کنسرت‌ها در برج میلاد اگرچه تکذیب شد، اما پرده از واقعیتی تلخ برداشت:…

9 ساعت ago

مسیر نامعمول یک نویسنده

امیر برادران، نویسنده‌ای که نامش با «ساختمان پزشکان»، «هیولا» و «در حاشیه» گره خورده، از…

9 ساعت ago

صدای تلفیق، در حاشیه خاموشی

روزی صدای پالت، دنگ‌شو و بُمرانی، هوای تازه‌ای به موسیقی ایران بخشید؛ تلفیقی از سازهای…

10 ساعت ago

دستمزد زیر خط فقر؛ معیشت در سایه سیاست‌گذاری

در سال ۱۴۰۴، شکاف میان حداقل دستمزد و خط فقر به بیش از ۲۷ میلیون…

10 ساعت ago