مهاجران افغان در ایران چه سرنوشتی دارند؟

صدف صمیمی به مساله مهاجران افغان در ایران پرداخته، و اینکه آنان برای جامعه و اقتصاد کشور میزبان، تهدید محسوب می‌شوند یا فرصت.

در ۲۶جولای ۲۰۲۳ سازمان ملل در گزارشی اعلام کرد که ایران با پذیرش ۳.۴ میلیون مهاجر، دومین کشور میزبان پناهجویان است.

نکته مهم در این گزارش آن بود که در بخش نتیجه‌گیری، سازمان ملل یادآوری می‌کند که سنجش‌ها (چه با معیارهای اقتصادی و چه با نسبت‌های جمعیتی) می‌گویند کشورهای کم‌درآمد و متوسط جهان مانند ایران، میزبان بیشترین آوارگان هستند.

سال‌ها فشار شدید اقتصادی زندگی را برای شهروندان ایرانی دشوارتر کرده است، چه رسد به میلیون‌ها پناهنده که اکثر آنها مجوز اقامت یا خانه و شغل دریافت نکرده‌اند.

افغان‌ها هنوز برای یافتن و حفظ درآمدهای پایدار با چالش‌هایی در ایران مواجه هستند. این موضوع بر توانایی آنها برای تامین مسکن و نگه داشتن کودکان در مدرسه تاثیر نامطلوب گذاشته است.

درست است که رسم مهمان‌نوازی ایرانیان به تحمل سختی بر خود برای آسایش مهمان بنا شده است، اما زندگی واقعی گاهی سختی را بین همه تقسیم کرده و گاهی بر مهاجر مهمان سخت‌تر می‌گیرد.

مهاجران افغان در ایران گرفتار تبعیض

افغان‌ها مدت‌ها به دنبال زندگی بهتر در کشورهای دیگر بوده‌اند و کمبود شغل در ایران نیز می‌تواند تعداد مهاجرانی را که تلاش می‌کنند به سمت غرب، به سمت اروپا حرکت کنند، افزایش دهد.

با وجود آنکه در ایران، افغان‌های استاد دانشگاه، هنرمند، نیروی فنی و پزشکی و…  زندگی می‌کنند و فرصت رشد اجتماعی پیدا کرده‌اند؛ اما بخشی از جامعه مهاجر افغان با مشکل ادغام براساس قانونی نبودن روبه‌رو شده‌اند.

غیرقانونی بودن مهاجران منجر به ایجاد تبعیض علیه آنان و بسترساز احساسات ضدانسانی و نژادپرستانه در همه جای دنیا می‌شود.

مردم افغانستان هیچ نقشی در مذاکره بر سر توافقی که براساس آن نیروهای خارجی عقب‌نشینی کردند و طالبان کنترل را دوباره به دست گرفتند، نداشتند.

 اما نمی‌توان این مطالبه را هم نادیده گرفت که دولت مهاجرپذیر باید ورود و حضور مهاجران را قانونی کند.

پناهندگان غیرقانونی قادر به انجام برخی فعالیت‌ها از جمله افتتاح حساب بانکی یا خرید خانه یا سیم‌کارت برای تلفن همراه نیستند.

آنها همچنین به طرح‌هایی مانند بیمه سلامت همگانی، دسترسی ندارند.

آنچه مشخص است افق روشنی پیش روی مردم افغانستانی در گریز از طالبان نیست. شرایط اقتصادی ایران نیز حتی مردم این کشور را به تنگ آورده است.

در چنین شرایطی، رسیدگی سازمان‌های بین‌المللی به وضعیت مهاجران و برنامه‌ریزی هدفمند برای اقامت آنان با توجه به شاخص‌های رفاه اقتصادی، می‌تواند بهترین اقدام ممکن باشد.

مهاجران افغان در ایران درآمد پایداری ندارد. با این حال جمعیت آنها به ۹ میلیون نفر رسیده است. در حال حاضر به دنبال برگشت یا مهاجرت به کانادا و اروپا هستند./تجارت فردا