سیگنال قیمت ارز نیمایی به بازار

به گزارش سرمایه فردا، قیمت ارز نیمایی در چند ماه گذشته حدود ۸ هزار تومان افزایش یافته است. به طوری که از  ۴۲ هزار تومان به حدود ۵۰ هزار تومان رسیده است. این رشد قیمت در شرایطی اتفاق افتاد که قیمت دلار بازار آزاد در محدوده ۶۰ هزار تومان بود اما با ادامه این رشد قیمت ها هم اکنون قیمت دلار در محدوده ۶۸ هزار تومان باقی مانده است. در حالی که ابتدا بهانه می شد این قیمت دلار آزاد تحت تاثیر سیگنال دلالان و تنش های منطقه ای اتفاق افتاده است. اما با کاهش این تنش ها قیمت دلار به محدوده قبلی نرسیده است، این موضوع نشانه تاثیر افزایش قیمت ارز نیمایی بر نرخ دلار بازار آزاد است.

قبلا در گزارش هایی عواقب افزایش قیمت ارز نیمایی به مسئولان هشدار داده شده اما وزارت اقتصاد در ادامه تاکید دارد که« افزایش قیمت ارز نیمایی منجر به رشد صادرات و همچنین افزایش بازگشت ارز به سامانه نیما می شود در نتیجه دولت می تواند راحت بازار ارز را مدیریت کند.» به طور قطع اثرگذاری این مساله در بلندمدت قابل ارزیابی است. اما در کوتاه مدت گزارشی از سوی بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد درباره افزایش عرضه ارز نیمایی داده نشده است.

دلیل رشد قیمت ارز بازار آزاد چیست؟

اما در مقطع کنونی رشد قیمت ارز بازار آزاد در واکنش به تغییرات ارز در سامانه نیما قابل بررسی است. اما نکته عجیبی که درباره سیگنال قیمت ارز سامانه نیما وجود دارد این است که وزیر اقتصاد اعلام کرده بودند که با رشد دلار نیمایی بازار سرمایه نیز به روند صعودی خود برمی‌گردد. اما فعلا معاملات بازار سرمایه در یک وضعیت نوسان گیری قرار دارد.

به عبارت دیگر با وجود اینکه در سه ماهه گذشته قیمت ارز سامانه نیما رشد داشته است اما در حال حاضر ارزش دلار بازار بورس ایران کمتر از سه ماه گذشته است. به همین دلیل این مساله نتوانسته هدف اعلام شده آقای وزیر را محقق کند. چراکه بازار سرمایه تنها تحت تاثیر افزایش قیمت ارز نیمایی نیست و فاکتورهای دیگری همچون حاشیه سود شرکت ها، وضعیت بازار جهانی، نرخ بهره، هزینه تسهیلات و … موثر هستند.

تاثیر رشد قیمت ارز نیمایی بر شرکت ها

از طرف دیگر رشد نرخ ارز نیمایی می تواند هزینه تمام شده شرکت هایی که بخشی از مواد اولیه یا تجهیزات خود را از طریق واردات تامین می کنند بالا ببرد. حتی این مساله باعث می شود که حاشیه سود این شرکت ها کاهش یابد و در بورس نیز معاملات منفی داشته باشند.

از جنبه عمومی نیز بخشی از کالاهای مصرفی خانواده ها به صورت وارداتی تامین می شود. برای نمونه کالاهایی ماننده نهاده های دامی که تاثیر مستقیمی بر تولید گوشت، لبنیات و … دارد از طریق ارز نیمایی واردات می شوند. به همین دلیل نخستین واکنش بازار به افزایش قیمت ارز نیمایی رشد قیمت این کالاها خواهد بود. هرچند این واکنش با تاخیر به وقع می پیوندد چراکه ثبت سفارش مواد اولیه تا زمان ورود آنها به بازار چند ماه طول می کشد به همین دلیل نباید انتظار داشت قیمت کالاها به سرعت رشد پیدا کند.

دولت چهاردهم می تواند بازار ارز را مدیریت کند؟

البرت بغوزیان استاد اقتصاد  با تایید این موضوع که افزایش قیمت ارز نیمایی منجر به رشد قیمت ارز در بازار آزاد می شود، گفت: هرچند این سیاست در راستای تشویق صادرکنندگان برای افزایش صادرات و تحویل بیشتر ارز به سامانه نیما است، اما از آنجایی که بازار آزاد به نسبت رشد قیمت ارز در سامانه نیما فاصله خود را حفظ می کند و با قیمت بالاتری معامله خواهد شد در نتیجه این مساله اثر مثبتی برای اقتصاد نخواهد داشت. درحالی که اثر تورمی آن بر قیمت کالاها نمایان خواهد شد.

او تصریح کرد: در حال حاضر دولت چهاردهم می تواند بازار ارز را مدیریت کند. بخشی از این مساله باید از طریق مدیریت صادرات و واردات انجام شود. به طور قطع جلوگیری از تخصیص ارز به واردات کالاهای غیر ضروری می تواند دست دولت را برای مدیریت بازار بازتر کند. از طرف دیگر تمرکز خود را بر ثبات اقتصادی بگذارد که تاثیر مستقیمی بر انگیزه سرمایه گذاری در بخش های مواد نیز دارد. به عبارت دیگر هرچقدر اقت۳اد قابل پیش‌بینی شود به همان انتظار می تواند بازدهی سرمایه را مشخص و به سرمایه گذاران کمک کند تا تصمیم بگیرند در چه بخش هایی ورود کنند.

رشد قیمت ارز در دولت پزشکیان

برخی از کالاها و خدمات مشمول قیمت گذاری دستوری نیستند. به همین دلیل این محصولات از هر بهانه ای برای افزایش قیمت استفاده می کنند. تجربه سال های گذشته نشان می دهد که قیمت ارز اثر مستقیمی بر بازار کالاها دارد. همانطوری که افزایش قیمت ارز منجر به رشد قیمت همه کالاها و خدمات می شود حتی آنهایی که به طور مستقیم ارتباطی با سوخت ندارند تحت تاثیر آن افزایش قیمت پیدا می کنند. این مساله ناشی از افزایش انتظارات تورمی است.

به عبارت دیگر وقتی قیمت ارز در کشور بالا می رود جامعه با فرض این موضوع که در آینده تورم در کشور بالا می رود قیمت کالا و خدمات خود را بالا می برند. این مساله منجر به بروز موج جدیدی تورمی در کشور می شود. در حالی که دولت پزشکیان در ابتدای روی کارآمدنش وعده کاهش تورم و از بین برد شکاف طبقاتی در جامعه را داده است.

کامران ندری رئیس سابق موسسه پولی و بانکی بانک مرکزی درباره سیاست هایی که منجر به کنترل قیمت ارز و انتظارات تورمی می شود، گفت: در حال حاضر افزایش قیمت ارز نیمایی منجر به افزایش انتظارات تورمی در جامعه می شود. اما اگر دولت قصد کاهش انتظارات تورمی را دارد باید ارز بیشتری را به بازار تزریق کند تا میزان تقاضا به نسبت عرضه اشباع شود. این مساله باعث می شود تا به تدریج قیمت ارز در بازار آزاد کم شد و در یک محدوده تثبیت شود.

سیاست های دولت برای مدیریت بازار ارز

او افزود: یکی از سیاست های که دولت برای بهبود وضعیت عرضه ارز به سامانه نیما می شود تسهیل شرایط صادرات است. به طور قطع بسیاری از دستورالعمل ها و مقررات مانع از صادرات کالا می شود. از طرف دیگر دولت باید شرایطی را به وجود بیاورد که ورود کالاهای ایرانی به بازارهای خارجی رقابت پذیر باشند. به همین دلیل رفع موانع تولید و ارائه تسهیلات سرمایه در گردش اقتصادی می تواند شرایط صادرات را برای تولیدکنندگان راحت تر کند.

در حال حاضر برخی تحلیل ها حکایت از این دارد که دولت برای اینکه بتواند کسری بودجه را جبران کند به دنبال افزایش قیمت ارز نیمایی است. چراکه در حال حاضر بسیاری از شرکت های صادرکننده بزرگ دولتی هستند یا سهامدار عمده آنها دولت است. به همین دلیل با رشد قیمت ارز نیمایی دولت می تواند ارز را گرانتر بفروشد. از طرف دیگر هم اکنون دولت ذخیره ارزی دارد که با قیمت پایین تر از صادرکنندگان دریافت کرده است به همین دلیل با افزایش قیمت ارز در سامانه نیما می تواند ارز را با قیمت بالاتر بفروشد.

یکی از سیاست های دولت که این مساله را تایید می کند افزایش قیمت ارز کالاهای اساسی از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸۵۰۰ تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۴ است. این موضوع نشان می دهد که رویکرد دولت کاهش قیمت ار آزاد به سمت سامانه نیما نیست، بلکه بالعکس قرار است که قیمت ارز سامانه نیما به بازار آزاد نزدیک شود که چنین سیاست گذاری نیز دست نیافتنی است. چراکه با افزایش قیمت سامانه نیما، قیمت بازار آزاد نیز بالاتر می رود.