نرخ رشد جمعیت ایران در سال ۱۴۰۳

به گزارش سرمایه فردا، ایران در مرحله اول سالخوردگی جمعیت قرار دارد؛ موضوعی که بسیاری از کارشناسان بر سر آن توافق نظر دارند.‌

پیش‌بینی می‌شود که در سال ۱۴۲۰، و شاید زودتر، نرخ رشد جمعیت در ایران صفر شود.

برای داشتن تصویری کلی از ساخت جمعیت در هر کشوری، می‌توان جمعیت را در سه گروه عمده سنی بررسی کرد:

زیر ۱۵ سال، بین ۱۵ تا ۶۴ سال و ۶۵ سال به بالا. اگر کشوری بیش از ۴۰ درصد جمعیتش زیر ۱۵ سال باشد میانگین جمعیتی این کشور جوان است.

جمعیت ایران تقریباً تا اواخر دهه ۷۰ جوان بود، زیرا بیش از ۴۰ درصد جمعیت کشور زیر ۱۵ سال بود.

اگر کشوری بیش از دوسوم جمعیتش در سن فعالیت یعنی بین ۱۵ تا ۶۴ سال باشد؛ این کشور در پنجره یا فرصت جمعیتی قرار دارد.

اگر کشوری بیش از هفت درصد جمعیتش بالای ۶۵ سال باشد آن کشور سالخورده است.

ایران از سال ۱۴۰۰ به بعد وارد مرحله اول سالخوردگی جمعیت شده است.

دلایل کاهش نرخ رشد جمعیت ایران

جمعیت ایران در دهه اول انقلاب رشدی نزدیک به چهار درصد داشت که در سطح جهانی رقم بالایی بود.

رشد فزاینده جمعیت مشکلات و معضلات عدیده‌ای از کمبود شیرخشک و واکسن تا کمبود مدرسه را به وجود آورد.

جمعیت‌شناسان در همان زمان پیش‌بینی کردند که اگر این روند به همین شکل ادامه پیدا کند در مراحل بعد با مشکلات دیگری مانند کمبود دبیرستان، دانشگاه و مسکن مواجه خواهیم شد.

در نتیجه تصمیم بر این شد که رشد فزاینده جمعیت کاهش پیدا کند.

از آن تاریخ تاکنون جمعیت کشور کاهش پیدا نکرده است. یعنی در هر سال تقریباً یک میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه شده است.

بنابراین این سیاست در زمان خود به دلیل مسائل و مشکلاتی که وجود داشته سیاست کاملاً درستی بوده است.

نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که میانگین تعداد فرزند دلخواه برای آقایان ۴ /۲ فرزند و برای خانم‌ها ۲ /۲ است که میانگین کلی می‌شود ۳ /۲ درصد؛ به این معنا که به‌طور متوسط هر خانواده‌ای تمایل دارد بالای دو فرزند داشته باشد.

زمانی که یک زوج تحصیل‌کرده می‌گویند ما به دلیل مشکلات اقتصادی بچه‌دار نمی‌شویم به این معنا نیست که فقیر هستند، بلکه به این معناست که نمی‌توانند آینده‌ای را برای فرزند خود ترسیم کنند.

اما کارگزاران سیاسی این برداشت اشتباه را دارند و گمان می‌کنند که با دادن وام می‌توانند مشکلات اقتصادی را حل کنند.

یکی از عوامل کاهش باروری در ایران به‌خصوص برای افراد تحصیل‌کرده یا کسانی که تمکن مالی دارند، مربوط به مولفه‌های فرهنگی است که نمی‌توان آن را با بخشنامه تغییر داد.

بسیاری از زوجین می‌گویند که ما می‌خواهیم فرزند کمتر اما با کیفیت بالاتری داشته باشیم. اینکه خانواده‌ها می‌گویند از پس هزینه فرزند بیشتر برنمی‌آیند به این معنا نیست که فقیر هستند، بلکه به این معناست که می‌خواهند فرزندشان از کیفیت زندگی بالاتری برخوردار باشد.

دولت‌ها باید نگران باشند و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند. اما این برنامه‌ریزی‌ها نباید در سطح خرد باشد. شما وام ازدواج را در نظر بگیرید؛ زوجین تا سال‌ها بدهکار می‌شوند و باید قسط بدهند و همین مسئله باعث می‌شود فرزندآوری را به تاخیر بیندازند.

متاسفانه همچنان نرخ مرگ‌ومیر در ایران بالاست. بسیاری از جمعیت جوان و میان‌سال ما بر اثر تصادفات جاده‌ای، آلودگی‌های زیست‌محیطی و کمبود کیفیت مواد غذایی از بین می‌روند.

اگر ما نگران افزایش جمعیت هستیم باید جمعیت فعلی را زنده نگه داریم، نه اینکه اینها را از بین ببریم به بهای اینکه می‌خواهیم بچه بیشتر به دنیا بیاوریم.

تجارت فردا