اقتصاد کلان

نقدی بر اقتصاددانان چپ‌گرا

به گزارش سرمایه فردا، مانی بشرزاده: در نخستین مقاله‌ام به عنوان ستون‌نویس هفتگی در Capx، به یکی از تناقض‌های بزرگ در اقتصاد سیاسی پرداخته‌ام: چرا اقتصاددانان چپ‌گرا، از منتقدان اصلاحات تاچر در دهه ۱۹۸۰ تا مخالفان سیاست‌های خاویر میلی در آرژانتین، بارها و بارها در پیش‌بینی‌های خود اشتباه کرده‌اند؟

در سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ اقتصاددان نامه‌ای علیه سیاست‌های شوک‌درمانی میلی امضا کردند. اما تنها یک سال بعد، آرژانتین برای نخستین بار در بیش از یک قرن کسری بودجه خود را حذف کرد، تورم را از ۲۱۱ درصد به ۴۳ درصد رساند، ۱.۷ میلیون کودک را از فقر نجات داد و به رشد اقتصادی ۸ درصدی دست یافت. نیل فرگوسن این تحول را «معجزه دست‌ساز بشر» نامید.

چرا این اقتصاددانان همیشه در سمت اشتباه ایستاده‌اند؟ پاسخ را می‌توان در تفاوت میان نظریه و واقعیت جست‌وجو کرد. آن‌ها اغلب بازار را تنها در چارچوب فرضیات نئوکلاسیک ـ مانند اطلاعات کامل و رقابت کامل ـ تحلیل می‌کنند. اما فریدریش هایک، یکی از مدافعان برجسته بازار، این فرضیات را نقد می‌کرد. او معتقد بود که ارزش بازار در فرآیند کشف نهفته است؛ جایی که کارآفرینان با آزمون و خطا ناکارآمدی‌ها را شناسایی و اصلاح می‌کنند، نه به‌خاطر فضیلت اخلاقی، بلکه به‌خاطر انگیزه سود.

با این حال، اقتصاددانان چپ‌گرا همچنان در رسانه‌ها مطرح‌اند، کتاب‌های پرفروش می‌نویسند و بر سیاست‌گذاری اثر می‌گذارند. چرا؟ کنث بولدینگ، اقتصاددان کمتر شناخته‌شده، در مقاله‌ای در سال ۱۹۶۲ به «تخصیص غلط منابع فکری» اشاره کرد. برخلاف بازار سرمایه، بازار ایده‌ها فاقد سازوکار بازخورد روشن است. ایده‌های اشتباه می‌توانند به میلیون‌ها نفر آسیب بزنند، اما همچنان مورد ستایش قرار گیرند.

در اقتصاد، پیش‌بینی همواره دشوار است، زیرا با «اتم‌هایی دارای احساسات» سروکار داریم. اما باید از دو افراط پرهیز کرد: از یک‌سو، انکار هرگونه نظریه جهان‌شمول، و از سوی دیگر، تظاهر به دانایی مطلق تکنوکرات‌ها. قدرت واقعی اقتصاد در آزادی انتخاب و کشف راه‌حل‌های بهتر توسط مردم نهفته است، نه در برنامه‌ریزی‌های کلان از سوی کارشناسان.

modir

Recent Posts

زیان ۱۶ میلیاردی سدید و ترکیب چندسمتی

گروه صنعتی سدید با تغییرات تازه در ترکیب هیئت‌مدیره، زیان خالص بیش از ۱۶ میلیارد…

46 دقیقه ago

اوج‌گیری بدهی ارزی فولاد شرق کاوه

شرکت فولاد شرق کاوه، از واحدهای وابسته به بنیاد مستضعفان، با بیش از ۵٬۱۷۶ میلیارد…

2 ساعت ago

تغییرات پیاپی داروسازی فارابی

شرکت داروسازی فارابی، از زیرمجموعه‌های سرمایه‌گذاری دارویی تأمین، طی چهار سال گذشته پنج مدیرعامل و…

2 ساعت ago

وام مشکوک دادگر

بهزاد دادگر با بیش از ۲٬۳۰۰ میلیارد تومان بدهی مشکوک‌الوصول در دو بانک، و وثایقی…

2 ساعت ago

دلیل هم‌زمانی رشد طلا و بیت‌کوین

هم‌زمانی رشد طلا و بیت‌کوین در آستانه تصمیم فدرال رزرو، نشانه‌ای از بازتعریف رفتار سرمایه‌گذاران…

4 ساعت ago

بازار قاب‌ گوشی‌ها چگونه است؟

گزارش جدید منتشرشده از سوی سایت موردور نشان می‌دهد که این بازار تا سال ۲۰۳۰…

4 ساعت ago