افزایش قیمت و کاهش کیفیت گوشت دولتی

به گزارش سرمایه فردا، در ماه‌های اخیر، قیمت گوشت دولتی نه تنها افزایش یافته، بلکه تغییرات در بسته‌بندی و کیفیت این محصول نیز توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. گوشت قرمز که یکی از کالاهای اساسی محسوب می‌شود، به دلیل تغییرات اقتصادی و نوسانات دلار، به یکی از موضوعات حساس و مهم در جامعه تبدیل شده است.

در طول سال‌های گذشته، به ویژه از سال ۱۳۹۸، تحریم‌ها و نوسانات ارزی تاثیرات زیادی بر قیمت گوشت و واردات نهاده‌های دامی داشته‌اند. دولت با هدف کاهش فشار بر خانوارها و تامین این کالای اساسی، اقدام به واردات و عرضه گوشت دولتی کرده است. اما افزایش قیمت و کاهش کیفیت گوشت‌های دولتی در ماه‌های اخیر، نگرانی‌های جدیدی را برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته است.

در ماه‌های اخیر، قیمت گوشت دولتی نه تنها افزایش یافته، بلکه بسته‌بندی آن نیز به شکل مخلوط تغییر کرده و به استخوان و چربی تبدیل شده است. گوشت قرمز جزو کالاهای اساسی است و دولت و مردم به قیمت گوشت دولتی حساسیت زیادی دارند. در شرایط کنونی، کیفیت گوشت دولتی کاهش یافته و بسته‌های گوشت شامل استخوان و چربی بیشتری هستند که قابلیت استفاده ندارند. این امر باعث کاهش تقاضا برای گوشت دولتی شده است.

تأثیر نوسانات دلار بر قیمت گوشت دولتی

تقریباً از سال ۱۳۹۸ که تحریم‌ها علیه ایران تشدید شد و نوسانات دلار بر واردات نهاده‌های دامی تأثیر گذاشت، قیمت گوشت نیز افزایش یافت. دولت از آن زمان، عرضه گوشت دولتی را در دستور کار قرار داده و میزان عرضه با نوساناتی همراه بوده است. پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نهاده‌های دامی، دولت سیزدهم میزان عرضه گوشت دولتی را در بازار افزایش داد تا این موضوع کمتر بر سفره مردم تأثیر بگذارد. این روند در سال ۱۴۰۳ نیز ادامه پیدا کرده است.

تغییرات در بسته‌بندی و کیفیت گوشت دولتی

در گذشته، گوشت دولتی به صورت مجزا به عنوان گوشت گوسفندی و گوساله عرضه می‌شد. به طوری که گوشت ران، سردست، گوشت چرخ کرده و … با کمی اختلاف قیمت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای عرضه می‌شد. اما در ماه‌های اخیر، گوشت گوسفندی به صورت مخلوط عرضه می‌شود. نکته جالب توجه اینجاست که با وجود افزایش قیمت، بسته‌های گوشت نه تنها باکیفیت‌تر نشده‌اند، بلکه بی‌کیفیت شده‌اند. به عبارت دیگر، قبلاً یک کیلو گوشت گوسفندی با کیفیت خوب عرضه می‌شد، اما حالا بسته‌ها دو کیلویی شده و فقط رویه بسته‌ها گوشت قرار دارد و زیر آن کاملاً استخوان، چربی و … است که اصلاً قابلیت استفاده ندارد. همین مساله باعث شده که دیگر تقاضا برای گوشت دولتی وجود نداشته باشد.

چالش‌های موجود در بازار و قیمت گوشت دولتی

سوالی که مطرح است، این است که آیا دولت با این تغییرات قصد دارد به عرضه گوشت دولتی پایان دهد یا گوشت دولتی را با قیمت آزاد عرضه کند؟ در حال حاضر هیچ اتفاقی در بازار گوشت رخ نداده و میزان واردات نیز افزایش یافته است. بررسی گزارش‌های گمرک ایران نشان می‌دهد که در شش ماهه اول سال ۱۴۰۳ حدود ۱۲۶ هزار تن گوشت دولتی گرم و منجمد وارد کشور شده است. در حالی که در مدت مشابه سال گذشته تنها ۳۲ هزار تن گوشت وارد شده بود.

مشکلات نظارت و توزیع گوشت دولتی

متأسفانه، عدم نظارت کافی باعث می‌شود که گوشت‌های وارداتی به درستی توزیع نشوند. دولت با هدف کنترل افزایش قیمت گوشت قرمز و تأمین این کالای اساسی برای اقشار کم‌برخوردار، به واردات مستمر و روزانه گوشت دولتی اقدام کرده است. آمارهای گمرک نشان می‌دهد که واردات گوشت دولتی نسبت به سال گذشته ۳۲۳ درصد به لحاظ وزنی و ۳۵۰ درصد به لحاظ ارزشی رشد داشته است.

بر اساس آمارها، سالانه بین یک میلیون تا یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن گوشت در کشور مصرف می‌شود. با احتساب ۹۰۰ هزار تن خروجی لاشه و تولید ۷۵۰ هزار تن گوشت خالص، حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد کسری نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود. به عبارت دیگر، باید سالانه ۲۰۰ هزار تن گوشت به کشور وارد شود تا بازار تنظیم شود. فعالان بازار گوشت معتقدند که اگر یارانه واردات گوشت دولتی به تولیدکنندگان داخلی اختصاص یابد، می‌توانیم شاهد تعادل بیشتر در بازار گوشت باشیم.

نظارت بهتر و مدیریت بازار گوشت دولتی

در حال حاضر، قیمت هر کیلو دام سبک ۲۷۵ هزار تومان و قیمت دام سنگین ۱۶۰ تا ۱۶۵ هزار تومان است. اما اختلاف قیمت معناداری در بازار مشاهده می‌شود. به همین دلیل باید مکان‌هایی برای عرضه مستقیم گوشت دولتی در اختیار تشکل‌ها قرار گیرد و نظارت کافی وجود داشته باشد تا گوشت با قیمت مناسب به دست مردم برسد. همچنین، دولت باید بررسی کند که آیا واردات گوشت به جای نهاده‌های دامی به‌صرفه‌تر است یا خیر و یا اختصاص یارانه به تولیدکنندگان داخلی برای کاهش قیمت گوشت، راه‌حل به‌صرفه‌تری بوده است.

تأثیرات واردات بر قیمت گوشت دولتی

داده‌های گمرک نشان می‌دهد که از میان انواع گوشت وارداتی، «قطعات بی‌استخوان منجمد از نوع گاو» بیشترین سهم را در سبد واردات گوشت دولتی داشته است. هرچند افزایش واردات گوشت دولتی تأثیر چندانی بر کنترل قیمت‌ها نداشته و همچنان گوشت با قیمت ۸۰۰ هزار تومان به بالا در بازار عرضه می‌شود. تأمین ارز مورد نیاز برای کالاهای اساسی به یک معضل جدی تبدیل شده است و باید دید که آیا واردات جو به‌جای گوشت و یا اختصاص یارانه به تولیدکنندگان داخلی برای کاهش قیمت گوشت، راه‌حل به‌صرفه‌تری بوده است؟

در نهایت، باید بررسی کرد که واردات کدامیک از این کالاها از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر است و همچنین نظارت کافی بر توزیع گوشت دولتی صورت گیرد تا گوشت با کیفیت و قیمت مناسب به دست مصرف‌کنندگان برسد. وضعیت فعلی نیازمند توجه جدی و مدیریت بهتری است تا بتوان مشکلات موجود را حل کرد و بازار گوشت را به تعادل رساند.